Giám sát chặt vận hành nhà máy giấy Lee&Man để tránh họa môi trường

Những ngày qua, cư dân sinh sống ven dòng sông Hậu và nhiều địa phương vùng ĐBSCL ngóng chờ những thông tin sẽ được công bố sau khi đoàn công tác của Bộ Tài nguyên – Môi trường tiến hành thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của Nhà máy giấy Lee & Man đặt tại tỉnh Hậu Giang. Người dân quả quyết rằng, phát triển kinh tế là cần thiết nhưng bảo vệ môi trường sống phải được đặt lên hàng đầu.

Nhiều bè nuôi cá tra gần khu vực nhà máy giấy lo lắng cho việc nuôi trồng thủy sản trong tương lai.

Bộ Công thương mới đề xuất với Chính phủ không cho phép tiếp tục triển khai dự án Nhà máy sản xuất bột giấy với công suất 330.000 tấn/năm của Công ty TNHH Lee & Man do không đáp ứng được các điều kiện về môi trường. Thông tin này được sự hoan nghênh đón nhận của cư dân sống ven sông Hậu hiền hoà.

Một bộ phận lớn cư dân các địa phương như Cần Thơ, Hậu Giang, Vĩnh Long, Sóc Trăng… đều phụ thuộc vào nguồn nước sông Hậu. Hàng loạt loại hình nuôi trồng thuỷ sản nước ngọt đang mang lại nguồn lợi rất lớn cho Nhân dân. Vì thế, chỉ một sơ suất nhỏ của nhà máy này khi đi vào hoạt động, lợi thế từ thiên nhiên ban tặng cho đồng bằng này sẽ bị hủy hoại.

Cũng chính vì vậy, phần còn lại của nhà máy này với công suất 420.000 tấn giấy/năm, dù được cho rằng không sử dụng nhiều hóa chất nên Bộ Công thương không đề xuất ngừng triển khai nhưng ông Dương Nghĩa Quốc, Chủ tịch Hiệp hội cá tra Việt Nam vấn khá lo lắng: "Đưa nhà máy giấy xử lý tốt cách mấy đi nữa thì về lâu dài là chuyện không nên. Chỉ cần một sơ suất nhỏ thôi thì ảnh hưởng không chỉ cho nuôi trồng thủy sản mà làm đất hư hại. Vì thế, nếu cho vận hành, hoạt động nhưng ai dám chắc việc xử l‎ý môi trường sẽ tốt trong những năm tới nữa."

Mới đây, trả lời trước các cơ quan thông tin đại chúng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nhận định, “Dự án Nhà máy giấy Lee & Man là dự án tiềm ẩn nhiều nguy cơ về môi trường nếu không thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường”.

GS. TS Võ Tòng Xuân.

Để tránh vết xe đổ của Fomusa, theo GS. TS Võ Tòng Xuân, các cơ quan chức năng và chính quyền các cấp, đặc biệt tỉnh Hậu Giang phải giám sát chặt chẽ quá trình vận hành của nhà máy giấy này; đặc biệt là khâu xử lý nước thải khi nhà máy đi vào hoạt động: "Các nước người ta sản xuất giấy cũng yên ổn bởi vì người ta lo chăm sóc môi trường, xử l‎ý nước thải rất hữu hiệu. Không cớ gì mình không xử l‎ý, áp dụng như thế được. Mình phải buộc nhà máy giấy phải nghiêm túc thực hiện trong việc xử l‎ý nước thải, chất thải một cách tốt nhất. Làm sao khi thải ra thì an toàn nguồn nước."

Theo TS. Lê Văn Bảnh, Cục trưởng Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ô nhiễm môi trường nước từ hoạt động sản xuất công nghiệp đã và đang là vấn đề nan giải, mâu thuẫn với ngành nuôi trồng thủy sản. Vì vậy, ưu tiên số một, hiện nay, là môi trường. Theo đó, các cơ quan chức năng cần giám sát chặt chẽ và minh bạch về thông tin. Quản lý, kiểm tra sao cho chất thải không ra dòng sông Hậu. Đây là điều kiện tiên quyết phải làm khi chấp nhận cho hoạt động.

Phát biểu trước Quốc hội, đồng bào và cử tri cả nước, mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, “sự kiện Formosa là bài học sâu sắc về chính sách tiếp nhận và quản lý các dự án đầu tư nước ngoài. Chúng ta quyết không để tái diễn. Phải rà soát lại những dự án lớn, kiểm soát chặt chẽ các cam kết về môi trường, về chuyển giao công nghệ”.

Để không "tái diễn" như sự kiện Fomusa, trước tiên, Bộ Tài nguyên và Môi trường phải vì cộng đồng mà chấn chỉnh lại, nâng cao năng lực thẩm định dự án và đánh giá tác động môi trường. Đặc biệt, bộ này phải tuân theo các quy định pháp luật trong Luật Bảo vệ môi trường, Luật Tài nguyên nước. Theo đó, cộng đồng dân cư, các tổ chức và cá nhân chịu ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống hay sinh kế trong các dự án phải được quyền thông tin một cách minh bạch về dự án đó. Họ phải được xin ý kiến.

Để phát triển bền vững, không thể tiếp tục tư duy phát triển như lâu nay, đó là tạo cơ hội cho một bộ phận, một nhóm người nhưng lại gây phương hại, thậm chí đè xoá lên lợi ích hợp pháp và chính đáng của cả cộng đồng. Chúng ta không thể và không nên tạo ra lợi thế cho sự phát triển của đất nước, địa phương từ sự hỗn loạn mất kiểm soát như hiện nay. Cần phải trông xa, mới tránh được họa gần./.