Tổ chức về môi trường Sierra Club nhận định, quyền lợi hợp pháp mà các công ty năng lượng toàn cầu có được theo các hiệp định thương mại lớn ở khu vực Thái Bình Dương và Đại Tây Dương có thể làm xói mòn những nỗ lực chống biến đổi khí hậu.

Công ty TransCanada của Canada đã dựa vào Hiệp định NAFTA để đòi Mỹ bồi thường 15 tỷ USD (Ảnh: Businessfinancenews)

Nghiên cứu của Sierra Club chỉ ra rằng hai hiệp định được Mỹ thúc đẩy sẽ cho phép các nhà đầu tư nước ngoài thông qua tòa án tư nhân phản đối các chính sách công được đề ra với mục đích hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Theo Sierra Club, có tới 45 trong số 50 tập đoàn tư nhân từ trước tới nay phải chịu trách nhiệm cho việc thải khí gây ô nhiễm môi trường nhất sẽ có quyền phản đối các chính sách về môi trường, nếu hai hiệp định trên được thực thi.

Báo cáo nhằm vào vấn đề giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và chính phủ (ISDS) - một trong những điều khoản gây tranh cãi nhất trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã được ký kết và Hiệp định Đối tác Thương mại và Đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP) đang trong quá trình đàm phán.

ISDS cho phép các công ty năng lượng yêu cầu trọng tài quốc tế phân xử khi có tranh cãi với chính phủ các nước mà họ đang đầu tư. Theo đó, các công ty năng lượng sẽ được bảo vệ mạnh hơn trước việc bị đối xử không công bằng do các chính sách môi trường gây ra. Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng điều này làm cho các công ty năng lượng xem thường hệ thống tư pháp và các chính sách quốc gia nơi họ đầu tư.

ISDS đã được đưa vào các thỏa thuận thương mại song phương của Mỹ, nhưng sẽ được mở rộng đáng kể trong hai hiệp định thương mại quy mô lớn là TPP (gồm 12 nước thành viên) và TTIP (giữa Mỹ và Liên minh châu Âu).

Sierra Club cho rằng ISDS mở đường để các công ty năng lượng và khai khoáng đòi bồi thường nếu chính sách của một nước cản trở các kế hoạch đầu tư của họ trong việc thăm dò, khai thác dầu khí ngoài khơi cũng như khoáng sản trên đất liền.

Tổ chức này lưu ý đến việc công ty TransCanada của Canada đã dựa vào Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) để đòi bồi thường 15 tỷ USD thông qua một tòa án ISDS, sau khi Chính phủ Mỹ cản trở dự án đường ống dẫn dầu Keystone XL vào năm ngoái. Sierra Club cho rằng, với hiệp định TPP và TTIP, số đơn kiện đòi bồi thường tương tự như vậy có thể tăng.

Tuy nhiên, những người bảo vệ các thỏa thuận thương mại nói rằng TPP rõ ràng là đã cho các chính phủ có quyền thực thi các chính sách về môi trường và y tế vì quyền lợi của người dân./.

Hiệp định thương mại - Động lực cải cách và cân bằng thương mại

VOV.VN - Với một số thị trường vừa đàm phán, ký kết các FTA mới như Mỹ, EU, Nhật Bản…, Việt Nam đang xuất siêu.

Băn khoăn lớn nhất khi vào TPP là gì?

VOV.VN - Chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan cho rằng, vào TPP, vấn đề đáng lo nhất là Nhà nước chứ không phải doanh nghiệp.