Tại sao IS cố nhận là thủ phạm khiến máy bay Nga rơi tại Ai Cập?

Thứ Tư, 12:10, 11/11/2015

VOV.VN - Theo các chuyên gia, qua việc nhận là thủ phạm khiến máy bay Nga rơi, IS muốn gieo rắc sự sợ hãi và phô trương thanh thế của tổ chức này.

Ngày 31/10, chiếc máy bay Airbus A321 của hãng hàng không Kogalymavia (Metrojet) của Nga chở theo 224 hành khách và thành viên phi hành đoàn đã bị rơi ở bán đảo Sinai (Ai Cập) sau khi cất cánh được khoảng 23 phút. Vụ tai nạn bi thảm đã khiến toàn bộ những người có mặt trên máy bay, trong đó đa phần là người Nga thiệt mạng.

Hiện trường máy bay Nga rơi tại Sinai, Ai Cập. Ảnh: Ria Novosti

Nga vẫn rất thận trọng khi nói về nguyên nhân vụ tai nạn ở Sinai

Trong một diễn biến mới nhất, ngày 9/11, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev thừa nhận, khả năng một vụ khủng bố bằng bom có thể là nguyên nhân khiến chiếc máy bay Airbus A321 rơi ở Sinai. Đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao của Nga công khai thừa nhận rằng, khủng bố có thể đóng vai trò trong thảm họa này.

"Tất nhiên, một cuộc tấn công khủng bố có khả năng là nguyên nhân đã gây ra điều này (vụ rơi máy bay tại Sinai)", ông Medvedev cho biết tại cuộc phỏng vấn với tờ Rossiyskaya Gazeta.

Trước đó trong quá trình điều tra vụ tai nạn, cả Nga và Ai Cập (2 quốc gia liên quan trực tiếp đến vụ tại nạn máy bay này) vẫn rất thận trọng khi đưa ra những nhận định về nguyên nhân rơi máy bay. Các quan chức Nga và Ai Cập đều cho rằng, trong khi chờ các nhà điều tra phân tích hộp đen của máy bay cũng như các mảnh vỡ tại hiện trường vụ tai nạn để đi đến kết luận cuối cùng, không nên đồn đoán về nguyên nhân khiến máy bay gặp nạn bởi nó có thể ảnh hưởng đến quá trình điều tra.

Tuy nhiên trái với sự thận trọng của Nga và Ai Cập, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Anh David Cameron đều đưa ra nhận định rằng, nguyên nhân khiến máy bay Nga rơi ở Sinai có thể do bị gài bom.

Phát biểu trên CNN, Tổng thống Obama bày tỏ quan điểm: “Tôi cho rằng, có khả năng có bom trên máy bay và khả năng này được chúng tôi cân nhắc rất kỹ lưỡng”.

Trong khi đó, Thủ tướng Anh David Cameron cũng khẳng định, dựa trên các thông tin tình báo mà Anh có được, dường như một quả bom đã được cài trên chiếc máy bay Nga và nó là thủ phạm dẫn đến vụ tai nạn thảm khốc này.

Theo AFP, dù cả Anh và Mỹ cũng như các nhà điều tra quốc tế khác nghi ngờ một quả bom phát nổ trên chiếc máy bay của Metrojet tuy nhiên đến nay các quan chức Ai Cập vấn nhấn mạnh rằng không có bằng chứng nào cho thấy chiếc máy bay đã bị tấn công. Về phía Nga, dù vẫn rất thận trọng khi đề cập đến khủng bố là nguyên nhân vụ tai nạn, tuy nhiên Tổng thống Nga Putin đã ký sắc lệnh tạm dừng tất cả các chuyến bay chở khách từ Nga đến Ai Cập trong thời gian này.

Thủ tướng Nga Medvedev cho biết, có khoảng 80.000 người Nga đang nghỉ mát tại Ai Cập vào thời điểm Tổng thống Putin quyết định ngừng các chuyến bay từ Nga đến Ai Cập. Phát biểu tại cuộc họp Chính phủ hôm 9/11, ông Medvedev cho biết "biện pháp an ninh này là cần thiết cho đến khi nguyên nhân vụ tai nạn máy bay A321 được làm sáng tỏ".

Trong khi đó, Phó Thủ tướng Nga Arkady Dvorkovich cho biết đã có khoảng 25.000 công dân Nga được đưa từ Sharm el-Sheikh, Hurghada và Cairo (Ai Cập) về nước bằng các chuyến bay đặc biệt. Tất cả các du khách này trở về Nga chỉ được mang theo hành lý xách tay. Các loại hành lý khác sẽ được vận chuyển bằng các máy bay vận tải riêng của Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga.

Cũng theo ông Arkady Dvorkovich, Nga sẽ cần khoảng hai tuần nữa đưa hết số du khách đang nghỉ tại Ai Cập về nước.

Ảnh chụp từ video do IS công bố tự nhận bắn rơi máy bay Nga tại Sinai.

Tại sao IS cố nhận trách nhiệm về vụ tai nạn này?

Vụ tai nạn của hãng hàng không Kogalymavia khiến 224 người thiệt mạng là thảm họa hàng không tồi tệ nhất đối với Nga. Nguyên nhân gây ra thảm họa trên vẫn đang được điều tra và việc có những thông tin trái chiều cũng là điều đương nhiên. Tuy nhiên điều khiến người ta chú ý là tại sao ngay lập tức sau khi xảy ra vụ tai nạn, IS đã lên tiếng nhận ngay trách nhiệm về mình.

Ngay sau khi thông tin vụ tai nạn được công bố, trên trang web Aamaq News Agency, IS đã đăng tải một tuyên bố cho biết đã bắn rơi máy bay Nga trên bầu trời Ai Cập. Đến ngày 3/11, IS lại cho đăng tải một đoạn video ca ngợi “những người anh em Sinai” đã bắn hạ máy bay Nga.

Ngày 7/11, IS tiếp tục tung thêm video mới khẳng định chi nhánh của tổ chức này tại Ai Cập là Ansar Beit al-Maqdis (còn được gọi là Wilayat Sinai) đã tiến hành vụ tấn công này. Tuy nhiên, khác với tuyên bố ban đầu là bắn hạ chiếc máy bay này bằng tên lửa (đã bị các chuyên gia bác bỏ), trong video mới, các phần tử thánh chiến không cho biết cách thức tiến hành vụ tấn công này như thế nào.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh Nga đang tiến hành chiến dịch không kích tiêu diệt IS tại Syria, có lý do để giải thích việc tại sao IS lại “nhanh nhảu” nhận trách nhiệm bắn rơi máy bay chở khách Nga đến vậy.

Trong quá khứ, trùm khủng bố khét tiếng Doku Umarov - người tự nhận đứng đầu Tiểu vương quốc Kavkaz - vào tháng 8/2009 đã tự nhận trách nhiệm về vụ tai nạn thảm khốc tại Nhà máy thủy điện Sayano-Shushensk khiến 75 người thiệt mạng. Bằng cách nhận trách nhiệm về vụ việc này, Umarov muốn chứng minh rằng tầm hoạt động của tổ chức này đã vượt xa ngoài khu vực Bắc Kavkaz (nhà máy thủy điện nằm ở Siberia trên biên giới giữa vùng Krasnoyarsk và nước Cộng hòa Khakassia).

Trở lại với vụ rơi máy bay tại Sinai, Ai Cập ngày 31/10 vừa qua, các chuyên gia cho rằng để hiểu vì sao IS nhận trách nhiệm, cần hiểu được chiến lược của khủng bố Hồi giáo cực đoan.

Thứ nhất, chiến lược của những kẻ khủng bố không tuân theo một logic nào. Mục đích của chúng là nhằm gieo rắc sự sợ hãi và sự sợ hãi này sẽ được nhân rộng do nhận thức sai lầm. Thông qua phương pháp này, các tổ chức khủng bố Hồi giáo cực đoan muốn áp đặt tầm nhìn và chứng minh rằng chúng nắm quyền chủ động.

Với thực tế cuộc nội chiến dai dẳng tại Syria chưa có hồi kết và tình hình nội bộ tại các quốc gia Trung Đông khác như Ai Cập, Libya hiện còn nhiều bất ổn, IS nhận thấy cần phải phô trương thanh thế của mình

Bên cạnh đó, không loại trừ đây là “sáng kiến” của những phần tử Hồi giáo cực đoan ủng hộ thủ lĩnh IS là Abu Bakr al-Baghdadi. Trong cuộc chiến thông tin, các phần tử cực đoan muốn thể hiện sự trung thành với 1 thủ lĩnh duy nhất.

Một lý do khác được đưa ra nhằm lý giải cho việc IS nhận trách nhiệm tấn công máy bay Nga là: Các mạng lưới khủng bố ngày nay không chỉ tiến hành các vụ tấn công hoặc đánh bom mà còn là giành quyền kiểm soát (hay ít nhất là giành ảnh hưởng) về thông tin. Đây cũng được coi là một nhân tố cực kỳ quan trọng.

Nước Nga hiểu rằng, hiện IS đang cố gắng gây ảnh hưởng ở vùng Bắc Kavkaz của Nga bằng việc khai thác những vấn đề mà khu vực này phải đối mặt. Mặc dù có sự tiến bộ đáng kể thời gian qua, khu vực Bắc Kavkaz vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề như tỷ lệ thất nghiệp cao, sự yếu kém của các cơ quan chính phủ… Nếu không giải quyết được những vấn đề này, sẽ rất khó trong việc chống lại những kẻ Hồi giáo cực đoan muốn gieo rắc lý tưởng đòi lại công bằng cho xã hội cũng như giải quyết tận gốc vấn đề của "những người Hồi giáo bình thường".

Các chuyên gia cho rằng, bằng việc lên tiếng nhận trách nhiệm tấn công máy bay chở khách của Nga, IS muốn phô trương thanh thế và chứng minh với thế giới rằng chúng là một tổ chức mạnh và có khả năng tấn công ở nhiều khu vực. Bên cạnh đó, nếu thực sự IS đã cài bom khiến chiếc máy bay của hãng hàng không Metrojet gặp nạn, nó sẽ "thay đổi mọi thứ" ở Trung Đông cũng như ở phương Tây, các nhà phân tích chính trị và tình báo nói với Tribune-Review./.