Thúc đẩy cơ chế hợp tác Cấp cao Đông Á, ARF vì hoà bình, ổn định

Hôm nay (6/8), trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 48 và các Hội nghị liên quan, tiếp tục diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3 (với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao của các nước tham gia Cấp cao Đông Á lần thứ 5 (EAS FMM-5) và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 22 (ARF-22).

Hội nghị ARF

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tham dự các Hội nghị này.

Hội nghị Bộ trưởng Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 5 gồm 10 nước ASEAN và 8 nước đối thoại, trong đó có Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, … đã diễn ra vào cuối giờ sáng nay. Đây là Hội nghị quan trọng nằm trong chuỗi các sự kiện bên lề Hội nghị Bộ trưởng ASEAN lần thứ 48 đang diễn ra tại Malaysia.

Tại Hội nghị, các Bộ truởng đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của Cơ chế hợp tác cấp cao Đông Á, đặc biệt có sự tham gia của Nga và Mỹ, đối với việc giữ gìn hoà bình ổn định và tạo ra sự thịnh vượng chung của khu vực cũng như phạm vi toàn cầu. Các Bộ trưởng khẳng định Cấp cao Đông Á là diễn đàn của các nhà Lãnh đạo để thảo luận các vấn đề chiến lược, liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực và là diễn đàn quan trọng hàng đầu trong cấu trúc khu vực đang định hình. Theo đó, các Bộ trưởng nhất trí cần tăng cường EAS, trong đó cần có cơ chế triển khai các quyết định của Lãnh đạo cấp cao.

Các Bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết gia tăng liên kết và kết nối khu vực, trong đó sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP); tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong 6 lĩnh vực ưu tiên là năng lượng, giáo dục, tài chính, y tế, môi trường và kết nối ASEAN; đồng thời chú trọng hơn thúc đẩy hợp tác biển, quản lý thiên tai, chống khủng bố và chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan, an ninh mạng. 

Các Bộ trưởng nhất trí sẽ ra Tuyên bố Kỷ niệm 10 năm EAS tại Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 10 sẽ được tổ chức tại Kuala Lumpur vào tháng 11 năm nay.

Trước đó, tại  Hội nghị ASEAN+3, các Bộ trưởng nhấn mạnh hợp tác ASEAN+3 là khuôn khổ chính thúc đẩy hợp tác, liên kết khu vực, hướng tới mục tiêu lâu dài là xây dựng cộng đồng Đông Á; nhất trí tiếp tục triển khai Kế hoạch Công tác ASEAN+3 giai đoạn 2013-2017, cũng như các khuyến nghị của Nhóm Tầm nhìn Đông Á 2, tập trung vào các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, tài chính, du lịch, giáo dục, môi trường, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, năng lượng, doanh nghiệp vừa và nhỏ, thanh niên, khoa học kỹ thuật, truyền thông, y tế, công vụ và xóa đói giảm nghèo, văn hóa và giao lưu nhân dân.

Cũng trong chiều nay, đã diễn ra Diễn đàn khu vực ASEAN với sự tham dự của Bộ trưởng 10 nước ASEAN và 17 Bộ trưởng là thành viên của Diễn đàn. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của ARF trong cấu trúc khu vực; khẳng định ARF là diễn đàn hàng đầu về đối thoại và hợp tác về chính trị- an ninh, xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, góp phần bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực. 

Với vai trò nước chủ nhà và là Chủ tịch của AMM 48, Ngoại trưởng Malaysia Anifah Aman bày tỏ mong muốn các nước tham gia Diễn đàn có trách nhiệm để đảm bảo an ninh hoà bình thịnh vượng ở khu vực.

ASEAN Đông Á

Các cuộc thảo luận giữa các bên cần phải trên tinh thần hiểu biết lẫn nhau, tăng cường lòng tin để giải quyết những thách thức đang nổi lên hiện nay. Diễn đàn ARF là cơ chế hợp tác chiến lược để thảo luận những vấn đề an ninh khu vực, và chúng ta sẽ vẫn tiếp tục thảo luận về những vấn đề để làm sao đảm bảo được cấu trúc khu vực.

Trong tất cả các hội nghị diễn ra trong ngày hôm nay, các Bộ trưởng cho rằng tình hình  tiếp tục diễn biến phức tạp ở nhiều khu vực, nhất là sự nổi lên của Nhà nước Hồi giáo IS và chủ nghĩa khủng bố cực đoan, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và biển đảo, chạy đua vũ trang; do đó đòi hỏi phải có sự hợp tác chặt chẽ của cộng đồng quốc tế nhằm duy trì hòa bình, ổn định và phát triển. Các Bộ trưởng đã hoan nghênh việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao Mỹ-Cuba và thoả thuận hạt nhân giữa nhóm P5+1 với I-ran gần đây.

Đặc biệt, tình hình Biển Đông tiếp tục là vấn đề được các nước quan tâm và trao đổi nhiều tại các Hội nghị. Nhiều Bộ trưởng đã tỏ quan ngại về những hoạt động gần đây trên Biển Đông, nhất là việc bồi đắp và xây dựng các đảo đá; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không; giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982); thực hiện kiềm chế; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; kêu gọi thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC).

Tham dự các hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đánh giá cao những tiến triển đạt được; đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường hơn nữa vai trò của tiến trình ASEAN+3, EAS và ARF đối với hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực Đông Á. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, các diễn đàn ASEAN+3, EAS và ARF cần  phát triển theo hướng thúc đẩy hợp tác sâu rộng, phù hợp với tính chất của từng diễn đàn và trên cơ sở bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN, góp phần xử lý những thách thức an ninh ở khu vực, thúc đẩy liên kết và kết nối ở khu vực. Phó Thủ tướng đề nghị các Đối tác tiếp tục hỗ trợ ASEAN thực hiện các mục tiêu xây dựng cộng đồng sau 2015.  

Về vấn đề Biển Đông, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chia sẻ thông tin về những diễn biến phức tạp hiện nay ở Biển Đông, nhấn mạnh lập trường của Việt Nam và ASEAN về duy trì hòa bình, ổn định và giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông.

Phó Thủ tướng đề nghị các nước đối tác tiếp tục ủng hộ lập trường cùng các nỗ lực của ASEAN và đóng góp tích cực, xây dựng cho việc thúc đẩy hòa bình, ổn định và quan hệ hữu nghị ở khu vực.

Tối cùng ngày diễn ra Lễ Bế mạc Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao  ASEAN lần tứ 48 và các Hội nghị liên quan với các Đối tác./.