Chủ tịch VCCI: Lập “siêu ủy ban” tránh tập trung để gia tăng quyền lực

Dự thảo nghị định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc Chính phủ sẽ thành lập Ủy ban quản lý, giám sát vốn và tài sản nhà nước nhằm quản lý, giám sát có hiệu quả vốn và tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp. Cơ quan này sẽ trực tiếp chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả và hiệu quả đầu tư, hiệu quả sử dụng tài sản và vốn nhà nước đầu tư tại 30 tập đoàn, tổng công ty Nhà nước. 

Bên hành lang Quốc hội, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) – Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình đã trao đổi với báo giới xung quanh dự thảo này.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) – Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình.

PV: Ông có đánh giá như thế nào về dự thảo nghị định thành lập Ủy ban Quản lý, giám sát vốn và Tài sản nhà nước tại doanh nghiệp?

Ông Vũ Tiến Lộc: Từ Đại hội XII đã xác định dứt khoát xỏa bỏ chế độ chủ quản, thành lập một cơ quan quản lý vốn và tài sản nhà nước. Do đó, việc thành lập cơ quan này thay thế cho bộ chủ quản của các bộ chuyên ngành hiện nay là chủ trương phù hợp và đúng đắn, cần triển khai sớm trong nhiệm kỳ này.

Nhưng tôi băn khoăn và không nhất trí với phương án mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra là thành lập một Ủy ban và Bộ quản lý DNNN. Bởi Ủy ban hay cơ quan thì cũng là đơn vị quản lý hành chính, quản lý vốn và tài sản Nhà nước là không phù hợp.

Cho nên tôi đề nghị thành lập hai Tập đoàn tài chính của nhà nước, thực hiện nhiệm vụ tập hợp tất cả vốn của DNNN, thực hiện vai trò quản lý vốn Nhà nước tại các DN hoạt động như công ty tài chính đầu tư vào tất cả các DN, kể cả các DN 100% vốn Nhà nước và các DN có vốn của Nhà nước.

PV: Dự thảo Nghị định đang có hướng “thu gọn” việc quản lý vốn nhà nước về một mối - tức là một ủy ban. Vậy tại sao ông lại có đề xuất thành lập hai Tập đoàn tài chính của Nhà nước?

Ông Vũ Tiến Lộc: Việc thành lập được các công ty quản lý vốn Nhà nước như vậy sẽ vừa đảm bảo quyền tự chủ trong kinh doanh của các DNNN trong nền kinh tế thị trường, vừa đảm bảo khả năng cạnh tranh.

Có nghĩa là, công ty tài chính quản lý vốn Nhà nước sẽ hoạt động với tư cách như một nhà đầu tư, không phải tư cách một cơ quan chủ quản, càng không phải là cơ quan quản lý chuyên ngành thì đảm bảo quản lý vốn Nhà nước hiệu quả hơn. Còn công ty đầu tư tài chính thì chỉ chịu trách nhiệm nguồn vốn đầu tư của mình vào các khoản đầu tư đó, không phải là cơ quan cấp trên có quyền can thiệp vào DN.

Hơn nữa, vốn của Nhà nước trong DN đang còn rất lớn, một cơ quan đứng ra làm thì không được. Nếu có từ 2 - 3 cơ quan chịu trách nhiệm và đảm bảo không khí thi đua, cạnh tranh sẽ tìm ra mô hình để quản lý tốt hơn. Do đó, tổ chức cơ quan này nên tổ chức theo hình thức công ty, một tập đoàn tài chính thay vì một Bộ hay một Ủy ban.

PV: Có nghĩa là ông không ủng hộ việc thành lập duy nhất một cơ quan lớn vừa có quyền lực hành chính nhưng lại vừa có quyền lực về tài chính?

Ông Vũ Tiến Lộc: Tôi không ủng hộ mô hình Bộ hay ủy ban có nghĩa là không nên tập trung quyền lực tài chính và quyền lực quản lý vốn vào một cơ quan. Ta đã bỏ đi bộ chủ quản để không giao quyền quản lý vốn mà lại thành lập cơ quan vừa có quyền lực hành chính, vừa có quyền lực vốn là điều không thích hợp.

Do đó, nếu chỉ để quản lý vốn Nhà nước thì nên được tổ chức dưới hình thức tập đoàn tài chính sẽ phù hợp với yêu cầu hiện nay. Vì quy mô nguồn vốn Nhà nước của chúng ta lớn, khả năng quản lý không theo kịp.

Trước mắt nên thành lập 3 tập đoàn hoạt động độc lập, trong quá trình đó sẽ thi đua, cạnh tranh nâng cao năng lực cạnh tranh sử dụng vốn Nhà nước. Nếu chỉ là một cơ quan lớn “một mình một chợ” sẽ không ai biết hiệu quả như thế nào, lại có khả năng tạo ra một cơ quan quyền lực quá lớn là điều không nên.

PV: Có ý kiến cho rằng, nếu thành lập một “siêu ủy ban” để quản lý các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước sẽ làm chậm xu hướng đẩy mạnh tiến trình cổ phần hóa DN. Ý kiến của ông về vấn đề này thế nào?

Ông Vũ Tiến Lộc: Việc xây dựng ra ủy ban quản lý, giám sát vốn và tài sản nhà nước không mâu thuẫn và làm chậm tiến trình CPH doanh nghiệp. Bởi lẽ, nếu DN đẩy mạnh cổ phần hóa thì vẫn phải có một tổ chức của Nhà nước chịu trách nhiệm về việc rút vốn hay đầu tư.

Như vậy thì khi đã CPH, công ty đầu tư tài chính sẽ quyết định giữ bao nhiêu cổ phần ở đó và sẽ đại diện cho vốn chủ sở hữu Nhà nước trong các DN cổ phần hóa có tư nhân tham gia. Chúng ta đang hướng đến việc hầu hết các DN sẽ cổ phần hóa thì các tập đoàn, tổng công ty giống như tập đoàn tài chính của tư nhân, đầu tư vào các DN và hoạt động với tư cách cổ đông trong các DN cổ phần hóa mà không can thiệp vào hoạt động của chính DN đó.

Khi các DN đã hoạt động theo nguyên tắc cổ phần, tùy theo cổ phần mà Nhà nước chiếm bao nhiêu, tập đoàn tài chính này sẽ cử đại diện tham gia vào và có tiếng nói trong việc CPH, hoạt động kinh doanh nên sẽ không mâu thuẫn mà trái lại còn thúc đẩy cổ phần hóa DNNN.

Thủ tướng đã từng nói, cần CPH mạnh mẽ DNNN, rút vốn Nhà nước ra khỏi những lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh thuần túy, chỉ giữ lại vốn Nhà nước trong một số lĩnh vực để dân và DN đầu tư vào. Điều này cũng nhằm đa dạng hóa thành phần vốn Nhà nước tại các DN, góp phần nâng cao hiệu quả của chính DNNN.

Tôi muốn nhấn mạnh là, khi thành lập công ty cổ phần có sự tham gia của công ty tư nhân sẽ tạo áp lực lớn để công ty cổ phần kiểm soát và nâng cao hiệu quả hoạt động. Đồng thời tạo cơ hội cho người dân và DN có cơ hội đầu tư vào những DNNN, kể cả DN quan trọng. Việc này như mũi tên trúng 2 đích, vừa đảm bảo nâng cao hiệu quả hoạt động vốn Nhà nước vừa giúp Nhà nước rút vốn để đầu tư vào những lĩnh vực hiệu quả và quan trọng hơn như hạ tầng, giáo dục và y tế…

PV: Xin cảm ơn ông!./.