Phòng chống và điều trị bệnh đái tháo đường type 2

 

BS Nguyễn Hồng Trường: Bệnh tiểu đường do nhiều nguyên nhân gây ra: di truyền, dùng thuốc, độc chất, lối sống thụ động, chế độ ăn uống không điều độ… dẫn đến huỷ hoại, suy giảm chức năng tế bào nội tiết của tuỵ hoặc giảm hiệu quả của insulin nội sinh. Việc dùng cà phê không đường không thuộc vào các yếu tố kể trên và cũng không góp phần tránh được bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, uống cà phê thường xuyên và quá nhiều cũng có ảnh hưởng không tốt lên hệ thống thần kinh và tim mạch.

 

Ths Bs Nguyễn Huy Cường: Bệnh đái tháo đường type 2 trước đây được hiểu là bệnh đái tháo đường ở người già, nhưng ngày nay với lối sống thay đổi quá nhanh đã dẫn đến việc xuất hiện nhiều bệnh nhân trẻ béo phì và đái tháo đường type 2. Ở bệnh viện chúng tôi đã có những bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường type 2 mới 11 tuổi. Dự báo trong tương lai khi số học sinh béo phì tăng lên, số trẻ mắc đái tháo đường type 2 sẽ ngày càng trở nên phổ biến.

* Tôi nghi ngờ rằng mình bị rối loạn cương dương do bị tiểu đường... Có phải điều này xảy ra là do dùng c ác thuốc trị bệnh tiểu đường? Tôi có thể dùng viagra không?(Bệnh Nhân Không Nêu Tên, 50 tuổi)

BS Nguyễn Hồng Trường: Bệnh tiểu đường gây ra các biến chứng đại mạch và vi mạch, trong đó rối loạn cương được xem là một biến chứng cụ thể của bệnh tiểu đường. Bệnh nhân tiểu đường bị rối loạn cương cần đi khám bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc nam học để được chẩn đoán và tư vấn đúng về tình trạng bệnh và các thuốc có thể dùng. Viagra (Sildenafil) thuốc điều trị rối loạn cương thuộc nhóm ức chế phosphodiesteras 5, hiệu quả của thuốc rất tốt nhưng cần chú ý khi dùng cho những bệnh nhân có bệnh lý tim mạch, có thể gây tụt huyết áp quá mức khi dùng chung với một số thuốc hạ áp khác, vì vậy người bệnh cần được thăm khám kỹ lưỡng và có ý kiến của bác sĩ trước khi dùng thuốc.  

BS Nguyễn Hồng Trường: Người bệnh tiểu đường cần phải dùng thuốc suốt đời. Tất cả các thuốc điều trị tiểu đường ít nhiều đều có tác dụng phụ, các tác dụng phụ này đều có thể tiên lượng truớc và có thể tránh được. Điều quan trọng nhất trong khi điều trị cần phải thăm khám thường xuyên và hỏi ý kiến của bác sỹ điều trị về bất kỳ triệu chứng nào nghĩ là tác dụng phụ của thuốc.

Đối với Diamicron tác dụng phụ thường gặp là hạ đường huyết. Những bệnh nhân dùng thuốc này cần chuẩn bị trước những thực phẩm có thể cung cấp đường nhanh như: sữa, kẹo, bánh ngọt... phòng khi hạ đường huyết có thể dùng ngay. Việc tiếp tục dùng thuốc hay không còn tuỳ thuộc vào diễn tiến của bệnh, mức độ nặng, các biến chứng và các bệnh lý kèm theo.

 

BS Nguyễn Hồng Trường: Đối với người bị bệnh đái tháo đường type 2 khi có bệnh gan phối hợp thì không sử dụng thuốc viên hạ đường huyết để điều trị, vì nó sẽ làm tổn thương gan nặng nề hơn. Trong trường hợp của bạn, cần phải đến khám tại chuyên khoa nội tiết như Bệnh viện Bạch Mai, Viện Nội tiết Trung ương... Tại đây các bác sỹ sẽ tiến hành khám và làm các xét nghiệm. Dựa trên kết quả thu được thì sẽ cho bạn phác đồ điều trị hợp lý.

 

BS Lê Thị Tâm: Khi người phụ nữ mang thai cùng với niềm vui được làm mẹ, bên cạnh đó xuất hiện nguy cơ mắc một số bệnh, trong đó có đái tháo đường thai kỳ. Đái tháo đường thai kỳ được định nghĩa là tình trạng rối loạn dung nạp đường được phát hiện lần đầu tiên khi mang thai còn trước đó thì chưa được xác định.

Đái tháo đường thai kỳ thường xuất hiện vào tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 của quá trình mang thai. tỷ lệ mắc phụ thuộc vào chủng tộc và một số yếu tố nguy cơ.

Việt Nam là nước thuộc chủng tộc có nguy cơ mắc bệnh này cao nên tất cả phụ nữ mang thai từ tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 đều được làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống để phát hiện bệnh. Vói phụ nữ có nguy cơ cao như là trong gia đình có bố hoặc mẹ, hoặc anh chị em ruột có đái tháo đường thì ngay từ khi có thai đã phải được khám sàng lọc để chẩn đoán sớm. 
Trong trường hợp của bạn, khi xét nghiệm có đường trong nước tiểu, một lời khuyên dành cho bạn là đến khám tại Chuyên khoa nội tiết để xác định lại chẩn đoán.

Nếu đái tháo đường thai kỳ không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những nguy cơ cho mẹ và thai nhi. Những hậu quả trước mắt như: Đối với mẹ: nhiễm độc thai nghén, thai chết lưu, sẩy thai, đa ối, thiểu ối, đẻ non. Đối với thai nhi: kích thước to sẽ gặp khó khăn khi chuyển dạ, gây vàng da sơ sinh và hạ calci máu, hạ đường huyết, hội chứng suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh ...

 

Ths BS Nguyễn Huy Cường:

 

+ Bệnh đái tháo đường Type 1 theo thống kê chiếm khoảng 10% tổng số bệnh nhân đái tháo đường.

Bệnh này thường mắc ở người trẻ. Lứa tuổi hay bị nhất là 7 đến 15 tuổi. Tuy nhiên, cũng có người mắc bệnh ở lứa tuổi cao hơn (thậm chí đến 70 tuổi). Căn nguyên do cơ thể tạo ra tự kháng thể dẫn việc huỷ hoại tế bào bê ta của tuỵ (tế bào bê ta là nơi sản xuất ra insulin).  

+ Bệnh đái tháo đường Type II chiếm đông đảo số bệnh nhân mắc đái tháo đường. Bệnh này thường xảy ra ở người trên 40 tuổi.

|Ở Việt Nam, tuổi trung bình của người mắc bệnh đái tháo đường Type 2 là 60 tuổi. Căn nguyên của bệnh hiện nay chưa được biết một cách thấu đáo.

Người ta biết rằng, những bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường Type 2 có 2 rối loạn quan trọng: 

 

1- Rối loạn tiết Insulin của tuỵ 

 

2- Có sự gia tăng đề kháng insulin (insulin hoạt động kém hiệu quả).

 

BS Nguyễn Hồng Trường: Người bệnh tiểu đường rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như: viêm phổi, nhiễm trùng niệu-sinh dục, nhiễm trùng răng… Tình trạng bị nấm sinh dục thường xuyên có thể do nhiều nguyên nhân liên quan đến tiểu đường, các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, dùng các thuốc rửa phụ khoa quá mức làm thay đổi môi trường tự nhiên của hệ sinh dục… Do đó người bệnh cần phải đi khám để xác định đúng nguyên nhân và loại nấm gây bệnh để được tư vấn cách phòng ngừa và điều trị thích hợp.

 

Ths Bs Nguyễn Huy Cường: Nguyên nhân bệnh đái đường Type 2 gia tăng, có thể nói một cách ngắn gọn là do lối sống của chúng ta đã thay đổi quá nhanh: Ăn nhiều hơn, uống nhiều rượu bia, giảm vận động thể lực, chịu nhiều áp lực trong cuộc sống (hay còn gọi là căng thẳng). Cách đây 10 năm, tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường ở Hà Nội chỉ khoảng 1% số người trên 15 tuổi. Nhưng nay, tỷ lệ này đã tăng với 4 – 5%.

  
Dự báo trong tương lai số người mắc bệnh đái tháo đường còn tiếp tục gia tăng khi điều kiện kinh tế ngày càng phát triển. Ví dụ hiện nay ở Singapore, số người mắc bệnh tiểu đường đã chiếm 12% dân số.

 

BS Nguyễn Hồng Trường: Hỏng răng, sâu răng, rụng răng cũng là một trong những biến chứng của bệnh tiểu đường, kiểm soát đường huyết tốt bằng chế độ ăn, sinh hoạt, dùng thuốc giúp hạn chế tối thiểu sự xuất hiện của biến chứng trên. Ngoài ra, người bệnh cũng nên đi khám răng định kỳ để phát hiện và điều trị sớm tình trạng nhiễm trùng răng miệng .

 

Bác sỹ Lê Thị Tâm: Đối với trường hợp của mẹ bạn, trước đây khoẻ mạnh nhưng trong 3 tháng bác đã giảm 5kg, tình trạng sức khoẻ của bác là không bình thường. Nó cũng có thể là triệu chứng của bệnh đái tháo đường. Nhưng nó có thể cũng là triệu chứng của một số bệnh lý khác. Có rất nhiều bệnh có thể gây sút cân. Vì vậy, mẹ cần phải được khám xác định bệnh tại cơ sở y tế để xác định nguyên nhân gây sút cân.

 

Bác sỹ Lê Thị Tâm: Cho đến nay chưa có nghiên cứu nào chứng minh được tăng huyết áp là nguyên nhân dẫn đến bệnh đái tháo đường. Có rất nhiều bệnh nhân bị tăng huyết áp trong một thời gian dài, sau đó mới phát hiện được bệnh đái tháo đường (Các bệnh nhân này đều được theo dõi và kiểm tra đường máu định kỳ). Có rất nhiều bệnh nhân bị đái tháo đường nhưng chỉ số huyết áp của họ là hoàn toàn bình thường tại thời điểm của chẩn đoán. Có tới 60-70% bệnh nhân đái tháo đường type 2 có kèm theo tăng huyết áp và tăng huyết áp có thể phát hiện trước, cùng lúc, hoặc sau phát hiện đái tháo đường. 

Khi một bệnh nhân được phát hiện tăng huyết áp thì cần phải đến khám tại các cơ sở y tế. Tại đây, các bác sỹ sẽ cung cấp những thông tin tư vấn về chế độ điều trị không dùng thuốc (thay đổi lối sống, chế độ ăn, chế độ luyện tập) và chế độ dùng thuốc. Đồng thời sẽ được theo dõi định kỳ để chẩn đoán sớm bệnh đái tháo đường. Khi được chẩn đoán là bị bệnh đái tháo đường thì sẽ lựa chọn được phương thức điều trị thích hợp tuỳ vào cơ địa, điều kiện kinh tế, nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt…

 

BS Nguyễn Hồng Trường: Điều trị bệnh tiểu đường đòi hỏi phải có một chiến lược toàn diện về chế độ ăn, sinh hoạt, tập luyện và dùng thuốc. Ăn uống kém và ngủ kém đều có tác động không tốt đến tình trạng bệnh cũng như chất lượng cuộc sống. Việc chọn lựa thuốc phụ thuộc vào diễn biến của bệnh, chức năng nội tiết của tuỵ, các đặc điểm thể chất (chiều cao, cân nặng, vòng bụng), các bệnh lý đi kèm… Do đó bạn cần đưa bố đi khám bác sĩ chuyên khoa và làm các xét nghiệm cần thiết để có thể ra một chiến lược điều trị thích hợp.

 

BS Nguyễn Hồng Trường: Người bệnh tiểu đường rất dễ mắc các bệnh lý nhiễm trùng. Ngược lại tình trạng nhiễm trùng làm cho đường huyết khó kiểm soát hơn. Viêm bàng quang có thể có hoặc không liên quan đến bệnh tiểu đường. Kiểm soát tốt đường huyết giúp hạn chế tối thiểu tất cả các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường. Vì vậy, trong bất kỳ trường hợp nào điều trị cả tiểu đường và viêm bàng quang đều cần thiết.

 

BS Lê Thị Tâm: Bệnh nhân đái tháo đường type 2 sau khi được chẩn đoán thì sẽ được điều trị ngoại trú và theo dõi định kỳ hàng tháng tại các cơ sở chuyên khoa nội tiết tuyến tỉnh và trung ương. Trường hợp của bác không rõ trong 2 năm điều trị bệnh đái tháo đường bác được theo dõi và tư vấn điều trị thuốc như thế nào. Mặt khác, người bị bệnh đái tháo đường type 2 có thể mắc kèm theo một số bệnh lý khác. Vì vậy, bác cần có đợt kiểm tra sức khoẻ tổng thể để điều chỉnh lại chế độ điều trị và loại trừ bệnh lý khác.