Dân Đồng Văn đòi trả danh hiệu

Người quản lý di sản nhận được tin, người dân viết đơn xin trả lại danh hiệu do mâu thuẫn đã âm ỉ từ lâu mà không có cách nào xử lý triệt để được.

Nguồn tin từ Cục Di sản cho biết, với phố cổ Đồng Văn, về mặt chuyên môn Cục đã có thỏa thuận. Có nghĩa là phương án tu bổ đã được đồng ý về nguyên tắc. Tất cả chỉ còn tiền. Nhưng tiền cho Đồng Văn lại thiếu, giống như nhiều di tích quốc gia đang xếp hàng chờ nguồn tiền từ chương trình mục tiêu quốc gia về VH-TT-DL.

Theo ông Nguyễn Hồng Sơn, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ VH-TT-DL, kinh phí cho chương trình mục tiêu quốc gia là hơn 7.000 tỉ đồng. Trong đó, trung ương lo hơn 3.000 tỉ đồng, địa phương lo 2.000 tỉ đồng, số còn lại sẽ từ các nguồn vốn huy động hợp pháp khác. Nhưng chỉ trung ương lo đủ tiền. Còn địa phương chỉ lo được 651 tỉ đồng, số huy động hợp pháp khác chỉ được 65 tỉ đồng.

Phố cổ Đồng Văn - Ảnh: Ngọc Thắng

Đồng Văn cũng vậy, địa phương không thể huy động đủ số tiền cần thiết từ ngân sách của mình cũng như nguồn khác cho phố cổ.

Còn Đường Lâm - ngay trong thời khắc một hạch toán chi tiêu tổng thể đưa ra: con số hơn 500 tỉ đồng đã được nhắc nhở là không thể có đủ.

Sơ kết chương trình mục tiêu quốc gia, Cục trưởng Cục Di sản Nguyễn Thế Hùng đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, ban hành các quy định ở luật thuế và các luật liên quan để huy động và khuyến khích tổ chức cá nhân đóng góp cho tu bổ di tích. Họ có thể được giảm trừ thuế thu nhập doanh nghiệp ở mức độ nhất định.

Đề nghị này của ông Hùng cho thấy sự khuyến khích đóng góp cho văn hóa còn đang mắc ngay ở chính sách khung. Nó cũng cho thấy sự mắc mớ của Đường Lâm, chùa Một Cột hay Đồng Văn chỉ là hiện thực sinh động cứ nảy nở mỗi ngày. Và chuyện đòi trả di tích đang có nguy cơ nhiều lên, khi vấn đề gốc để giữ di tích vẫn còn đó.

Làm sao khơi được nguồn lực bảo vệ di tích trong dân và nguồn lực được sử dụng đích đáng dưới sự chỉ dẫn của nhà chuyên môn di sản. Nếu không, làn sóng trả di sản mới manh nha có thể sẽ dâng trào./.