Lào Cai: Cấp bách đưa hàng trăm hộ dân khỏi vùng lũ quét, sạt lở đất

Do tập quán sinh sống trên các sườn núi, thung lũng, khe suối là những nơi tiềm ẩn nguy cơ lũ quét, sạt lở đất rất cao, cho nên đồng bào các dân tộc thiểu số ở Lào Cai luôn phải đối mặt với hiểm họa do thiên tai gây ra. 

Mùa mưa lũ năm nay, tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các địa phương quyết liệt di chuyển 148 hộ gia đình đang trong vùng thiên tai, nguy cơ cao về sạt lở đất, lũ quét đến nơi an toàn nhằm hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra.

Sạt lở đất (Ảnh minh họa)

Trong các tỉnh miền núi Tây Bắc, Lào Cai là địa phương thường chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong mùa mưa lũ. Lũ quét sạt lở đất năm nào cũng xảy ra làm thiệt hại về người và tài sản của nhân dân.

Thảm khốc nhất là trận lũ quét tại xã Bản Khoang, huyện Sa Pa. Hàng chục hộ gia đình đồng bào dân tộc Dao nơi đây chỉ trong một đêm đã mất đi người thân, nhà cửa, ruộng vườn. Phải mất rất nhiều thời gian sau đó chính quyền và người dân mới khắc phục được hậu quả, nhưng dấu vết tàn phá khủng khiếp của lũ quét vẫn còn hiện rõ trên cánh đồng ngập sâu trong bùn, cát đá; đường giao thông từ huyện vào xã và đến thôn bị băm nát.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai, lũ quét bao giờ cũng kèm theo sạt lở đất. Theo tính toán, với độ dốc 30 độ, chiều dài sườn dốc 100m thì tốc độ dòng chảy của nước lũ có thể đạt hơn 3m/giây và đủ khả năng di chuyển những tảng đá đường kính 1-2 m. Trên đường đi, lũ quét san bằng mọi thứ, làm thay đổi cảnh quan cả một khu vực. Sự tàn khốc của lũ quét còn ở chỗ nó rất hay xảy ra vào ban đêm, sớm thì từ 22 đến 23 giờ, muộn thì 3-4 giờ sáng, cho nên người dân trở tay không kịp. Vì vậy để chủ động phòng chống lũ quét, sạt lở đất tỉnh Lào Cai luôn chú trọng đến công tác di chuyển dân khỏi vùng có nguy cơ cao.

 Ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết: “Hàng năm triển khai việc này chúng tôi vẫn bám sát theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ đó là chương trình bố trí dân cư các vùng thiên tai và vùng đặc biệt trong giai đoạn 2013 đến 2015. Định mức hỗ trợ hàng năm  cho các hộ là 20 triệu đồng một hộ di chuyển trong nội vùng và nếu các hộ không có vị trí di chuyển được mà phải ổn định tại chỗ thì được hỗ trợ 10 triệu đồng. Ngoài ra thì tùy theo thực tế mà các hộ ảnh hưởng thì được hỗ trợ về lương thực và các chế độ khác theo quy định hiện hành”.

Lào Cai có hệ thống sông Hồng, sông Chảy, sông Nậm Thi và hàng trăm suối lớn nhỏ thuộc vùng thượng nguồn, có độ dốc cao, gấp khúc. Do điều kiện địa hình và tập tục lâu đời, bà con đồng bào dân tộc thiểu số thường cư trú, sản xuất tại các thung lũng, dưới chân núi cao hoặc bên cạnh các con suối cho nên rất dễ trượt sụt khi có mưa lớn kéo dài; hoặc có nguy cơ bị cuốn trôi khi xảy ra lũ quét, lũ ống. 

Để phòng, chống, lũ quét, sạt lở đất hiệu quả, giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do lũ quét, sạt lở đất gây ra, Lào Cai xác định cần thực hiện đồng bộ bốn giải pháp. Đó là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về phòng, chống lũ quét, sạt lở đất; tổ chức di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm; xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai, cảnh báo sớm và nâng cao năng lực tổ chức ứng cứu, khắc phục thiên tai theo phương châm "bốn tại chỗ". Trước mắt, ở những vùng núi cao, dốc, có dân cư sinh sống thì luôn phải cảnh giác, nếu thấy thông báo có khả năng mưa lớn thì phải sẵn sàng sơ tán trước khi mưa. Về lâu dài, phải triệt để bảo vệ và trồng rừng ở những khu vực đã bị phá; nghiêm cấm người dân canh tác ở những sườn núi dốc từ 30 độ trở lên.

Trước mùa mưa bão năm nay, tỉnh Lào Cai đã tiến hành kiểm tra an toàn 30 hồ thủy lợi, đập thủy điện trên địa bàn. Bên cạnh đó, lắp đặt một số trạm đo mưa, thiết bị cảnh báo không dây tại các vùng trọng điểm để cảnh báo sớm lũ quét, lũ ống trên sông, suối. Tỉnh Lào Cai đặc biệt chú trọng phát huy khả năng phòng, chống lũ quét, sạt lở đất trong cộng đồng dân cư thông qua việc phát huy cao nhất "bốn tại chỗ", bởi vì người dân hiểu rõ nhất trong thôn, bản mình thường xảy ra những loại thiên tai gì, vào thời điểm nào, do vậy họ phòng tránh đơn giản và hiệu quả hơn.

Ông Doãn Văn Hưởng, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cho biết: “Trước mùa mưa lũ, tỉnh đã chỉ đạo các huyện, thành phố rà soát và khẩn trương để sắp xếp các hộ nằm trong vùng thiên tai nguy hiểm. Trên cơ sở đó có ngay phương án sắp xếp các hộ này ra khỏi vùng có nguy cơ cao về ảnh hưởng do thiên tai bão lũ. Việc sắp xếp này được xác định theo thứ tự ưu tiên và trên cơ sở xen ghép hoặc bố trí vào khu dân cư đã được sắp xếp từ trước”.

Theo thống kê, trong 13 năm trở lại đây, Lào Cai đã xảy ra 22 trận lũ quét làm hơn 300 người chết và 349 người bị thương; hơn 1.900 căn nhà bị hỏng; 1.000 ha đất nông nghiệp bị xói lở không thể canh tác; trên 1.300 công trình giao thông, thủy lợi và các cơ sở hạ tầng khác bị phá hủy. Thiệt hại do thiên tai ước tính 2.400 tỷ đồng, trong đó, thiệt hại do lũ quét là 1.800 tỷ đồng... Sự tàn khốc của lũ quét, sạt lở đất khiến người dân và chính quyền địa phương tỉnh Lào Cai không thể xem thường trong mỗi mùa mưa lũ./.