Thú chơi mèo của nhạc sĩ Văn Cao
Có hai loài mà cha tôi- nhạc sĩ Văn Cao yêu thích và thường vẽ là mèo và ngựa.
Trong gia đình tôi, mèo là con vật thân thiết duy nhất được coi như một thành viên của gia đình. Cha tôi không quan tâm nhiều đến cái bản năng bắt chuột của mèo. Mặc dù ông rất ham hiểu về chúng. Theo ông: Mèo mướp là loài bắt chuột hay nhất. Nhưng loài chuột lại không hẳn sợ nó. Mèo đen mới là khắc tinh của chuột. Mèo đen được coi như là “đại tướng” của loài mèo. Có điều là mèo tam thể rất lười nhác, nó chỉ bắt chuột khi thật sự đói. Món ăn khoái khẩu của nó là chuột nhắt. Nếu nhà có nhiều chuột nhắt thì chỉ cần nuôi một con mèo tam thể là chuột nhắt biến sạch. Phải chăng cái vía, cái hơi đặc biệt của nữ hoàng tam thể đã làm lũ chuột nhắt nể sợ? Tuy nhiên, nuôi được mèo cũng không phải dễ. Những giống mèo quý như: Mèo đen, mèo xiêm, mèo tam thể thường rất khó nuôi. Đặc biệt là mèo đen. Nhưng phải là giống mèo thuẩn chủng đen tuyền. Thịt và xương của nó, đem nấu cao toàn tính có tác dụng không kém gì cao hổ cốt.
Cha tôi yêu mèo bằng con mắt nghệ sĩ. Đối với ông, mèo là con vật đẹp. Đẹp ở cái dáng mềm mại, dịu dàng, uyển chuyển mà kiêu sa, đài các. Đẹp ở những màu sắc hoà quyện trên bộ lông mềm mại và óng mượt như nhung. Đẹp trong cả sự dũng mãnh lúc săn mồi. Với ông, một con mèo đẹp phải có dáng đi mềm mại, khoan thai, thân dài, chân to, mặt tròn, mắt sáng, đuôi dài và to trông như một bông lau.
Ông ghét nhất con mèo nào có bộ mặt quắt với cái đuôi như đuôi chuột. Nuôi phải con mèo này rất hãm tài. Loại mèo này lười bắt chuột, hay ăn vụng lại ỉa bậy. Cha tôi đã từng nhiều lần nuôi mèo, nhưng không phải lúc nào cũng nuôi được. Có con nuôi được vài tháng thì lăn đùng ra chết, có con nuôi đã được một vài năm lại bỏ nhà đi. Mỗi lần mất mèo cha tôi rất buồn. Ông bảo: “Nhà mình vận đang đen nên không giữ được mèo…”.
Một người bạn của cha tôi, biết cha tôi thích mèo đã mang đến tặng ông một con mèo tam thể. Nó có khuôn mặt tròn, bộ lông óng mượt như nhưng với ba màu trắng, đen, vàng. Đuôi của nó ve vẩy như một bông lau phất phơ trong gió. Trông nó thật đẹp và dễ thương. Cha tôi quý nó lắm, ông thường nhắc chúng tôi phải mua cá cho mèo ăn. Con mèo này rất khôn, biết cả nhà quý nên nó rất hay làm nũng mọi người, nhất là với cha tôi.
Mỗi lần cha tôi đi về, chỉ nghe tiếng chân ông lên cầu thang là nó đã chạy ra đón, miệng kêu meo meo. Những lúc ông ngồi uống rượu, nó thường đến nằm dưới chân ông, thỉnh thoảng nó lại lấy chân cào nhẹ vào gấu quần, để nhắc nhở ông về sự có mặt của nó.
Tuy yêu nó nhưng ông cũng rất nghiêm khắc, chỉ khi nào cho ăn mới được ăn, còn nếu nó mà nhảy lên mâm là ông trị ngay. Ông không đánh vào người nó, chỉ cần búng vào tai là nó chạy biến.
Con mèo này rất thích nghe nhạc, nó thường nhảy lên nằm cuộn tròn trên nóc đàn piano, mắt lim dim nghe cha tôi đánh đàn. Đôi lúc nổi hứng, lợi dụng lúc cha tôi quên đóng nắp đàn, lập tức nó nhảy ngay lên bàn phím lấy chân gõ vào những phím đàn, bật lên những âm thanh chói tai làm cả nhà giật mình. Những sự việc như thế xảy ra thường xuyên khiến cha tôi có lần bật cười: “Con mèo này hay thật. Nó muốn làm nhạc sĩ đây. Không khéo mình phải giải nghệ mất thôi”.
Nữ hoàng tam thể nhà tôi rất mắn đẻ. Năm nào nó cũng sinh ra một lứa, nhiều thì 4- 5 con, ít cũng hai ba đứa. Với óc quan sát tinh tế, cha tôi thuộc từng bước nuôi con của mèo mẹ. Ông bảo tôi: “Mèo khi đẻ thường tìm chỗ kín để giấu con và thường xuyên thay đổi để bảo vệ đàn con mới nở. Khi lũ con bắt đầu mở mắt, mèo mẹ tha lũ con ra những chỗ có mặt bằng rộng để chúng tập đi. Khi lũ mèo con đi lại đã vững, mèo mẹ lại tha lũ con lên giường rồi lên nóc tủ để dậy chúng tập leo trèo và tập nhảy từ trên cao xuống mặt đất. Khi lũ con đã thuần thục, nhanh nhẹn, mèo mẹ bắt đầu giai đoạn dạy lũ con kỹ năng săn bắt. Lúc đầu mèo mẹ bắt chuột cho mèo con ăn để cho chúng quen với mùi vị của thịt chuột sống. Sau đó, hằng đêm mèo mẹ bắt chuột nhắt còn sống về dạy từng con cách thức bắt mồi, rình mồi, vờn mồi một cách bài bản, cho tới khi lũ con đã có thể tự đi kiếm ăn. Lúc đó mèo mẹ mới thôi không nuôi con nữa…”.
Cuối thập kỷ 70 của thế kỷ trước, đàn mèo của cha tôi đã lên tới 9 con. Nhiều người hỏi xin nhưng cha tôi đều từ chối. Trong đàn mèo có một con mèo nhỏ, màu lông của nó có màu vàng sậm như lửa. Nó có cái đuôi to nhưng ngắn vì đốt cuối bị tật gẫy gập sang một bên. Một lần nhà văn Nguyễn Tuân đến chơi, nhìn thấy con mèo, ông kêu lên: “Chà! Con mèo này quý quá. Nó có cái đuôi chìa khoá. Loại này hiếm gặp lắm.
Theo sách Tàu thì con mèo này sẽ là thần giữ của trong nhà đấy. Văn này (tên gọi thân mật của nhạc sĩ Văn Cao)! Cậu phải giữ mà nuôi, đừng có để thằng nào bắt đi đấy”. Cha tôi cười: “Cái loại tôi với anh bao giờ có tiền trong tủ đâu mà phải có khoá”.
Một người quen với cha tôi là hoạ sĩ thi thoảng tiện đường lại ghé vào nhà tôi. Thấy đàn mèo đẹp nên cứ cố tình xin một con. Cha tôi từ chối. Vốn không ưa vị này, có lần ông bảo tôi: “Thằng cha này chỉ được cái mẽ… chơi với hắn là phải cảnh giác”.
Nhưng rồi một hôm lợi dụng lúc cha tôi rượu đã ngà ngà, ông ta lại năn nỉ xin. Tính cha tôi vốn cả nể, nên ông đành phải đồng ý cho đi một con mèo. Nào ngờ trong lúc ngà ông để “ông bạn” này bắt mất con mèo đuôi chìa khoá. Ông ta hý hửng mang vội con mèo về. Một lúc sau cha tôi lại thấy ông ta quay lại hốt hoảng: “Tớ đánh sổng con mèo rồi”. Cha tôi không nói gì chỉ lặng lẽ uống rượu.
Chưa đầy một năm sau, đàn mèo của cha tôi lần lượt ra đi: Con thì ốm chết, con mèo thì bị đánh bả, con thì bị bắt trộm… cho đến khi không còn lấy một con. Quả nhiêu những năm sau đó, cha tôi cùng gia đình liên tiếp gặp những chuyện không vui… Từ đó về sau cha tôi không nuôi mèo nữa./.
