Nga - Ấn hậu thuẫn nhau khẳng định vị thế trên bàn cờ thế giới

Hai bên đã thảo luận các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác Đối tác chiến lược mạnh mẽ hơn nữa trong các lĩnh vực quốc phòng, năng lượng và thương mại… Sự “độc nhất vô nhị” trong quan hệ giữa hai nước lớn được dư luận quốc tế quan tâm.

Từ gặp nhau ở chiến lược “Hướng Đông”…  

Tuyên bố với báo chí sau cuộc gặp cấp cao với Tổng thống Putin, Thủ tướng Modi nêu rõ tính chất quan hệ chính trị và quốc tế toàn cầu đang thay đổi, nhưng quan hệ Nga - Ấn và vị trí “độc nhất vô nhị” của Nga trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ vẫn không thay đổi. Vì hai nước đều có lợi ích chung trên nhiều lĩnh vực, trong đó có chính sách “Hướng Đông”.

Trong bối cảnh bị phương Tây trừng phạt kinh tế liên quan đến khủng hoảng  ở Ukraine, sự tụt dốc của giá dầu mỏ trên thị trường thế giới, chuyến thăm Ấn Độ của Tổng thống Nga Putin nhằm tìm giải pháp cho những căng thẳng về kinh tế mà Moscow đang gặp phải; đồng thời là cơ hội để Nga triển khai chiến lược “Hướng Đông” tái khẳng định lợi ích của mình tại Ấn Độ, một đồng minh quan trọng trong khu vực và là đối tác trong nhóm BRICS.

Chính sách “Hướng Đông” của Ấn Độ đã được đề ra từ năm 1992 nhưng đến mấy năm gần đây, nhất là từ năm 2013 mới được triển khai mạnh mẽ. Cùng với chính sách “láng giềng mở rộng”, Ấn Độ đã có nhiều hoạt động liên quan đến xây dựng kinh tế và an ninh ở châu Á Thái Bình Dương và Nga là một đối tác quan trọng trong cạnh tranh vị thế tại khu vực.

Nước Nga, ngay từ thời ông Medvedev làm Tổng thống đã khẳng định nước này là một phần không thể tách rời của châu Á - Thái Bình Dương. Rằng “Sự hợp tác với các nước khu vực trong lĩnh vực thương mại và đầu tư, cũng như các quá trình liên kết khu vực là ưu tiên của chúng tôi”.

Ngày nay Nga càng nhận rõ vị thế quan trọng của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và việc hội nhập vào khu vực này trên các không gian và trong mọi cơ chế khác nhau, nhất là việc sử dụng tiềm năng khu vực để nâng cao khả năng phát triển vùng Siberia và Viễn Đông, thì người bạn lớn Ấn Độ có vai trò rất quan trọng. Vì thế, hai bên đã ra tuyên bố chung mang tên “Tầm nhìn về củng cố quan hệ đối tác Ấn - Nga trong 10 năm tới”.

Đến đồng thuận về các quan điểm cơ bản…

Trước khi bế mạc cuộc gặp cấp cao, hai nước đã ra Tuyên bố chung nêu rõ những vấn đề quan trọng mà hai bên đã thảo luận và nhất trí bao gồm: việc mở rộng hợp tác về năng lượng (dầu khí, điện, hạt nhân, năng lượng tái tạo và công nghệ mang lại sự tiết kiệm). Theo đó, Nga sẽ thiết kế và xây dựng các tổ hợp điện hạt nhân mới. Trước đó, Nga đã xây dựng nhà máy điện hạt nhân Kudankulan, và lò phản ứng 1.000 MGW đầu tiên tại Ấn Độ đã đi vào hoạt động.

Thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, đóng góp vai trò của các nền kinh tế mới nổi, trong củng cố tăng trưởng toàn cầu cân bằng và bền vững. Hai bên nhất trí nâng cao kim ngạch thương mại song phương đạt 30 tỉ USD vào năm 2025.

Hai nước cũng cam kết tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế đồng thời thúc đẩy vai trò trung tâm của LHQ trong quan hệ toàn cầu. Phản đối các biện pháp trừng phạt kinh tế mà một số nước áp dụng khi chưa được Hội đồng Bảo an LHQ thông qua. Và khẳng định đối thoại và đàm phán chính trị là phương thức duy nhất để giải quyết các các vấn đề mâu thuẫn khu vực và quốc tế.

Lãnh đạo cấp cao hai bên đã chứng kiến lễ ký kết 20 văn kiện và thỏa thuận hợp tác. Trong đó, hai thỏa thuận liên chính phủ (về đào tạo quân nhân Ấn Độ tại các học viện quân sự Nga và tầm nhìn chiến lược về củng cố hợp tác sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình) là rất đáng chú ý.

Phát biểu tại cuộc họp báo sau khi kết thúc hội nghị, hai nhà lãnh đạo cho biết, hai bên đã thảo luận hợp tác sản xuất máy bay trực thăng “lưỡng dụng” có thể dùng cả trong lĩnh vực quân sự - dân sự. Và Nga đã đề nghị xây dựng các nhà máy sản xuất linh kiện quốc phòng tại Ấn Độ. Tổng thống Putin còn khẳng định Nga sẽ vẫn là đối tác quốc phòng quan trọng nhất của Ấn Độ và Ấn Độ là ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Nga.

Giới phân tích cho rằng, chuyến thăm Ấn Độ của Tổng thống Nga Putin lần này là rất “đúng lúc”, bởi vì chưa bao giờ Nga và Ấn Độ, hai nước lại có chung quan điểm nhằm thiết lập một trật tự thế giới đa cực như hiện nay.

Và khẳng định vị thế khu vực, quốc tế…

New Delhi hiện tỏ thái độ khách quan và thiện cảm đối với Nga. Trong khi ông Putin lại hy vọng sẽ xích lại gần Ấn Độ một cách mạnh mẽ hơn. Và Nga đã đề nghị Ấn Độ thành lập một khu vực mậu dịch tự do (FTA) với Liên minh Thuế quan, và cùng tham gia với Trung Quốc, Nga trong Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Vì thế, đây không chỉ là sự kiện được dư luận hai nước quan tâm, mà còn có ý nghĩa đối với nền chính trị khu vực và thế giới.

Hơn nữa, chuyến công du Ấn Độ lần này của Tổng thống Putin sẽ là cơ hội để Nga tái khẳng định lợi ích của mình tại Ấn Độ, một đồng minh quan trọng. Tuy nhiên, quan hệ Nga - Ấn trong quá khứ không phải là không có những vết gợn, nhất là sau sự kiện Nga ký thỏa thuận hợp tác an ninh - quốc phòng với Pakistan (11/2014), một quốc gia vừa là láng giềng vừa là đối thủ của Ấn Độ tại khu vực.

Như vậy, chuyến thăm Ấn Độ của Tổng thống Nga Putin lần này được hi vọng sẽ xóa hết những vết gợn để quan hệ đối tác chiến lược Ấn - Nga luôn vững chắc, tạo nên một động lực mới trong quan hệ “Đối tác đặc biệt và ưu tiên” Nga - Ấn, được thiết lập cách đây hơn 4 năm.

Đây cũng là cơ hội để hai nước nâng quan hệ lên tầm cao mới, đồng thời tạo ý nghĩa quan trọng đối với sự hình thành trung tâm quyền lực mới, liên minh năng lượng tại châu Á, góp phần cân bằng quyền lực và lợi ích giữa các nước trong xu thế “định hình” cấu trúc an ninh quốc tế đa cực./.