Những con thiên nga cuối cùng?
Giờ đây ở chợ Trung thu Hàng Mã chỉ còn duy nhất một gia đình làm lẵng thiên nga bông...
Một chiếc bàn nhỏ nằm lọt giữa những gian hàng đồ chơi trung thu Trung Quốc ở phố Hàng Lược, trên đó bày bán những chiếc lẵng mây bên trong lẵng là hai con thiên nga nhồi bông có đôi cảnh mỏng uốn lượn kiêu sa, xung quanh nó nào là hạt cườm lóng lánh, là những bông hoa sắc màu, dưới chúng là những miếng bông trắng bồng bềnh như tuyết.
 |
Ít ai biết rằng món đồ chơi Trung thu độc đáo này đã là niềm vui và mơ ước của nhiều thế hệ trẻ em thời bao cấp. Giờ đây ở chợ Trung thu Hàng Mã chỉ còn duy nhất một gia đình làm lẵng thiên nga bông.
Tôi gặp bà Tâm 83 tuổi khi bà đang bán lẵng thiên nga nhồi bông cùng con dâu ở chợ Trung Thu, bà sống trong căn gác nhỏ tại 79 phố Hàng Lược. Trong căn phòng của bà những lẵng thiên nga bông bày khắp nơi thậm chí còn treo cả lên trần nhà.
Bà Tâm kể:"Cũng chả nhớ là nghề này có từ thời nào, chỉ biết từ xưa ở phố Hàng Mã có rất nhiều nhà làm. Tôi làm thiên nga bông từ thời còn nhỏ, có một thời gian dài tôi không làm đó là thời chiến tranh, hồi đó cả gia đình đi tôi đi tản cư, rồi đến khi giải phóng thủ đô năm 1954 trở về Hà Nội tôi tiếp tục làm.
 |
| Bà Tâm đang cặm cụi làm những giỏ thiên nga |
Hồi xưa ở phố Hàng Mã có nhiều nhà làm lẵng thiên nga bông hoặc đôi thỏ bông, thời đó mỗi trung thu riêng nhà tôi bán khoảng 1000 lẵng. Theo thời gian người làm thiên nga bông ở phố mai một dần. Những năm gần đây trẻ em thích đồ chơi Trung Quốc nên cũng như bao gia đình khác nhà tôi chả bán được mấy, năm nay chỉ còn mỗi nhà tôi còn bán chắc chỉ bán được khoảng 100 lẵng”.
Công đoạn khó nhất là tạo hình cho chú thiên nga. Bà Tâm lấy một tập giấy vở cũ học sinh rồi gấp lại thành mình con thiên nga sau đó bông được nhồi vào bên trong cho cứng, tiếp đến chiếc cổ được uốn bằng giây thép rồi gắn vào thân.
 |
| Đôi bàn tay của bà Tâm nhồi thân thiên nga |
Toàn bộ thân và cổ sau đó được phủ bằng bông y tế loại bông mềm và trắng muốt. Đôi cánh thiên nga được cắt bằng tay từ miếng xốp mỏng, dùng keo gắn vào thân. Cuối cùng là gắn mỏ thiên nga bằng giấy đỏ. Các công đoạn còn lại thì khá đơn giản như gắn thiên nga vào lẵng đã phủ bông, thả hạt cườm lấp lánh, cắm thêm hoa.
Từng chi tiết nhỏ đều được bà Tâm làm bằng tay rất nhẹ nhàng và thuần thục. Từ những miếng xốp, mẩu giấy màu bỗng chốc biến thành những món đồ chơi lung linh. Những con thiên nga nhỏ bé này đã nằm trong hoài niệm tuổi thơ của nhiều nguời thế hệ 6x,7x.
 |
| Cửa hàng bán những giỏ thiên nga duy nhất trên phố Hàng Mã |
Khi ngồi viết những dòng này, hình ảnh bà Tâm nhỏ bé tóc bạc trắng ngồi cặm cụi làm ra những con thiên nga bông trong căn gác nhỏ làm tôi thầm hỏi lệu sang năm bà Tâm có còn làm thiên nga nữa ? Những con thiên nga hôm nay tôi thấy có phải là những con thiên nga cuối cùng ở chợ trung thu Hàng Mã ?./.
