EU lo giải quyết hậu quả nếu Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran

Thứ Bảy, 18:40, 05/05/2018

VOV.VN - Liên minh châu Âu (EU) đang lên kế hoạch bảo vệ các công ty hoạt động tại Iran, nếu Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân vào hạn chót 12/5.

Các biện pháp dự phòng mà EU đưa ra là dấu hiệu không mấy lạc quan về tương lai của thỏa thuận hạt nhân này, vốn có thể tác động không nhỏ đến hoạt động đầu tư và hợp tác bùng nổ giữa Iran và châu Âu trong thời gian vừa qua.

Từ trái qua: Tổng thống Pháp, Thủ tướng Đức và Thủ tướng Anh muốn bảo vệ thỏa thuận hạt nhân Iran. Ảnh: AP

Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi thỏa thuận hạt nhân với Iran là một “thảm họa” và đặt hạn chót đến 12/ 5 các nước châu Âu phải giải quyết mối lo ngại của Mỹ về Iran.

Anh, Pháp và Đức đang cố gắng thúc đẩy một thỏa thuận chính trị riêng rẽ với Mỹ, nhằm xoa dịu lo ngại của nước này về chương trình tên lửa đạn đạo của Iran, ảnh hưởng của Iran tại Syria, Yemen, chương trình hạt nhân Iran sau khi một số điều khoản của thỏa thuận hạt nhân hết hiệu lực.

Tuy nhiên, các cuộc đàm phán diễn ra không có bước đột phá lớn, với những chỉ trích giữa Mỹ và Iran ngày càng gia tăng. Trong một tuyên bố mới nhất nhằm vào Iran, Thư kí báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders tiếp tục cáo buộc Iran không trung thực khi tham gia đàm phán thỏa thuận hạt nhân.

“Vấn đề là thỏa thuận đã đạt được dựa trên những thông tin sai sự thực. Iran đã không trung thực, khả năng hạt nhân của họ còn xa hơn mức mà họ đưa ra. Nếu thỏa thuận hạt nhân này tiếp tục được duy trì và khi các điều khoản hết hiệu lực, Iran sẽ tiếp tục thực hiện chương trình của mình và sở hữu vũ khí hạt nhân nhanh hơn chúng ta nghĩ”, bà Sanders nói.

Với thỏa thuận hạt nhân đạt được năm 2015, các biện pháp trừng phạt quốc tế dần được dỡ bỏ, mở đường cho các công ty thương mại nước ngoài tăng cường hợp tác đầu tư vào Iran. Các công ty châu Âu cũng ngay lập tức tận dụng cơ hội này để tìm kiếm cơ hội đầu tư tại quốc gia Hồi giáo này.

Theo số liệu chính thức, thương mại giữa EU và Iran đã tăng lên gấp 3 lần so với khối lượng thương mại trước thỏa thuận, với 6 tỷ 200 triệu euro trong năm 2013 lên gần 21 tỉ euro vào năm 2017.

Trong khi đó, thương mại hàng hóa giữa Iran với Mỹ chỉ ở mức 200 triệu USD trong năm 2017. Vì vậy, trước nguy cơ Mỹ có thể rút khỏi thỏa thuận hạt nhân, các nước châu Âu bắt đầu lên kế hoạch bảo vệ hoạt động hợp tác thương mại và đầu tư của mình tại Iran.

Một trong số các biện pháp đó là giúp các công ty châu Âu tránh giao dịch bằng đồng USD. Điều này có thể thực hiện được bằng việc đề xuất sử dụng đồng euro thông qua thể chế đa phương như Ngân hàng đầu tư châu Âu hay các thỏa thuận thương mại song phương. Châu Âu cũng đang tìm cách duy trì và phát triển các công ty có qui mô vừa và nhỏ, có ít mối quan hệ với Mỹ.

Mặc dù vậy, nhiều nhà ngoại giao châu Âu cũng không mấy lạc quan về sự hiệu quả của những bước đi này, vì hệ thống tài chính Mỹ đã vươn nhánh ra khắp thế giới. Các công ty thương mại lớn sẽ đánh giá hiệu quả khi hoạt động tại Mỹ lớn hơn nhiều so với tại Iran.

Câu hỏi cũng đặt ra là liệu các ngân hàng sẽ hỗ trợ châu Âu như thế nào, khi Iran nhiều lần cho rằng, kể cả khi các biện pháp trừng phạt được dỡ bỏ, các thể chế tài chính quốc tế vẫn rất lo ngại khi hợp tác với Iran. Mặc dù vậy, các công ty cho biết họ đang phân tích tình hình nhưng chưa có kế hoạch rút khỏi Iran kể cả khi Mỹ không tiếp tục thỏa thuận.

Thực tế sự không chắc chắn về tương lai của Thỏa thuận hạt nhân đã có tác động đến hoạt động kinh doanh tại Iran. Các nước châu Âu cũng không có nhiều lựa chọn hiệu quả để bảo vệ hoạt động thương mại và đầu tư của mình.

Chính vì vậy, các nhà lãnh đạo châu Âu, đặc biệt là Anh, Pháp và Đức đang tiếp tục thực hiện những nỗ lực ngoại giao cuối cùng, thuyết phục Mỹ không từ bỏ thỏa thuận hạt nhân này vào hạn chót 12/5./.