Đánh giá về chuyến đi này, giới phân tích đều nhận định, những gì mà người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ đã thể hiện cho thấy mong muốn của chính quyền Tổng thống Donald Trump cải thiện và duy trì những mối quan hệ then chốt, với một Trung Quốc mà Mỹ luôn xem là “một đối thủ chiến lược”, với Hàn Quốc và Nhật Bản, những quốc gia đồng minh song lại đang lo ngại về những bước đi gần đây của Mỹ.

Bôj trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis. Ảnh: Reuters

Thời gian qua Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ đã cho thấy vai trò quan trọng của mình không chỉ đối với những diễn biến tích cực trên bán đảo Triều Tiên hay cụ thể hơn là tại châu Á, mà còn trên khắp châu Âu và Trung Đông.

Với một vị Tổng thống như ông Donald Trump luôn khiến các mối quan hệ của Mỹ trong tình trạng "lên xuống thất thường”, thì dường như Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis lại đang đóng vai trò đảm bảo rằng Mỹ và các nước, dù là đồng minh hay đối thủ đều có thể làm việc cùng nhau dựa trên các nền tảng truyền thống.

Sứ mệnh của ông James Mattis trong chuyến thăm Hàn Quốc và Nhật Bản, những đồng minh thân cận, vốn luôn phụ thuộc vào chiếc ô an ninh của Mỹ trong nhiều thập niên là nhằm khẳng định, Mỹ vẫn không từ bỏ cam kết bảo vệ các nước này.

Mối lo ngại của Nhật Bản và Hàn Quốc là có cơ sở khi Tổng thống Donald Trump đột ngột hủy bỏ các cuộc tập trận phòng thủ chung với Hàn Quốc, xem đây một con bài để mặc cả với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, để nước này đồng ý quay lại bàn đàm phán về từ bỏ vũ khí hạt nhân.

Trong bước đi được xem là nhằm trấn an đồng minh Nhật Bản đang lo ngại trước việc Mỹ giảm sự hiện diện trong khu vực, lãnh đạo Lầu Năm Góc đã khẳng định Mỹ vẫn sẽ bảo đảm một hệ thống phòng thủ mạnh mẽ trong khu vực trước mối nguy cơ từ Triều Tiên, trong đó liên minh Mỹ-Nhật chiếm một vị trí quan trọng. Một cách cụ thể, các cuộc tập trận chung Mỹ-Nhật vẫn được duy trì.

Phát biểu trong chuyến thăm Nhật Bản, Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis nhấn mạnh: “Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu tôi gửi tới ngài Thủ tướng sự tôn trọng mà ông ấy dành cho ngài và khẳng định sẽ luôn sát cánh bên chính phủ và nhân dân Nhật Bản trong mọi nỗ lực phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.”

Theo ông James Mattis, quyết định ngừng tập trận Mỹ-Hàn là nhằm tạo điều kiện cho đàm phán về phi hạt nhân hóa Triều Tiên và tăng cơ may đạt được một giải pháp hòa bình cho bán đảo Triều Tiên, nhưng không hề làm yếu vị thế của Mỹ ở châu Á.

Trước đó tại Trung Quốc, sứ mệnh của Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ là xoa dịu những căng thẳng giữa hai nước, mà theo giới chuyên gia là nghiêm trọng nhất trong những năm gần đây, từ an ninh đến kinh tế, thương mại.

Thách thức của ông James Mattis là làm thế nào để gửi đi một cách hiệu quả thông điệp của chính quyền Tổng thống Donald Trump rằng, lợi ích chung vẫn lớn hơn nhiều so với những bất đồng. 

Mỹ không thể bỏ qua thực tế rằng, việc nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un trong một thời gian ngắn thực hiên liên tiếp ba chuyến thăm Trung Quốc đã cho thấy vai trò của Trung Quốc lớn đến mức nào và việc phối hợp với Trung Quốc chắc chắn sẽ là một chìa khóa quan trọng. 

Theo giới phân tích, chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã thể hiện sự chuyển hướng của Mỹ đối với Trung Quốc, từ “đối thủ cạnh tranh chiến lược” sang tìm kiếm khả năng hợp tác nhằm mục tiêu “phát triển quan hệ quân sự song phương Mỹ - Trung theo cách thức ổn định, vì lợi ích chung của hai nước”.  

Dù kết quả chuyến thăm thế nào vẫn còn cần thời gian trả lời, song có thể nói, chuyến công du thứ hai đến Đông Bắc Á của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ  trong vòng một tháng qua cho thấy sự xoay chuyển một cách nhanh chóng tình hình an ninh tại khu vực này.

Các biện pháp ngoại giao đang đóng vai trò chủ đạo tại Đông Bắc Á và ngày càng chứng tỏ hiệu quả trong việc tạo ra những chuyển biến tích cực theo xu thế tạo dựng hòa bình trong khu vực./.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Trung Quốc, chủ yếu để lắng nghe?

VOV.VN - Chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ diễn ra trong bối cảnh quan hệ hai nước leo thang căng thẳng trong vấn đề thương mại.