Iran chính thức kiện Mỹ lên Ủy ban giám sát thỏa thuận hạt nhân

Chính phủ Iran ngày 17/12 chính thức yêu cầu một cuộc họp ủy ban hỗn hợp với nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức) để thảo luận về quyết định mới đây của Mỹ ban hành Đạo luật trừng phạt Iran, cho rằng điều này là đi ngược lại với thỏa thuận hạt nhân quốc tế đạt được năm 2015.

Chính phủ Mỹ đã tạm ngừng các biện pháp trừng phạt Iran liên quan tới chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này, song lại áp đặt các lệnh trừng phạt liên quan tới những cáo buộc cho rằng Iran hỗ trợ các nhóm khủng bố tại Trung Đông, cũng như chương trình tên lửa đạn đạo của nước này. 

Nhà máy hạt nhân nước nặng Arak của Iran. (Ảnh: Reuters).

Trong một bức thư gửi tới Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Liên minh châu Âu Federica Mogherini, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif ngày 17/12 đã chính thức yêu cầu "một cuộc họp ủy ban hỗn hợp theo điều khoản của thỏa thuận hạt nhân đạt được hồi năm 2015 nhằm đánh giá hành động mới đây của Mỹ gia hạn các biện pháp trừng phạt đối với Iran".

Trước đó, hôm 15/12, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cho phép gia hạn thêm 10 năm các lệnh trừng phạt của nước này với Iran, đã được Quốc hội Mỹ nhất trí bỏ phiếu thông qua hồi đầu tháng này.  

Các quan chức Iran đã gọi đây là một sự vi phạm thỏa thuận hạt nhân đạt được hồi tháng 7/2015 với các cường quốc phương Tây, yêu cầu dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt quốc tế với Iran, đổi lại nước này sẽ hạn chế chương trình hạt nhân gây tranh cãi của mình.

Tuy nhiên, chính phủ  Iran đã nhiều lần cáo buộc Mỹ cản trở những nỗ lực của nước này bình thường hóa các mối quan hệ kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực ngân hàng của nước này với các nước khác trên thế giới.

Quyết định của Iran kiện Mỹ ra trước Ủy ban giám sát thỏa thuận hạt nhân chỉ là một phần trong những động thái đáp trả của Iran.

Trước đó, cũng trong tháng này, sau khi Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật gia hạn trừng phạt Iran, Tổng thống nước này Hassan Rouhani đã chỉ thị cho các nhà khoa học nước này bắt đầu nghiên cứu chế tạo tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân. 

Tuy nhiên chính phủ Mỹ sau đó dù khẳng định kế hoạch của Iran không đi ngược lại thỏa thuận hạt nhân đã ký, song cảnh báo sẽ theo dõi sát mọi bước đi của Iran.

Người phát ngôn Nhà trắng Josh Earnest nói: "Thông báo của Iran không đi ngược lại với thỏa thuận quốc tế về chương trình hạt nhân của nước này. Song chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi sát tình hình, từ các nhà máy chế tạo urani tới chuỗi cung ứng hạt nhân của nước này. Chúng tôi hy vọng, khi tiến hành bất cứ hoạt động nghiên cứu hay phát triển nào, Iran vẫn đảm bảo tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế của mình".

Những động thái này tại Mỹ và Iran đang làm gia tăng lo ngại về nguy cơ đổ vỡ của thỏa thuận hạt nhân khó khăn lắm mới đạt được giữa Iran và Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh Pháp và Đức). Bởi trên thực tế, dù được đánh giá là mang tính lịch sử, song thỏa thuận này vẫn chưa giải tỏa được mối hoài nghi giữa các nước phương Tây và Iran./.