Người dân Sơn La còn chủ quan với mưa lũ

Hiện nay đang bắt đầu vào mùa mưa lũ ở Tây Bắc. Những trận lũ quét, mưa lốc xảy ra hàng năm đã gây nhiều thiệt hại về người và tài sản của nhân dân. Tuy vậy, nhiều người dân tại các địa phương của Sơn La vẫn còn chủ quan, chưa chủ động trong phòng chống các thiệt hại do bão lũ gây ra.

Cư trú ở bản Bó Kiếng, xã Chiềng Hặc, huyện Yên Châu từ nhiều đời nay, anh Vàng Lao Nú từng chứng kiến không ít biến động trong đời sống xã hội của bản mường. Đặc biệt, đồng bào Mông có tập quán sinh sống trên sườn núi, do vậy mùa mưa năm nào các gia đình ở bản cũng bị ảnh hưởng ít nhiều.

Năm nay, mới bước vào mùa mưa bão chưa lâu, song ở xã Chiềng Hặc đã xảy ra 3 trận mưa đá, gió lốc, gây thiệt hại về nhà cửa, hoa màu. Riêng bản Bó Kiếng có 5 nhà bị tốc mái. Trước mỗi mùa mưa bão, xã cũng tuyên truyền, vận động các gia đình thực hiện chằng néo nhà cửa, chuẩn bị các dụng cụ, phương tiện để sẵn sàng ứng cứu khi có bão lũ xảy ra. Song vì nghĩ nhà mình nằm sâu trong hủm, ít bị ảnh hưởng bởi gió, nên anh chẳng cần tốn công thực hiện điều đó.

Anh Vàng Lao Nú cho biết: “Chính quyền xã cũng vận động các gia đình phải buộc, chằng néo nhà cửa, nhưng những nhà ở trong hủm họ bảo không có gió nhiều, có đồi, có gỗ che hết rồi nên không phải làm. Những nhà ở chỗ thoáng hơn, có nhiều gió thì mới phải làm thôi."

Khi lòng hồ thủy điện Sơn La trải rộng, rất nhiều làng bản ở huyện Quỳnh Nhai bị ngập nước. Như xã Chiềng Bằng, gần một nửa diện tích bị chìm ngập, nên người dân nơi đây phải bám lòng hồ để mưu sinh. Bất kể mưa nắng, hàng ngày, các hộ đều bươn trải trên lòng hồ rộng lớn, kiếm từng cân tôm, cân cá mang bán lấy tiền trang trải cho sinh hoạt gia đình.

Ông Ngần Văn Đưa, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Bằng cho biết, trước mỗi mùa mưa bão, xã cũng tích cực tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức cảnh giác, không ra sông, suối đánh bắt cá hay nhặt củi trong những ngày mưa dông. Nhưng mùa mưa kéo dài, không đi thì cuộc sống gia đình sẽ bị ảnh hưởng bởi không có thu nhập, cho nên việc người dân ra sông, suối đánh bắt cá hay nhặt củi trong những ngày mưa dông đã kéo dài nhiều năm mà xã không thể kiểm soát.

Không chỉ người dân sống dọc ven sông suối, hoặc các vùng có nguy cơ sạt lở cao còn lơ là, chủ quan, mà ngay cả ở các khu đô thị, tình trạng người dân đổ đất, phế thải xây dựng, đổ rác thải sinh hoạt bừa bãi xuống nguồn tiêu thoát nước vẫn diễn ra khá phổ biến. Khi có mưa to nhiều nơi xảy ra ngập úng, gây khó khăn cho việc đi lại của nhân dân. Điển hình như ngày 6/5 vừa qua, sau trận mưa kéo dài 1 tiếng đồng hồ, người dân ở nhiều tiểu khu tại huyện Mường La đã phải chịu cảnh lội bì bõm qua các điểm ngập, có nhiều điểm ngập sâu từ 1,2m đến 1,5m gây tắc đường cục bộ.

Chị Trần Thanh Mai, người dân ở tiểu khu 5 thị trấn Mường La cho biết: "Vào mùa mưa việc đi lại của chúng tôi rất vất vả. Cứ mưa lâu mổ chút là ngập hết. Rác thải, đất đá ứ đọng lại, nên cứ sau mưa là đường xá bẩn vô cùng."

Mới vào mùa mưa lũ, song tỉnh Sơn La đã có 2 người chết do mưa lũ; hơn 30 ngôi nhà ở các huyện Mường La, Phù Yên, Mai Sơn, Quỳnh Nhai bị sập đổ hoàn toàn và hàng nghìn nhà bị tốc mái, hư hỏng. Riêng huyện Quỳnh Nhai có 14 thuyền bị chìm, 19 lồng cá bị ảnh hưởng; 6 lồng cá, trong đó có 3 lồng cá Tầm bị mất trắng, ước thiệt hại gần 3 tấn cá.

Những thiệt hại này nguyên nhân chủ yếu là do người dân còn chủ quan, chưa chủ động chằng néo nhà cửa, bảo vệ tài sản; còn đi lại trên sông bằng thuyền khi có gió lốc to, dẫn đến lật thuyền, bị nước cuốn đi hoặc bị cây đổ vào. Trong khi đó, việc triển khai các giải pháp nhằm nâng cao kỹ năng ứng phó cho người dân trong phòng ngừa thảm họa thiên tai ở tỉnh còn nhiều khó khăn.

Ông Hà Quyết Nghị, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sơn La, Phó ban thường trực Ban chỉ huy Phòng chống bão lũ – giảm nhẹ thiên tai của tỉnh cho biết: “Việc dự báo kịp thời hoặc là để chủ động phòng tránh thì cũng còn hạn chế mặc dù có nhiều phương tiện được lắp đặt. Hai nữa, địa bàn rộng, phức tạp, nhận thức của cộng đồng về phương châm 4 tại chỗ, chủ động phòng chống cũng hạn chế".