Theo National Interest, các báo cáo gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) về năng lực Hải quân các nước châu Á-Thái Bình Dương và sự hợp tác của Hải quân Australia- Mỹ- Nhật Bản cũng cho thấy sự cần thiết phải tăng cường hợp tác song phương giữa các nước nói trên trong việc phát triển UUV.

Một chiếc tàu ngầm không người lái đang trong quá trình thử nghiệm của Hải quân Mỹ. Ảnh Hải quân Mỹ

UUV được quan tâm đặc biệt

Mối quan tâm ngày càng gia tăng về vai trò của UUV trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương ngay lập tức làm dấy lên câu hỏi về vai trò mang tính chiến lược của loại tàu ngầm này.

Về lý thuyết, mọi hoạt động trên biển đều có thể được thực hiện nhờ các phương tiện không người lái. Tuy nhiên, trên thực tế, việc sử dụng các phương tiện này vẫn rất hạn chế, bao gồm:

1. Rà phá mìn: Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các UUV nhằm hạn chế tối đa khả năng sát thương của các loại mìn ở dưới nước và đảm bảo hiệu quả hoạt động của Hải quân ở mức cao nhất.

Australia, Trung Quốc, Nhật Bản, Singapore và Thái Lan đều đã sử dụng các UUV sản xuất trong nước hoặc do các nhà thầu quốc phòng nước ngoài chế tạo cho hoạt động này.

2. Không chỉ tham gia rà phá mìn, các UUV còn được Hải quân các nước châu Á-Thái Bình Dương sử dụng vào nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo, trinh sát và giám sát.

Tuy nhiên, đây là nhiệm vụ khá phức tạp và Hải quân nhiều nước đã phải cân nhắc giữa lợi ích của việc sử dụng các UUV cho hoạt động này và những rủi ro về mặt địa chính trị bởi điều này có thể đồng nghĩa với việc bị các nước láng giềng coi là xâm phạm lãnh thổ của họ.

3. Cuối cùng, các UUV còn được sử dụng để săn ngầm. Đây là một trong những nhiệm vụ mà các UUV được cho là sẽ tiến hành ngày càng thường xuyên hơn trong bối cảnh các nước trong khu vực đua nhau mua sắm tàu ngầm do năng lực chiến đấu dưới nước còn rất hạn chế.

Điều này đã làm nảy sinh mối quan tâm đặc biệt đối với các loại UUV trong khu vực. Trung Quốc đang cân nhắc việc sử dụng UUV để săn ngầm, trong khi cả Singapore và Australia nhiều khả năng cũng sẽ quan tâm đến việc này trong tương lai.

Mỹ phát triển tàu ngầm tự hành để răn đe Trung Quốc tại Biển Đông

Trước việc Trung Quốc tăng cường hiện diện quân sự tại Biển Đông, quân đội Mỹ đang đặt cược vào công nghệ mới, trong đó có các tàu ngầm tự hành.

Mỹ đang chiếm thế thượng phong

Cho đến nay, Hải quân Mỹ vẫn được cho là có sức mạnh lớn nhất trên thế giới. Hải quân Mỹ cũng là nước đi đầu trong việc sử dụng các UVV và là lực lượng tiên phong đóng vai trò quan trọng trong quá trình nghiên cứu và phát triển UUV dù vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức.

Trước việc các tàu ngầm của Mỹ đang phải đối mặt với năng lực chống tiếp cận và chống xâm nhập khu vực (A2AD) ngày càng mạnh trong tác chiến điện tử của địch, UUV đang ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với Hải quân Mỹ.

Tuy nhiên, để có thể duy trì ưu thế này, các UUV của Mỹ cần phải có năng lực hoạt động tự động cao hơn. Chính vì thế, việc Mỹ vẫn tập trung vào việc để con người kiểm soát hoàn toàn các hệ thống tự động trên các UUV sẽ khó có thể đáp ứng nổi nhu cầu đối phó với A2AD của địch.

Một chiếc tàu ngầm lớp Virginia- nền tảng để Hải quân Mỹ phát triển các UUV cỡ lớn. Ảnh Hải quân Mỹ

Ngoài ra, quan niệm về việc thực thi “Các chiến dịch ở xa” của Hải quân Mỹ, trong đó tập trung vào việc điều quân đến để bảo vệ và phô diễn sức mạnh của Mỹ trên toàn cầu đòi hỏi các tàu chiến của Mỹ phải có năng lực hoạt động lâu dài và thực thi được cùng lúc nhiều nhiệm vụ. Đây cũng chính là vai trò mà UUV đang đảm nhiệm rất tốt.

Hải quân Mỹ ước tính, việc sử dụng các tàu ngầm để tấn công sẽ tăng thêm 60% vào năm 2028 so với hiện nay và Hải quân Mỹ dự định sẽ sử dụng các UUV để đảm nhiệm số lượng hoạt động gia tăng đó.

Không chỉ vậy, Hải quân Mỹ dự định sẽ sử dụng phần thân của các tàu ngầm lớp Virginia để chế tạo các UUV cỡ lớn- loại tàu màu hầu như chưa có Hải quân nước nào sử hữu.

Ngoài ra, Hải quân Mỹ còn tiến thêm một bước khi tính đến việc chế tạo các UUV siêu lớn- được coi là “những chiếc xe tải chở vũ khí và các loại UUV khác”. Triết lý phát triển UUV này của Hải quân Mỹ được cho là sẽ khiến những quốc gia khác như Nga và Trung Quốc khó có thể theo kịp.

Nga-Trung Quốc và tham vọng phát triển UUV

Để đối phó với sự phát triển UUV của Mỹ, cả Nga và Trung Quốc- những quốc gia sở hữu hạm đội tàu ngầm lớn- cũng đang tự phát triển các UUV của mình. Cả hai đều quan tâm đến những nhiệm vụ mà UUV có thể thực hiện như đã nói ở trên. Tuy nhiên, tham vọng của họ còn xa hơn thế.

Các tàu ngầm Nga ở Thái Bình Dương khiến Hải quân Mỹ khiếp sợ

VOV.VN - Đô đốc Mỹ Harry Harris thừa nhận, sự hiện diện của các tàu ngầm Nga ở Thái Bình Dương là mối đe dọa lớn nhất đối với Hải quân Mỹ.

Cả Nga và Trung Quốc đều đang tính đến việc phát triển các UUV có khả năng tiêu diệt các UUV của đối phương. Điều này dẫn đến lo ngại rằng, việc sở hữu công nghệ UUV của các nước nói trên có thể dẫn đến nguy cơ đối đầu trong khu vực.

Tuy nhiên, điều này khó có thể xảy ra bởi Hải quân các quốc gia trong khu vực hiện vẫn chỉ đang tập trung vào nhiệm vụ phòng vệ, bao gồm việc rà phá mìn nhằm mở đường cho tàu chiến có thể can thiệp khi cần thiết.

Ngoài ra, dù đang nỗ lực để đối phó với công nghệ UUV của Mỹ, những gì mà Nga và Trung Quốc đạt được hiện nay vẫn chỉ là những ý tưởng dựa trên những gì mà đối thủ của họ đạt được./.