Như tin đã đưa, ngày 28/3, Tòa án nhân dân (TAND) quận 5, TPHCM ra quyết định huỷ bỏ Quyết định số 72/2017/QĐ-BPKCTT ngày 23/3 do bà Đỗ Thị Ngọc Bính, thẩm phán TAND quận 5 ký ban hành về việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời “Cấm hoặc buộc thực hiện hành vi nhất định” buộc Báo Giao thông “không đăng tải trên báo mạng, báo giấy hoặc các hình thức báo khác các bài báo mới liên quan đến Công ty TNHH Thành Bưởi về các vấn đề “xe hợp đồng trá hình, lách luật, né thuế - phí hay trốn thuế gây thất thu cho Nhà nước” trong quá trình giải quyết vụ án, cho đến khi Tòa án giải quyết xong vụ án.

Lần đầu tiên tòa án ra quyết định khẩn cấp tạm thời cấm một cơ quan báo chí đăng bài liên quan đến những nội dung đang bị kiện để chờ kết quả xét xử của tòa. Đây được đánh giá là sự kiện pháp lý chưa có tiền lệ và đặt ra những câu hỏi về cần phải làm rõ.

TAND Quận 5 ra Quyết định 72 là chưa khách quan, thuyết phục

Trao đổi với phóng viên VOV.VN, luật sư Nguyễn Doãn Hùng, Giám đốc Công ty Luật IPIC Goup - Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho rằng, cơ sở để TAND Quận 5 áp dụng để ra Quyết định trên là chưa khách quan và thuyết phục.

Điều 111, Bộ luật tố tụng dân sự 2015 có hiệu lực thi hành từ 1/7/2016 quy định về Quyền yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời như sau: “Trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện vụ án quy định tại Điều 187 của Bộ luật này có quyền yêu cầu Tòa án đang giải quyết vụ án đó áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại Điều 114 của Bộ luật này để tạm thời giải quyết yêu cầu cấp bách của đương sự, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản, thu thập chứng cứ, bảo vệ chứng cứ, bảo toàn tình trạng hiện có tránh gây thiệt hại không thể khắc phục được, đảm bảo cho việc giải quyết vụ án hoặc việc thi hành án”.

“Trường hợp TAND Quận 5 ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời ở đây là do có yêu cầu của nguyên đơn - Công ty Thành Bưởi. Tuy nhiên, do đánh giá tính chất vụ việc chưa được khách quan nên Tòa án đã ban hành quyết định trên là chưa đúng”, luật sư Nguyễn Doãn Hùng nhận định.

Luật sư Nguyễn Doãn Hùng viện dẫn Điểm a Khoản 1.2 Điều 1 Nghị quyết số 02/2005/NQ-HĐTP ngày 27/4/2005 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định về các biện pháp khẩn cấp tạm thời của Bộ luật tố tụng dân sự quy định: “Chỉ khi thuộc một trong các trường hợp sau đây, cá nhân, cơ quan, tổ chức mới có quyền yêu cầu Tòa án áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời: Để tạm thời giải quyết yêu cầu cấp bách của đương sự có liên quan trực tiếp đến vụ án đang được Tòa án giải quyết và cần phải được giải quyết ngay, nếu không được giải quyết sẽ ảnh hưởng xấu đến đời sống, sức khỏe, tính mạng, danh dự, nhân phẩm... của đương sự”.

Theo Quyết định số 72 của TAND quận 5, có thể hiểu rằng Báo Giao thông bị cấm đăng tải thông tin liên quan đến Công ty Thành Bưởi về các vấn đề xe hợp đồng trá hình, lách luật, né thuế - phí hay trốn thuế gây thất thu cho Nhà nước.

“Đây là nội dung đã vượt quá phạm vi giải quyết của vụ án (chỉ liên quan đến bài báo “Nở rộ xe khách trá hình, né thuế - Muôn kiểu lách luật” đăng ngày 29/12/2016) bởi ngoài những “vấn đề” tại tuyến TP. Hồ Chí Minh – Đà Lạt, Công ty còn có thể có những “vấn đề” tại các tuyến xe khách khác mà cấm Báo Giao thông không được đăng tải thông tin về những “vấn đề” nêu trên là không có cơ sở”, Luật sư Hùng phân tích.

Vi phạm quy định của Luật Báo chí 2016

Vị luật sư cũng cho rằng, Quyết định số 72 của TAND quận 5 vi phạm nghiêm trọng quy định tại Khoản 1 Điều 4 Luật Báo chí năm 2016. Báo có quyền thông tin theo các nguồn tài liệu của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin. TAND Quận 5 không có quyền can thiệp hoặc buộc tờ báo không được phản ánh các vụ việc tiêu cực, có dấu hiệu vi phạm pháp luật của của các tổ chức, cá nhân, trong đó có Công ty Thành Bưởi trong hoạt động vận tải hành khách bằng xe hợp đồng.

Ngay trong trường hợp nếu nội dung bài báo mà Công ty Thành Bưởi nêu trong đơn khởi kiện là sai thì cũng không dẫn đến việc Báo Giao thông không được quyền đăng tải các bài viết khác về Công ty Thành Bưởi trong cùng vấn đề. Việc Báo Giao thông đăng các bài tiếp theo về Công ty Thành Bưởi cũng không liên quan, ảnh hưởng gì đến việc giải quyết vụ án.

Ngoài ra tại Khoản 3 Điều 38 Mục 2 Luật Báo chí 2016 cũng quy định: “Đối với vụ án đang trong quá trình điều tra, truy tố mà chưa được xét xử, các vụ việc tiêu cực hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhưng chưa có kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, báo chí có quyền thông tin theo các nguồn tài liệu của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin”.

Như vậy, TAND Quận 5 không có quyền ngăn cản Báo Giao thông hoạt động nghiệp vụ hợp pháp theo quy định của pháp luật báo chí hiện hành.

TAND Quận 5 có thể sẽ phải bồi thường thiệt hại 

Về quyết định hủy áp dụng biện pháp tạm thời, lý do được nêu ra là do nguyên đơn yêu cầu hủy bỏ quyết định, luật sư Hùng cho rằng, điều này không có nghĩa trách nhiệm của TAND Quận 5 đã xong. Ngược lại, với những căn cứ pháp lý hiện có, Tòa án có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường theo Điều 113 quy định về Trách nhiệm do áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng.

Cũng theo vị luật sư  này, để buộc TAND Quận 5 bồi thường, phải căn cứ vào các tài liệu như đơn đề nghị, kiến nghị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời; Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của TAND Quận 5 và thiệt hại xảy ra của bị đơn – Báo Giao thông có mối liên hệ từ việc kiến nghị áp dụng và áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời sẽ xác định được trách nhiệm bồi thường thiệt hại của Công ty Thành Bưởi (nguyên đơn) hay của Toà án./.

Huỷ “lệnh cấm” một tờ báo viết bài về doanh nghiệp Thành Bưởi

Lần đầu tiên tòa án ra quyết định khẩn cấp tạm thời cấm một cơ quan báo chí đăng bài liên quan đến nội dung đang bị kiện. Đây là sự kiện chưa có tiền lệ.