Tổng thống Mỹ quá chậm trễ khi ủng hộ phe đối lập tại Syria?

Đây là nhận định của các chuyên gia sau khi Tổng thống Mỹ đêm 10/9 (giờ Mỹ) có bài phát biểu quan trọng trước người dân Mỹ trong đó trình bày chiến lược đấu tranh chống lại nhóm IS của Mỹ. 

Thay đổi chính sách vẫn gặp khó 

Theo đó, bên cạnh việc ủng hộ chính quyền và lực lượng người Kurd tại Iraq thì Tổng thống Obama cũng thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với phe đối lập tại Syria. 

Các chiến binh của phe đối lập tại Syria (Ảnh AP)

Tuy nhiên, theo giới phân tích, sự thay đổi chính sách này của ông Obama này là khá chậm trễ nhất là sau những gì Tổng thống Mỹ đã làm đối với lực lượng này trong nhiều năm qua. 

Theo Reuters, trong vòng 3 năm qua, Tổng thống Mỹ đã luôn đảm bảo một khoảng cách gần gũi với phe đối lập tại Syria. Trong khi cung cấp cho họ sự viện trợ rất hạn chế, ông Obama và người phát ngôn của ông lại thường tuyên bố rằng việc đưa nhiều vũ khí cho phe đối lập có thể khiến tình hình nội chiến tại quốc gia Trung Đông này trở nên trầm trọng hơn. 

Tuy nhiên, Tổng thống Obama đã thay đổi chính sách với phe đối lập tại Syria khi ông vạch ra chiến lược nhằm đánh bại tổ chức IS, vốn tự xưng là một nhà nước Hồi giáo có lãnh thổ là khu vực rộng lớn tại cả Syria và Iraq. 

Tổng thống Obama đã đề nghị được tăng cường sự hỗ trợ và huấn luyện cho phe đối lập tại Syria như là một phần của kế hoạch không kích của Mỹ nhằm vào nhóm IS tại Syria. 

Theo các quan chức Syria và Mỹ, bản thân Tổng thống Obama là người đứng đằng sau sự thay đổi theo chính sách của Mỹ. 

“Dường như ông Obama đã thay đổi quan điểm của mình. Tất cả những gì đang diễn ra đều cho thấy ông là người muốn thúc đẩy một chính sách ủng hộ phe đối lập tại Syria mạnh mẽ hơn”, ông Andrew Tabler thuộc Viện nghiên cứu Washington về Chính sách Cận Đông cho biết. 

Việc phải tăng cường viện trợ của Mỹ cho phe đối lập tại Syria cho thấy ông Obama không có nhiều sự lựa chọn khả quan sau 3 năm can dự vào cuộc nội chiến kéo dài 3 năm và lấy đi sinh mạng của gần 200.000 người Syria. 

Một nghịch lý khác là Nhà Trắng đang đau đầu tìm cách tiêu diệt tổ chức IS mà không cần phải liên minh với Tổng thống Syria Bashar al- Assad, người mà ông Obama đã kêu gọi cần phải từ chức, trong khi quân đội của ông Assad cũng đang đấu tranh với nhóm IS. 

Liệu Mỹ có còn thời gian hay không? 

Cựu nữ Nghị sỹ Mỹ Jane Harman, người nằm trong số các chuyên gia an ninh đã gặp gỡ ông Obama tại Nhà Trắng ngày 8/9, cho biết Tổng thống Obama vẫn tin rằng 2 năm trước đây ông đã quyết định đúng khi từ chối đề xuất của các cố vấn cao cấp của Mỹ để vũ trang cho phe đối lập tại Syria. 

“Tôi cho rằng ông ấy nghĩ rằng cả thế giới lúc đó đã ủng hộ Mỹ, nhưng tổ chức IS đã thay đổi căn bản suy nghĩ của ông”, bà Harman nói. 

Bà Harman cho biết ông Obama mong muốn phe đối lập tại Syria sẽ có khả năng bảo vệ những vùng đất mà IS đã đánh chiếm một khi Mỹ và các đồng minh trong liên minh của mình đánh đuổi được chúng. 

Các tay súng của nhóm IS tuần hành trên đường phố Syria (Ảnh Reuters)

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ liệu việc Mỹ cung cấp thêm vũ khí và đào tạo cho các chiến binh của lực lượng đối lập tại Syria có thể thay đổi được thế cân bằng trên chiến trường và tạo lợi thế cho phe đối lập, vốn đã bị tổ chức IS, các nhóm phiến quân và quân Chính phủ của Tổng thống Assad dồn dập tấn công. 

Nhiều quan chức Mỹ cho rằng, phe đối lập tại Syria không thể so sánh được với các tổ chức khác như IS hay kẻ thủ của họ là Mặt trận Nursrah, một chi nhánh của al-Qaeda tại Syria. 

Ông Obama cũng đã thừa nhận thực tế này nhưng lại cho rằng, phe đối lập tại Syria có thể trở thành một lực lượng hiệu quả trên bộ nếu họ nhận được sự yểm trợ của không quân Mỹ và nhận được sự viện trợ và đào tạo tốt hơn nữa từ Mỹ. 

Tổng thống Mỹ có thành công trong lần thứ 3?

Chính quyền của Tổng thống Obama đã từng tuyên bố ủng hộ phe đối lập tại Syria trong hai lần trước tuy nhiên chỉ là rất hạn chế. 

Vào tháng 6/2013, sau khi Washington cho rằng họ có bằng chứng ông Assad sử dụng vũ khí hóa học tấn công dân thường tại Damascus, Cố vấn Nhà Trắng Ben Rhodes đã tuyên bố Mỹ cần mở rộng sự viện trợ cho phe đối lập tại Syria. 

Việc mở rộng viện trợ cho phe đối lập tại Syria lúc đó được CIA giám sát nhưng sau đó đã bị ngừng lại bởi những người phản đối việc này trong Quốc hội Mỹ. 

Dù đã huấn luyện cho hàng trăm binh sỹ của phe đối lập tại Syria nhưng Mỹ đã từ chối cung cấp vũ khí hiện đại, như tên lửa đất đối không cho họ vì lo ngại rằng những vũ khí này có thể rơi vào tay những tổ chức chống phương Tây như IS. 

Tổng thống Obama thể hiện quyết tâm ủng hộ phe đối lập tại Syria (Ảnh AP)

Sau đó, ngày 16/6 vừa qua, ông Obama cũng đề xuất gói viện trợ trị giá 500 triệu USD cho phe đối lập tại Syria. Tuy nhiên, lúc đó Quốc hội Mỹ cũng không thống nhất về việc có chấp thuận gói viện trợ này hay không. Các nhà lập pháp Mỹ cho rằng Nhà Trắng chưa đệ trình cho họ một kế hoạch chi tiết về việc số tiền này sẽ được chi tiêu như thế nào. 

Gần đây nhất, ngày 8/8 vừa qua, trong cuộc phỏng vấn với tờ New York Times, Tổng thống Obama đã “gạt phăng” những tuyên bố cho rằng việc cung cấp vũ khí sớm hơn cho phe đối lập tại Syria có thể tạo ra sự khác biệt trong cuộc chiến chống lại ông Assad. 

Những người không ủng hộ ông Obama cho rằng ông đã cố tình “bẻ cong” lời tuyên bố của họ. Trên thực tế, họ không cho rằng phe đối lập tại Syria có thể giành được một chiến thắng toàn diện mà họ chỉ nói rằng việc hỗ trợ cho phe đối lập tại Syria có thể làm suy yếu cả chính quyền của ông Assad và tổ chức IS. 

“Vấn đề là, nếu chúng ta thay đổi chính sách của mình từ hai năm trước thì giờ Mỹ đang ở trong một tình thế tốt đẹp hơn nhiều”, ông Frederic Hof, cựu cố vấn đặc biệt của ông Obama về Syria cho biết./.