Môi trường làng nghề Nhật Tân đã được giải cứu?

Đứng trước thực trạng đó, được sự hỗ trợ của Hợp phần kiểm soát ô nhiễm khu vực đông dân nghèo, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nam đang triển khai xây dựng “ Dự án xây dựng khu xử  lý nước thải tại làng nghề Nhật Tân”.

Làng nghề Nhật Tân là làng đa nghề, tồn tại cách đây gần 500 năm. Đây là làng nghề lớn chiếm chọn cả xã Nhật Tân nên tên làng nghề được đặt cho tên xã. Hiện nay, Nhật Tân có 3 nghề chính là dệt, mộc, mây giang đan với hơn 10.000 nhân khẩu; ngoài ra làng còn có một số nghề khác như: Gò, hàn, đúc xoong, thêu ren.. và dịch vụ rất phát triển. Các sản phẩm của làng nghề làm ra cung cấp cho Quốc phòng, vải lót cho nhà máy giày Thượng Đình, vải nhuộm cho các dân tộc Tây Bắc và phục vụ nhu cầu tại địa phương. Đồ gỗ dân dụng như: trạm khắc gỗ, xalông cao cấp, tủ tường, khảm trai các loại, mộc gia dụng trong xây dựng, trong gia đình phục vụ cho nhu cầu trong và ngoài tỉnh. Mặt hàng mây giang đan làm gia công cho các doanh nghiệp của làng nghề Ngọc Động để xuất khẩu. Giá trị sản xuất của làng nghề đạt giá trị cao.

Tuy nhiên, cùng với việc phát triển làng nghề đã kéo theo sự gia tăng ô nhiễm môi trường. Theo ông Lê Văn Cường, cán bộ UBND xã Nhật Tân, nguyên nhân ô nhiễm tại làng nghề Nhật Tân là do làng có mật độ dân cư đông, thiếu mặt bằng sản xuất, xưởng sản xuất xen lẫn với khu dân cư. Do hạn chế về mặt bằng, địa hình nên rất khó cho việc bố trí xử lý chất thải. Mặt khác, dưới áp lực của sự gia tăng dân số, các ao, hồ, sông ngòi dùng để điều tiết chất thải bị san lấp làm diện tích nhà ở. Số lượng ao hồ còn lại quá ít nên quá tải, dẫn đến nước thải ứ đọng, tràn cả ra khu dân cư, gây ô nhiễm trầm trọng.

Hiện cả bốn ao của làng đều đang bị ô nhiễm nặng, nước xanh đen, các góc ao tụ váng, bốc mùi khó chịu. Một số ao bị lấp gần đầy do bùn từ nước thải, rác thải, lá cây, đất cát, cỏ dại mọc um tùm, mất đi khả năng chứa nước nên mỗi khi mưa to nước không thoát được, lưu cữu nhiều ngày gây ô nhiễm. Người dân trong làng quen gọi những ao này là “ao chết”. Ngoài ra, công nghệ và quy trình sản xuất thô sơ lạc hậu cũng là nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm.

Được sự hỗ trợ của Hợp phần kiểm soát ô nhiễm khu vực đông dân nghèo, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nam đang triển khai xây dựng “ Dự án xây dựng khu xử  lý nước thải tại làng nghề Nhật Tân”. Theo Tiến sĩ Đặng Kim Chi, Viện Khoa học và Công nghệ môi trường, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, để cải thiện hiện trạng ô nhiễm môi trường ở làng nghề Nhật Tân cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp như giáo dục môi trường, quản lý môi trường và các giải pháp kỹ thuật. Kết hợp cải tạo ao chứa nước thải với hệ thống cống thu gom nước thải và xây dựng hệ thống xử lý nước thải trước khi thải vào các ao chưa nước. Với tiêu chí xây dựng hệ thống xử lý nước thải ít tốn kém và chi phí vận hành rẻ, đặc biệt là dễ vận hành, các chuyên gia tư vấn đã đề xuất áp dụng mô hình xử lý bằng bể tự hoại với vách ngăn cách mỏng dòng hướng lên và lọc kỵ khí. Qua dự án này, Ban quản lý Hợp phần kiểm soát ô nhiễm môi trường tại các khu vực đông dân nghèo mong muốn, công tác quản lý, xử lý ô nhiễm môi trường, đặc biệt là công tác thu gom và xử lý nước thải của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nam được nâng cao. Bên cạnh đó, nâng cao nhận thức và sự tham gia tích cực của cộng đồng dân cư trong công tác bảo vệ môi trường nói chung và xử lý nước thải nói riêng. Đây là mô hình điểm để nhân rộng cho các địa phương trên địa bàn toàn tỉnh./.