Phải quy rõ trách nhiệm để không xảy ra sai sót tương tự

Thông tin phần mềm tin học Earth Explorer dành cho học sinh trung học cơ sở có hình ảnh “đường lưỡi bò” được đưa vào giảng dạy trong các nhà trường 5 năm nay mới bị phát hiện khiến nhiều chuyên gia giáo dục và các nhà sử học ngạc nhiên, lo lắng. Dù Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn gửi các Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị dừng sử dụng phần mềm này trong dạy tin học nhưng nhiều chuyên gia cho rằng cần phải quy rõ trách nhiệm của cá nhân, đơn vị để xảy ra vụ việc, nhằm tránh những sai sót tương tự trong sách giáo khoa.

Earth Explorer là một trong những phần mềm sử dụng kèm theo hướng dẫn sách giáo khoa trong bài “Học địa lý thế giới” với thời lượng 4 tiết học, được Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép áp dụng từ năm 2007. Những người làm sách và tuyển chọn phần mềm đã không kiểm soát được nội dung của Earth Explorer nên suốt 5 năm qua, học sinh Việt Nam đã sử dụng phần mềm này để học tập mà không biết rằng bên trong có in “đường lưỡi bò” theo cách vẽ mang ý đồ riêng của Trung Quốc.

Phần mềm Earth Explorer hiện rõ "đường lưỡi bò" khi xem đường biên giới các quốc gia.  - Ảnh: Dân trí

Theo Phó Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Đình Lê, khoa Lịch sử, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, lý do mà đơn vị cung cấp phần mềm này và thành viên tổ soạn thảo đưa ra để biện minh cho sai sót của mình như: các phần mềm chọn đều là miễn phí hoặc bản DEMO do không có tiền mua bản quyền, hoặc chỉ là một phần mềm minh họa... chỉ là ngụy biện. Bởi lẽ, vai trò của người soạn thảo, cơ quan quản lý là phải kiểm duyệt chặt chẽ nội dung sách và các phần mềm liên quan trước khi xuất bản, vì sản phẩm dành cho giáo dục khác với bất cứ sản phẩm tiêu dùng nào khác là liên quan đến nhận thức của người học.

Theo Phó Giáo sư - Tiến sĩ Văn Như Cương: "Tôi cho đây là một khuyết điểm nữa về vấn đề quản lý, nhất là trong những tài liệu giảng dạy. Như thế là quản lý hết sức lỏng lẻo và vô trách nhiệm".

Đồng tình với quan điểm này, nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng, đây là sai sót rất đáng trách của nhóm biên soạn và cơ quan quản lý nhà nước. Vì vậy, cần phải quy rõ trách nhiệm đối với các cá nhân, đơn vị liên quan để tránh xảy ra những lỗi tương tự trong sách giáo khoa của Việt Nam.

"Cái sai đầu tiên là của nhóm biên soạn, nhưng quan trọng hơn, đứng về góc độ quản lý là của cơ quan phát hành, cơ quan thông qua và đã đưa vào chương trình. Vì thế tôi nghĩ rằng có lẽ trách nhiệm của cơ quan quản lý còn nặng nề hơn trách nhiệm của cơ quan soạn thảo. Còn những người soạn thảo thì phải tìm rõ xem nguyên nhân chính là gì, do họ thiếu cảnh giác, họ đơn giản, không loại trừ khả năng họ gài vào đấy. Nếu chúng ta không làm nghiêm thì sẽ dễ lặp lại những sai lầm như thế" - nhà sử học Dương Trung Quốc đưa ý kiến.

Từ vụ việc phần mềm tin học Earth Explorer có hình ảnh “đường lưỡi bò” được sử dụng trong học tập cho học sinh cho thấy, cơ quan quản lý nhà nước cần chấn chỉnh và quản lý nghiêm hoạt động xuất bản phẩm giáo dục, đặc biệt là những nội dung liên quan đến chủ quyền quốc gia. Quan trọng hơn, ngành Giáo dục và Đào tạo nên có chương trình bổ sung kiến thức cho học sinh về địa lý và lịch sử, trong đó phân tích “đường lưỡi bò” do Trung Quốc vẽ ra là phi pháp, xâm phạm đến chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Tất cả học sinh Việt Nam phải được học và nhận thức đúng đắn về chủ quyền quốc gia trên Biển Đông ngay từ trong trường học./.