Các công trình hiện đại tại Huế ảnh hưởng đôi bờ sông Hương

Ngày 20/3, tại thành phố Huế, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phối hợp với Viện Nghiên cứu Đô thị và Vùng, Đại học Waseda, Nhật Bản tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề “Quản lý và sử dụng bền vững cảnh quan văn hóa, hệ thống sinh thái lịch sử tại các lăng tẩm Hoàng gia triều Nguyễn và khu vực thượng nguồn sông Hương”.

Sông Hương và cảnh quan đôi bờ được UNESCO đưa vào danh mục di sản từ nhiều năm nay.

Tại Hội thảo, các chuyên gia đánh giá kết quả chương trình hợp tác nghiên cứu về cảnh quan văn hóa và môi trường sinh thái, lịch sử tại các lăng mộ Hoàng gia triều Nguyễn gắn liền với lưu vực thượng nguồn sông Hương, giai đoạn 2014 đến 2018. Cụm lăng tẩm hoàng gia Triều Nguyễn như: lăng Gia Long, lăng Minh Mạng, lăng Thiệu Trị và lăng Tự Đức gắn liền với khu vực thượng nguồn sông Hương, có giá trị to lớn về nhiều mặt. Đây là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa vật thể và tinh thần phong phú.

Tuy nhiên, hiện nay việc phát triển các công trình hiện đại ở đôi bờ sông cộng với các hoạt động khai thác cát sỏi trái phép, các công trình thủy điện ở thượng nguồn… đang ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sinh thái, các công trình di tích ven bờ.

Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết: Các cột mốc được cắm để bảo vệ lăng Gia Long bị mất dần do sạt lở; đường tránh Thành phố Huế đã cắt ngang vào ngọn đồi Thanh Long của lăng Khải Định; công trình cầu Tuần xây dựng gần lăng Minh Mạng đã phần nào ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên của khu vực.

“Việc xây dựng một số thủy  điện ở đầu nguồn sông Hương cũng đưa lại những mặt trái, nó làm biến đổi dòng chảy ở phía dưới hạ lưu, làm đổi hệ thống sinh thái ở thượng nguồn sông Hương. Việc khai thác khoáng sản ở vùng thượng nguồn sông Hương vẫn còn tồn tại, gây ra ảnh hưởng rất lớn, đặc biệt là việc sạt lở hai bờ sông Hương, có những di tích, khu vực chùa Thiên Mụ, Văn Thánh, điện Hòn Chén đã bị sạt lở nghiêm trọng…”, ông Phan Thanh Hải nói.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý, nhà nghiên cứu đều có chung quan điểm là bảo vệ vùng đệm cảnh quan văn hóa nhằm mục đích bảo vệ tính toàn vẹn, duy trì và phát triển bền vững các giá trị văn hóa-lịch sử, cảnh quan, môi trường của các lăng tẩm hoàng gia triều Nguyễn gắn liền với khu vực thượng nguồn sông Hương.

Trước đây, tại kỳ họp lần thứ 28 của Ủy ban Di sản Thế giới tại Tô Châu, Trung Quốc, UNESCO cũng đề nghị Việt Nam lập hồ sơ đề cử  đưa sông Hương và cảnh quan đôi bờ sông vào danh mục di sản văn hóa thế giới. Ông Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng di sản văn hóa Việt Nam cho biết: Đô thị Huế có nét đặc trưng rất riêng mà nhiều nơi khác không có được, đó là một đô thị di sản và cả đô thị sinh thái, mà sông Hương là linh hồn  gắn với di sản đó.

“Chúng ta hãy tập trung xây dựng hồ sơ trình UNESCO vinh danh Huế lần 2 với tư cách là cảnh quan văn hóa đôi bờ sông Hương. Tôi biết Thừa Thiên-Huế băn khoăn việc xếp hạng như thế nó có ảnh hưởng phát triển kinh tế - xã hội cũng như du lịch của Huế. Nhưng bằng kinh nghiệm của mình tôi bảo đảm rằng chúng ta giữ được sẽ gia tăng giá trị du lịch cho Huế chứ không hề cản trở phát triển của Huế”, Đặng Văn Bài cho biết thêm./.