Xuất khẩu suy giảm, Thứ trưởng Bộ Công thương lý giải nguyên nhân

Trả lời câu hỏi của báo chí liên quan đến tình hình xuất nhập khẩu quý 1/2015, tại họp báo chính phủ chiều 1/4, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết: Căn cứ vào số liệu thống kê trong quý I/2015 xuất khẩu của Việt Nam có sự suy giảm trong một số nhóm hàng, đặc biệt là nhóm hàng nông-lâm-thủy sản của Việt Nam sang các thị trường. Trong đó một số mặt hàng rất lớn của Việt Nam như gạo, cà phê, cao su đều có sự suy giảm với mức độ trên dưới 30%. Tính chung nhóm mặt hàng nông-lâm-thủy sản xuất khẩu trong quý I, suy giảm làm mất đi khoảng hơn 500 triệu USD. Bên cạnh đó, nhóm hàng nhiên liệu, khoáng sản cũng suy giảm đáng kể cả về khối lượng lẫn giá xuất khẩu và mức suy giảm làm chúng ta mất đi hơn 1 tỷ USD.

Qua phân tích đánh giá, theo Thứ trưởng Trần Tuấn Anh có một số nguyên nhân. Trước tiên, trong năm 2015, áp lực cân đối cung-cầu trên thị trường thế giới, nhất là các mặt hàng nông sản, tiếp tục có diễn biến khó khăn cho hàng xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng như gạo, cà phê... Nguồn cung trong quý I trên thị trường thế giới có gia tăng dẫn đến áp lực cho các mặt hàng của Việt Nam cạnh tranh với các nước khác.

Thứ hai, giá cả của các mặt hàng như nhiên liệu, khoáng sản có sự sụt giảm đáng kể. Ví dụ dầu thô suy giảm rất lớn cuối 2015, đầu 2015 dẫn đến mặc dù lượng xuất khẩu một số mặt hàng khoáng sản tăng nhưng không bù nổi phần giá suy giảm.

Đi vào cụ thể một số mặt hàng như gạo, cà phê, cao su... lãnh đạo Bộ Công thương cho biết: Thị trường Trung Quốc trong quý I có những diễn biến tương đối bất thường, việc nhập khẩu gạo và nông sản bị suy giảm. Qua phân tích, đánh giá chúng ta thấy chính sách vĩ mô điều hành của nước láng giềng có những thay đổi, ví dụ cấp hạn ngạch cho nhập khẩu gạo diễn ra rất nhỏ giọt, rất chậm dẫn đến các mặt hàng gạo, ngoài gạo xuất khẩu vào nước láng giềng suy giảm tới 30%. Một số thị trường truyền thống ở ASEAN như Philippines, Indonesia, Malaysia lượng hàng nhập khẩu không có những hợp đồng lớn cho quý I/2015. Điều này khác với những năm trước chúng ta có những hợp đồng lớn của năm trước chuyển sang quý I của năm tiếp theo. Vì vậy lượng gạo của chúng ta xuất khẩu giảm rất lớn. Một số mặt hàng khác, ví dụ thủy sản, thiệt hại rất lớn do Mỹ tiếp tục áp dụng thuế chống bán phá giá ở mức cao gây khó khăn cho DN của chúng ta. Một số vấn đề liên quan đến tỷ giá đồng USD có xu hướng mạnh lên so với một số đồng tiền khác như Euro làm giảm nhu cầu nhập khẩu từ các thị trường.

Trong quý I/2015, tăng trưởng xuất khẩu của chúng ta chỉ đạt 6,9% trong khi kế hoạch đăng ký với Quốc hội là 10%; đồng thời nhập siêu trở lại với mức hơn 5%. “Tình hình này chúng tôi cũng không cho là bất ngờ bởi trong dự báo đánh giá, chúng ta dự kiến quý I/2015 sẽ có những khó khăn trong công tác thị trường. Ngoài những nguyên nhân kể trên, chúng ta cũng phải thấy rằng năng lực sản xuất hàng xuất khẩu của chúng ta đạt ngưỡng cao của những năm 2013-2014, vì vậy, tăng trưởng những năm tiếp theo sẽ khó khăn hơn” – Thứ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Thị trường nông sản tiếp tục gặp khó khăn do cung cầu trên thế giới áp lực lớn, khi các nước xuất khẩu khác như Thái Lan với kho dự trữ gạo rất lớn đang tìm cách tiêu thụ và đẩy ra thị trường thế giới làm giá trên thị trường thế giới giảm sâu, nhất là những mặt hàng như gạo của Việt Nam.

Ngoài ra, biến động tỷ giá và những ảnh hưởng khác mà chúng ta cũng đã dự báo. Vì vậy, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất trong phát triển kinh tế-xã hội là phải tìm cách thúc đẩy xuất khẩu, phát triển bền vững thông qua các biện pháp mở rộng tìm kiếm thị trường mới.

Về những cơ hội trong năm 2015, Thứ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết: Trong năm 2015, hàng loạt hiệp định thương mại tự do đang được tiếp tục triển khai: Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào cuối năm 2015, đàm phán TPP, hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu, Liên minh Thuế quan đang được triển khai tích cực... Hàng loạt hiệp định thương mại tự do khác với Hàn Quốc, Chile đã được triển khai, có hiệu lực, đang mở ra cơ hội cho chúng ta thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu…/.