Việt Nam đăng cai IChO 2014: khơi dậy niềm đam mê Hóa học

Năm nay là năm đầu tiên Việt Nam đăng cai tổ chức kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 46 năm 2014 (IChO 2014). Đây cũng là lần thứ ba nước ta đăng cai tổ chức một kỳ thi Olympic quốc tế dành cho học sinh THPT, sau Olympic Toán học năm 2007 và Olympic Vật lý năm 2009.

Theo đó, kỳ thi IChO 2014 diễn ra từ ngày 20-29/7, thu hút 291 học sinh đến từ 75 quốc gia tham dự kỳ thi. Trong đó có 2 nước tham gia quan sát viên. Đoàn học sinh Việt Nam tham dự IChO 2014 gồm có 4 em.

Nhân sự kiện này, phóng viên VOV.VN phỏng vấn Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Duy Cam, Chủ tịch Ủy ban Tổ chức IChO 2014.

Bốn học sinh dự thi Olympic hóa học quốc tế năm 2013 (Ảnh: Tuổi trẻ)

PV: Xin ông cho biết công tác tổ chức kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 46 năm 2014 đến nay đã được tiến hành như thế nào?

PGS.TS Bùi Duy Cam: Việc tổ chức kỳ thi IChO 2014 với mục đích tăng cường giao lưu quốc tế về Hóa học, tăng cường mối quan hệ hữu nghị, sự hiểu biết quốc tế và hợp tác giữa thế hệ trẻ của các quốc gia. Kỳ thi được tổ chức nhằm khích lệ các học sinh đam mê môn Hóa học, tăng cường năng lực học tập độc lập và sáng tạo. Ngoài ra, kỳ thi còn nhằm giới thiệu với bạn bè quốc tế về hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.

Cho đến nay, mọi công tác chuẩn bị cho kỳ thi đã được Việt Nam hoàn tất. Từ những kinh nghiệm tổ chức các kỳ thi Olympic ở các môn khác trong những năm trước, Việt Nam đã rút ra những kinh nghiệm đáng quý để tổ chức IChO 2014 thành công và hiệu quả.

Không chỉ lo tổ chức chỗ ăn ở, đi lại, Việt Nam còn phải đảm bảo an toàn, an ninh cho 75 đoàn tham dự IChO 2014 dưới sự phối hợp giữa Bộ GD-ĐT với Bộ Công an và các cơ quan khác.

PV: Đây là lần đầu tiên Việt Nam đăng cai kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế. Xin ông cho biết, công tác ra đề thi được Việt Nam tiến hành như thế nào và có gặp khó khăn nào không, thưa ông?

PGS.TS Bùi Duy Cam: Là nước đăng cai IChO 2014, Việt Nam luôn nhận thức vai trò quan trọng của khâu ra đề thi. Vì vậy, chúng ta đã thành lập Ban chuyên môn ra đề thi IChO 2014. Hóa học là môn thiên về thực hành nên cái khó của khâu ra đề thi là nội dung kiến thức phải đáp ứng được yêu cầu của chương trình THPT nhưng vẫn phải kiểm tra năng lực, trình độ và tài năng của thí sinh. Đề thi còn phải đáp ứng yêu cầu chọn ra được những học sinh giỏi về Hóa học trên thế giới. Riêng đối với đề thi lý thuyết cũng không được quá dài (không được quá 26.000 ký tự). Đối với đề thi thực hành phải đảm bảo kiểm tra được kỹ năng, thao thác vận hành thí nghiệm của học sinh trong vòng 5 giờ thi.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Duy Cam

Để kiểm tra được những yêu cầu của đề thi, Ban chuyên môn ra đề thi IChO 2014 gồm những nhà giáo, nhà khoa học có uy tín hàng đầu của Việt Nam và một số nước đã phải nhóm họp, thực hành nhiều lần với tình huống là học sinh làm bài.

Đề thi cũng phải đảm bảo không được trùng lặp với những đề của các năm trước nên Ban chuyên môn ra đề thi IChO 2014 đã phải đọc và tham khảo tất cả đề thi của những kỳ thi trước đây.

Số tiền tổ chức kỳ thi IChO 2014 khoảng 20 tỷ đồng, bao gồm cả tất cả các khâu tổ chức ăn ở, đi lại, ra đề thi và quà tặng cho tất cả các đoàn.

PV: Thưa ông, những học sinh đoạt giải kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế sẽ được  hưởng quyền lợi gì và các trường ĐH, CĐ cần phải làm gì để thu hút các tài năng theo học?

PGS.TS Bùi Duy Cam: Những học sinh đoạt giải Olympic quốc tế nói chung và IChO 2014 nói riêng sẽ được tuyển thẳng vào các trường ĐH, CĐ mà em đó yêu thích.

Về phía các trường ĐH, CĐ muốn thu hút các tài năng trẻ vào trường thì phải  quảng bá môi trường học tập và thực sự tạo điều kiện tốt cho các học sinh đoạt giải Olympic quốc tế vào học tập, nghiên cứu. Ví dụ như trường ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội có chương trình tiên tiến ngành Hóa học trẻ nên từ nhiều năm nay đã thu hút được nhiều học sinh đoạt giải quốc gia, quốc tế theo học, phát huy năng lực. Trường ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội còn tạo điều kiện cho những sinh viên nỗ lực trong học tập được nhận học bổng đi du học ở nước ngoài cũng như tạo điều kiện để các em du học ở nước ngoài quay trở lại trường nghiên cứu, giảng dạy.

Tài năng trẻ luôn quan tâm đến môi trường làm việc

PV: Trong những năm qua, Việt Nam đã có nhiều chính sách thu hút nhân tài nhưng trên thực tế là nhiều tài năng trẻ khi sang nước ngoài học tập đều ở lại luôn bên đó. Ông suy nghĩ như thế nào khi điều này diễn ra ở ngành Hóa học nước nhà?

PGS.TS Bùi Duy Cam: Những tài năng trẻ luôn quan tâm đến môi trường làm việc, chế độ đãi ngộ để các em phát huy trí tuệ, tài năng.

Nếu môi trường làm việc ở Việt Nam còn nghèo nàn, thiếu thốn thì từng cơ quan, đơn vị phải tạo được không khí làm việc thân thiện, cởi mở, hữu hảo cho các bạn trẻ phát triển tài năng. Các cơ quan, doanh nghiệp phải làm sao để những yếu tố này đứng lên trên cái nghèo, cái thiếu thốn thì các bạn trẻ mới gắn bó với chúng ta.

Khơi dậy niềm đam mê Hóa học phải bắt nguồn từ người thầy

PV: Ông đánh giá như thế nào về việc học tập môn Hóa học ở các trường THPT. Làm thế nào để khơi dậy niềm đam mê đối ngành Hóa học ở các bạn trẻ?

PGS.TS Bùi Duy Cam: Hiện nay, học sinh THPT yêu thích và đam mê môn Hóa học còn rất ít. Phần học sinh say mê với môn học này chủ yếu là ở các trường chuyên.

Môn Hóa học gắn liền với đời sống của con người như: sản xuất quần áo, mỹ phẩm, đồ uống, thiết bị, đồ gia dụng... nhưng hiện nay, việc giảng dạy ở các trường THPT chỉ thiên về lý thuyết, chưa chú trọng nhiều đến yếu tố thực hành nên chưa thu hút được học sinh.

Nếu giáo viên biết tiếp cận với những công nghệ đang phát triển và cho học sinh thực hành nhiều lần thì sẽ tạo được niềm đam mê trong nghiên cứu khoa học nói chung và Hóa học nói riêng ở các bạn trẻ. Vì vậy, để khơi dậy niềm đam mê Hóa học cho các bạn trẻ phải bắt nguồn từ người thầy, cách giảng dạy của người thầy.

PV: Xin cảm ơn ông!./.