Ramadi thất thủ vào tay IS, còn nhiều nỗi sợ hãi khác?

Theo Reuters, ngay sau khi lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) chiếm thành phố Ramadi thuộc tỉnh Anbar, Iraq hôm 17/5. 3000 tay súng Shi’ite cũng tuyên bố tiến về giải phóng thành phố chiến lược này với hàng dài xe tăng và xe quân sự.

Điều này không chỉ báo động một cuộc chiến giữa lực lượng này với phiến quân IS mà còn dễ nảy sinh nguy cơ xung đột giáo phái khi Ramadi vốn là thành trì của người Hồi giáo Sunni, vốn có mâu thuẫn truyền kiếp với người Shi’ite.

Nguy cơ xung đột giáo phái mới

Lực lượng dân quân Shi’ite đã từng đẩy lui đà tiến quân của IS tại thành phố Tikrit, phía bắc Baghdad, hồi tháng 4. Và lần này với Ramadi, họ cũng được nhận định là lực lượng đủ mạnh để đối chọi với phiến quân Nhà nước Hồi giáo.

Theo BBC, mặc dù sự xuất hiện của người Shi’ite được người dân Ramadi chào đón nhưng không ít người Sunni bày tỏ lo sợ người lực lượng này chẳng khác gì phiến quân Nhà nước Hồi giáo.

Abu Ammar, một người bản địa Anbar sở hữu một cửa hàng tạp hóa ở Ramadi, nói với AP: “Nếu các lực lượng dân quân Shi’ite tiến vào Ramadi, họ cũng có thể làm những điều tương tự như Daesh (cách gọi khác của IS). Trong cả hai trường hợp, người Sunni đều nguy hiểm. Đối với chúng tôi, các lực lượng dân quân Shi’ite hay các tay súng IS là hai mặt của một đồng xu”.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, IS đang giành được ưu thế sau khi tiến hành một loạt vụ nổ bom xe, buộc các lực lượng an ninh Iraq và chiến binh bộ tộc phải chạy khỏi thành phố chiến lược Ramadi.

Ông Muhannad Haimour, phát ngôn viên của tỉnh trưởng Anbar, cho biết hơn 500 người đã thiệt mạng trong các vụ giao tranh tại Ramadi. Đáng lo nhất lúc này là số phận của các binh sĩ và cư dân Ramadi đang nằm trong tay IS. “Bất cứ ai ủng hộ chính phủ có lẽ đều sẽ bị hành quyết trong vòng 24 giờ. Nguy cơ phiến quân “tắm máu”người dân trong những ngày tới rất có thể sẽ xảy ra”.

Thất bại chiến lược của Mỹ và đồng minh?

Theo Reuters, giới phân tích nhận định việc Ramadi thất thủ dù chưa đủ để buộc Mỹ và đồng minh xem lại chiến lược chống IS nhưng cho thấy con đường đầy chông gai phía trước.

Về nguyên nhân thất thủ thì rất nhiều song Reuters dẫn lời chuyên gia Philip Mudd, cựu giám đốc Cơ quan tình báo Trung tâm chống khủng bố Mỹ: “chiến lược của Mỹ đang gặp hạn chế ở chỗ để quân đội Iraq và các tay súng Shi’ite được Iran hậu thuẫn lo phần chiến đấu trên bộ, Mỹ chỉ đảm nhận phần không kích. Một thực tế mà không hiểu sao Mỹ chưa nhận ra đó là lực lượng dân quân Shi’ite không dễ dàng bắt tay với quân đội Iraq cho dù họ cùng sát cánh chiến đấu vì một mục tiêu chung”.

Theo chuyên gia Mudd, quân đội Iraq chưa đủ năng lực và ý chí để đối đầu với IS. Tham vọng đánh vào thành trì của IS ở Mosul, phía Bắc Iraq chỉ là chuyện viễn tưởng trong tương lai gần khi quân đội Iraq thiếu nhuệ khí, dưới sự chỉ đạo của những tướng lĩnh thiếu kinh nghiệm và non yếu trên chiến trường.

“Thêm vào đó, lực lượng dân quân Shi’ite chưa đủ tin tưởng chính quyền non trẻ Baghdad cũng quân đội; và lại càng thiếu sự hợp tác với những người Hồi giáo Sunny trong cuộc chiến chống IS, nếu không muốn nói 2 lực lượng này mâu thuẫn nhau gay gắt bất chấp họ cùng có một mục tiêu chiến đấu chung”. Ông Mudd nói.

Trong khi đó, phiến quân IS lại là những tay súng thiện chiến được huấn luyện tốt, trang bị vũ khí hạng nặng, lại là những kẻ liều chết.

Để trấn an dư luận, giới chức Iraq và Mỹ đều tuyên bố cuộc chiến ở Ramadi chưa kết thúc. Ngày 18/5, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh: “Tôi tuyệt đối tin tưởng tình thế sẽ đảo ngược trong vài ngày tới”.

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Iran Hossein Dehghan đã tới Baghdad để hội đàm với người đồng cấp Iraq Khaled al-Obeidi, phối hợp với nhau trong chiến dịch tái chiếm các vùng đất bị IS chiếm đóng ở Iraq.

Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi cũng đã ra lệnh cho lực lượng bán quân sự người Shi’ite Hashd Al-Shaabi chuẩn bị triển khai đội ngũ đánh IS cùng các lực lượng an ninh Iraq và các chiến binh Sunni tự nguyện.

Tuy nhiên, chuyên gia Philip Mudd, cựu giám đốc Cơ quan tình báo Trung tâm chống khủng bố Mỹ vẫn cho rằng: đây chỉ là một giải pháp tình thế đối phó với các tay súng IS. Sự thiếu tin tưởng giữa người Sunni với lực lượng Shi’ite do Iran hậu thuẫn mới là vấn đề bản chất của cái khó trong chiến dịch chống IS ở Iraq. Nếu sự nghi kỵ quá lớn, rất có thể mâu thuẫn lại nảy sinh. Và khi đó, không chỉ có cuộc chiến giữa Iraq với phiến quân mà xung đột giáo phái có nguy cơ bùng phát mạnh hơn./.