Kỳ 1: Qua rồi cơn bĩ cực!

4h sáng, sau những chặng bay dài, chúng tôi đặt chân lên sân bay Dubai. Tại khu vực làm thủ tục nhập cảnh, từng đoàn lao động với đa dạng màu da, ngôn ngữ xếp những hàng dài, trong đó có không ít lao động (LĐ) đến từ Việt Nam. Họ đang nuôi thật nhiều hy vọng khi đến đất nước của những ông hoàng. Đó là những tín hiệu lạc quan đầu tiên khi tôi quay trở lại các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) lần này.

Lao động vùng cao trên đất nước của những ông hoàng

Sau “khoảng lặng” do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, những ngày này, dấu hiệu của sự hồi phục đang dần rõ nét trên các đại công trường UAE. Tại Dubai, tiểu vương quốc có tiềm lực kinh tế hùng cường nhất, những công trường xây dựng khổng lồ lại bước vào guồng quay tốc hành. 17h, khi những ánh hoàng hôn đỏ ối, vắt kiệt những tia nắng chói chang cuối cùng trút lên sa mạc mênh mông, tại công trường Skycowt (dự án chung cư cao cấp) của tập đoàn China State, cùng với những công nhân đa quốc gia, những công nhân của Việt Nam cũng nhanh tay hoàn tất những phần việc cuối ngày.

Tại tầng thứ 18, gặp những công nhân do Công ty Cổ phần và Dịch vụ Thương mại Hàng không Airseco đưa đi, chúng tôi như vui lây trước những thông tin tốt lành từ phía anh em.

Anh Hà Văn Sinh (người dân tộc Thái ở xã Ban Công, huyện Bá Thước tỉnh Thanh Hóa) đang cùng cộng sự là những đồng hương của mình vừa “lia” nhanh những đường bay phẳng lỳ vừa phấn khởi cho biết: “Thu nhập của tôi trung bình là 1.600-1.800 Dh/tháng, khoảng 7-9 triệu đồng (một Dh tương đương 5.000 đồng Việt Nam- PV). Tôi vừa mới gửi về nhà 21 triệu. Ngày trước ở nhà làm đủ nghề, giỏi lắm mỗi tháng kiếm được 1 triệu thôi, sang đây, có thu nhập thế này là tốt rồi. Tất nhiên đã xác định đi làm ở nước ngoài là vất vả rồi, mình phải chịu khó cô ạ!”.

Năm nay đã ngoài 40, quyết định đi xuất khẩu lao động (XKLĐ) đến tận đất nước xa xôi này, với anh Sinh, một người dân ở vùng cao, cả đời chưa ra khỏi rặng núi quê nhà, thực là một cuộc đi “mạo hiểm”. Những lo lắng về thời tiết khí hậu khắc nghiệt, về những mối quan hệ chủ thợ, môi trường làm việc với những lao động “hợp chủng quốc” luôn thường trực. Thế rồi 3 tháng cũng qua nhanh, trải qua “đỉnh” của mùa nắng, có hôm lên tới trên 50độ C, cọ sát công việc với chủ, thợ, giờ đây anh đã có thể cười tươi mà nói vui: “chuyện nhỏ!”.

Không riêng gì anh Sinh mà tất thảy gần 300 anh em, những lao động do Công ty Airseco đưa sang đang làm việc tại China State đều mới được nâng mức lương từ 1.000 Dh/tháng lên 1500 Dh/tháng (tương đương 7,4 triệu VND). Lê Văn Hào (xã Xuân Chinh, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa) mới chân ướt chân ráo sang làm việc được hơn 1 tháng. Tháng đầu tiên, cầm những đồng tiền lao động trên đất bạn, niềm vui như rạng ngời trên gương mặt của chàng trai. Hào tâm sự: “Tháng lương đầu tiên em được 1600 Dh, gần 8 triệu đấy chị ạ. Công việc của em là chuyên ốp, lát. Làm trong nhà nên cũng không nóng lắm. Công việc cũng không có gì là khó nhọc. Ở đây chủ họ đối xử với mình rất  tốt. Mình chưa biết thì họ bảo ban, nhắc nhở mình làm thôi”.

Không chỉ dừng lại con số 1500-1700 Dh/tháng mà “rà” theo bảng lương hàng tháng của người lao động tôi thấy rất nhiều LĐ Việt Nam có thu nhập đứng ở “tốp” đầu với 2.100-2.200 Dh... Điều đó như một sự khẳng định về chất lượng LĐ Việt Nam trên đất bạn.

China State là 1 trong 3 tập đoàn xây dựng lớn nhất của Trung Quốc. Sau 5 năm thâm nhập thị trường UAE, tập đoàn này đã có trong tay những gói thầu lớn nhất của chính phủ UAE: dự án Đảo cọ; Trường đua ngựa; Chung cư cao cấp… Đến nay, China State đang tiếp nhận lao động từ 20 quốc gia, chủ yếu đến từ các nước Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Srilanka, Nepal... và mới đây là LĐ Việt Nam.

Sau gần nửa năm tiếp nhận mang tính chất thăm dò, China State đã chính thức tuyển dụng LĐ Việt Nam với số lượng lớn thông qua việc ký kết hợp tác LĐ với đối tác duy nhất là Công ty Airseco và 3 địa phương (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh). Sau cái bắt tay của 3 bên , sự hợp tác không chỉ dừng lại ở mức lương, mà còn là đảm bảo điều kiện làm việc tốt cho người LĐ.

Đón chúng tôi với thái độ hết sức trọng thị, Ban lãnh đạo Công ty China State tỏ ra khá hài lòng với những LĐ Việt Nam. Ông Yu Tao- Tổng Giám đốc China State tại UAE nhận xét: “Lao động Việt Nam luôn hoàn thành tốt công việc.  Chúng tôi làm việc trên quan điểm: những LĐ Việt Nam đến đây để giúp đỡ chúng tôi hoàn thành công việc nên chúng tôi cũng phải có trách nhiệm chăm sóc cho họ. Chúng tôi tạo điều kiện thuận lợi cho các công nhân về phương tiện đi lại, ăn ở….”

Ông Yu Tao cũng cho biết, các bữa ăn của công nhân được đổi món liên tục để phù hợp với khẩu vị của LĐ Việt Nam. Để giảm bớt sức nóng trong 3 tháng hè, giữa các buổi làm việc thường có canh đậu xanh, đá lạnh cho công nhân làm ở công trường…

Để khắc phục tình trạng kém ngoại ngữ của LĐ Việt Nam, thời gian qua, bên cạnh việc tăng cường dạy tiếng Trung cho LĐ trước khi xuất cảnh, Airseco cũng đã tăng cường cán bộ cắm chốt tại các công trường, các ký túc xá để giúp đỡ anh em. Công ty China State cũng đã tuyển dụng thêm 3 phiên dịch kiêm đốc công người Việt Nam để giúp điều hành công việc thuận lợi hơn.

Để “tai nghe, mắt thấy” cuộc sống của người lao động, 21h chúng tôi có mặt tại một Camp (khu nhà tập thể) dành riêng cho LĐ Việt Nam nằm ở ngoại ô thành phố. Dù chưa thực sự khang trang song chỗ ở của anh em khá rộng rãi, sạch sẽ. Người lao động ở đây cho biết, ngoài việc được trang bị đầy đủ những điều kiện sinh hoạt như: chăn đệm, điều hòa, tivi; điện nước, có đầu bếp phục vụ các bữa ăn, chủ sử dụng LĐ còn dành một khu vui chơi như bóng bàn, bi-a để anh em giải trí sau những giờ làm việc vất vả. Hầu hết LĐ ở đây đều hài lòng với điều kiện sống ở nơi này.

Những tín hiệu lạc quan

“Nhu cầu tuyển dụng của UAE thời gian tới đây rất lớn, đây thực sự là cơ hội của chúng ta” - Ông Nguyễn Quang Khai, đại sứ Việt Nam tại UAE đón chúng tôi bằng những thông tin lạc quan. Thời điểm này, dù dấu hiệu phục hồi kinh tế của UAE cũng chưa thật mạnh mẽ, song các dự án khổng lồ về du lịch, cảng biển, khu đô thị đang và sẽ được tiếp tục guồng quay trong nay mai nên nhu cầu lao động ở thị trường này rất lớn. Hiện nay lao động nước ngoài chiếm 90% lực lượng lao động ở UAE, nhiều nhất là LĐ đến từ Ấn Độ- 1,5 triệu người; Bangladesh, Pakistan đều có khoảng 1 triệu người… Ước tính, nhu cầu tiếp nhận LĐ nước ngoài của UAE lên đến 300.000 người/năm.

Một trong những yếu tố mà ông Khai cho là “cơ hội” của LĐ Việt Nam chính là khoảng trống nhân lực ở khu vực, khi nhiều LĐ các quốc gia khác trở về nước do khủng hoảng kinh tế. Bên cạnh đó, với chính sách khuyến khích sự đa dạng hóa quốc tịch trong mỗi doanh nghiệp, theo đó 1 DN không được sử dụng quá 30% lao động từ 1 quốc gia, thì cơ hội của một đất nước mới có trên 16.000 LĐ đang làm việc tại UAE như Việt Nam là không nhỏ. Không chỉ có nhu cầu lớn về LĐ trong lĩnh vực xây dựng mà cũng trong thời điểm này, nhiều đơn hàng hấp dẫn cũng được chào mời.

Ông Khai đưa cho chúng tôi xem một số đơn hàng: cần tuyển 4000 bảo vệ làm việc tại các cơ sở thuộc Hoàng gia của UAE với mức lương 600USD/người/tháng cho 8h làm việc; lễ tân khách sạn 1.500USD, đầu bếp 3.000-5.000 USD hay những đơn hàng hấp dẫn với mức lương cao ngất 3-7.000USD của một nhà máy thép nọ.. “Tôi cho rằng, thời điểm này, đây là thị trường phù hợp với chúng ta nhất. Phong phú đa dạng ngành nghề, chất lượng LĐ cũng không đòi hỏi quá cao, thu nhập ổn định, nhu cầu tiếp nhận lớn… nếu ta không làm tốt thị trường này thì khó nói đến việc làm ổn định và mở rộng được các thị trường khác”- ông Khai khẳng định.

Hiện nay nhiều đơn hàng rất hấp dẫn cũng được tới tấp chào mời các doanh nghiệp Việt Nam. Nguyễn Việt Bình, nhân viên của Văn phòng đại diện Airseco tại UAE cho biết: “Chúng tôi phải cân nhắc, thẩm định, lựa chọn từng đơn hàng thật chắc chắn. Đơn hàng nào thực sự hấp dẫn, đảm bảo thu nhập, điều kiện ăn ở cho người LĐ và mình phải trực tiếp đàm phán xem có thể nâng cao mức lương cho người LĐ hơn không thì chúng tôi mới xét đến”. Những ngày này Bình cũng như các anh em ở văn phòng đại diện đi lại như con thoi để tiếp nhận LĐ. Lao động sang nhiều, mệt nhưng ai cũng vui.

Mức thu nhập nghìn USD không chỉ là nằm trên những đơn hàng, trên giấy tờ hoặc dành cho lao động những ngành nghề đòi hỏi trình độ cao, mà những ngày ở UAE chúng tôi đã gặp không ít những lao động nghề xây dựng cũng có mức lương hấp dẫn. Anh Nguyễn Chiến Thắng ở thị trấn Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh là một ví dụ. Làm việc ở tập đoàn IMCC tại Tiểu vương Abu Dhabi vài năm với công việc của một thợ hàn, đến nay, mức lương cơ bản của anh Thắng đã là 1.200 USD. Với mức lương này, với sự đãi ngộ của Tập đoàn, anh Thắng xác định còn gắn bó với công việc, với mảnh đất Trung Đông giàu có này nhiều năm nữa…

Còn nhớ, khi chia tay với anh Hà Văn Sinh (người dân tộc Thái ở xã Ban Công, huyện Bá Thước tỉnh Thanh Hóa), tôi hỏi anh có nhắn nhủ gì về cho gia đình không? Anh Sinh chỉ cười và nói: “Tôi chỉ muốn nhắn là nếu ai có nhu cầu, có quyết tâm, chịu dược nóng thì nên sang đây mà làm, đây thực sự là cơ hội để chúng tôi xoá đói giảm nghèo”./.

Kỳ 2: Để kéo dài hồi Thái lai