Bao cao su kém chất lượng đang lưu hành tại thị trường Việt Nam?

Việt Nam từng là một nước có thu nhập thấp, nên thường nhận được viện trợ từ nguồn các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc hay Ngân hàng Phát triển Đức. Vì vậy, trước kia 80% bao cao su ở Việt Nam do các các nhà tài trợ nước ngoài chi trả nên được cấp phát miễn phí hoặc bán với giá rất rẻ: khoảng dưới 5 cent (1 ngàn đồng) một chiếc.

Nhưng trong 20 năm qua, đất nước đã trải qua những thay đổi đáng kể. Công cuộc đổi mới về kinh tế đã xóa bỏ đói nghèo. Năm 2010, Việt Nam vượt qua mức thu nhập thấp, vào nhóm thu nhập trung bình. GDP hiện tại khoảng 2.000 USD/đầu người. Điều đó có nghĩa là kinh phí viện trợ sẽ bị cắt giảm.

Không còn nguồn viện trợ, ngành Y tế phân phối bao cao su cho người dân theo cách mới- thông qua thị trường tự do.

Hiện tại chỉ 15% bao cao su được phân phối bởi qua kênh y tế công; 85% còn lại được phân phối qua các hiệu thuốc, cửa hàng tạp hóa, theo thống kê của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc. Giá cả dao động từ 2.000 đến 8.000 đồng Việt Nam (khoảng 10-40 cent Mỹ).

Sự thay đổi cách thức phân phối bao cao su là minh chứng cho một thực trạng đang diễn ra trên thế giới. Các nước nghèo thường phụ thuộc vào các nhà tài trợ nước ngoài; trong khi các nhà phân tích cho rằng sản phẩm phát không không phải là giải pháp tốt, mà các chính phủ cần phải tự túc.

Arthur Erken, Giám đốc UNFPA ở châu Á và Thái Bình Dương cho rằng: "Ít phụ thuộc sẽ giúp tạo ra các giải pháp". Rõ ràng tiền không phải là một trở ngại cho người sử dụng bao cao su. Một nghiên cứu do PATH (tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở ở Sealte- Mỹ) xác định rằng mọi người sẵn sàng trả tiền mua bao cao su.

Tuy nhiên, theo một báo cáo của Crown Agents (tổ chức tư vấn phát triển quốc tế có trụ sở tại Vương quốc Anh), hơn 170 triệu bao cao su nhập khẩu và bán tại Việt Nam được xác định là "kém chất lượng", hoặc có nguy cơ bị rách thủng.

Giai đoạn UNFPA phối hợp việc mua và phân phối bao cao su, chất lượng bao cao su được kiểm soát, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Nay, cách phân phối theo thị trường tự do rõ ràng kéo theo những chuyện phức tạp hơn, Arthur Erken nhận định.

Nhưng thách thức này vẫn có giá trị tích cực, Kimberly Green, giám đốc tổ chức Sáng kiến thị trường dịch vụ sức khỏe của USAID / PATH- một chương trình hợp tác với Bộ Y tế Việt Nam để khuyến khích các nhà sản xuất bao cao su tại Việt Nam phát triển, khẳng định.

Câu trả lời cho việc nâng cao chất lượng bao cao su của Việt Nam, Kimberly Erken cho rằng, đó là sự kết nối các khâu: từ sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, phân phối, bán hàng, kiểm soát chất lượng, và tiếp thị. Hiện nay đó vẫn là một quá trình rất rời rạc, cần được điều chỉnh.

Trong khi đó, có những thay đổi khác tại Việt Nam bắt đầu từ kỷ nguyên mới này. Ví dụ, trong xã hội được đánh giá là còn bảo thủ, né tránh những vấn đề liên quan đến tình dục này, người ta đã và đang nói về bao cao su.

Làm thế nào để nói về bao cao su mà mọi người không ngại? Dùng người hóa trang thành chiếc bao cao su khổng lồ là một cách (ảnh: Hoang Dinh Nam / AFP / Getty Images)

"Mua bao cao su giờ đây giống như mua bất kỳ sản phẩm nào khác"- Phạm Công Nguyên, Giám đốc điều hành của doanh nghiệp sản xuất bao cao su Medevice 3S nói. "Không như trước đây, hiện nay bạn có thể tìm thấy các cửa hàng bán bao cao su tại bất kỳ đường phố nào."/.