Vì sao Bộ GTVT quyết chọn “con đẻ” ACV xây nhà ga T3 Tân Sơn Nhất?

VOV.VN - Dự án xây dựng nhà ga T3 Tân Sơn Nhất dù có nhiều nhà đầu tư quan tâm, nhưng Bộ GTVT vẫn đề nghị chọn đơn vị có nhiều sai sót là ACV làm chủ đầu tư.

Liên quan đến việc Bộ GTVT đề nghị chọn Tổng công ty Cảng hàng không (ACV) làm chủ đầu tư Dự án xây dựng nhà ga T3 Tân Sơn Nhất, có rất nhiều câu hỏi cần làm rõ: nếu cho ACV xây dựng nhà ga T3, Tân Sơn Nhất thì cơ chế giao đất thế nào? Tại sao ACV sai phạm tại nhiều dự án vẫn được đề xuất thực hiện nhà ga T3? Tại sao không đấu thầu, công khai xây dựng nhà ga này...

Bộ GTVT từng chỉ ra nhiều sai phạm tại ACV, nhưng Bộ GTVT vẫn giao ACV đầu tư nhà ga T3, Tân Sơn Nhất.

Bộ GTVT thừa nhận từng giao đất sai cho ACV

Ngày 5/1/2018, tại văn bản số 27/TB-TTCP, Thanh tra Chính phủ đã kết luận: “việc ACV nhận bàn giao 7,63 ha đất quốc phòng để thực hiện dự án mở rộng sân đỗ máy bay tại sân cảng hàng không Tân Sơn Nhất mà không có sự tham gia của UBND TP HCM là vi phạm quy định của Luật Đất đai”.

Ngày 28/3, tại buổi họp báo Quý I/2019 của Bộ Giao thông vận tải (Bộ GTVT), vấn đề mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất được các phóng viên quan tâm nhiều nhất. Bởi thời gian gần đây, Bộ GTVT dính phải “lùm xùm” ưu ái cho ACV thực hiện dự án này. Nếu Bộ GTVT “quyết” chọn ACV thì quy trình và thủ tục giao 16,37 ha đất quốc phòng sẽ thực hiện như thế nào?

Thanh tra Bộ GTVT từng chỉ ra rất nhiều sai phạm của ACV.

Tại buổi họp báo hôm qua, ông Trần Minh Phương, Vụ phó Vụ Kế hoạch – Đầu tư (Bộ GTVT) thừa nhận điều đó. Ông Phương nói rằng việc việc giao đất cho ACV thực hiện chưa đúng và còn nhiều tồn tại.

Theo ông Trần Minh Phương: “Chúng tôi sẽ đề nghị Bộ Quốc phòng giao đất lại cho UBND TP.HCM, sau đó mới giao lại cho Cảng vụ hàng không Miền Nam, thuộc Bộ GTVT và sau này giao cho ACV”.

ACV đã là đơn vị cổ phần, không phải doanh nghiệp Nhà nước

Tuy nhiên, với quy trình này thì việc giao đất vẫn chưa thể thực hiện được. Bởi ACV sau cổ phần đã có bóng dáng của yếu tố nước ngoài.

Theo đó, sau cổ phần, ACV hiện nắm 95,4% cổ phần nhà nước và 4,6% là cổ phần nước ngoài. Theo lộ trình, chỉ 2 năm tới (tức là năm 2020), ACV sẽ tiếp tục thoái vốn tới 30% cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, như vậy, nhà đầu tư tư nhân sẽ chiếm tới 1.300 tỷ đồng tại ACV.

Nhiều chuyên gia băn khoăn, nếu giao cho ACV thực hiện mở rộng Tân Sơn Nhất liệu có giống như dự án mà Tổng công ty này đã “gây ra” ở sân bay Pleiku, vừa đầu tư xây dựng đã phải nâng cấp mở rộng.

Các chuyên gia cho rằng, quy trình mà ông Trần Minh Phương đưa ra để giao đất quốc phòng tại sân bay Tân Sơn Nhất cho ACV không khả thi. Bởi Điều 50 Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014, nếu 16,37 ha đất quốc phòng ở vị trí dự kiến xây nhà ga hành khách T3 dù Bộ Quốc phòng bàn giao cho UBND TPHCM, nhưng sau đó, TPHCM buộc phải đấu giá, lựa chọn nhà đầu tư. Với nhiều nhà đầu tư tư nhân đang muốn đầu tư vào việc mở rộng Tân Sơn Nhất, liệu ACV có “cửa” để trúng thầu?

Bộ GTVT “quyết” chọn “con đẻ” ACV

Với việc trình 4 phương án đầu tư nhà ga hành khách T3 Tân Sơn Nhất đồng thời đề nghị “chọn mặt, gửi vàng”, đề xuất giao ACV triển khai đầu tư, lãnh đạo Bộ GTVT cho rằng, ACV đầu tư, quản lý, khai thác nhà ga hành khách T3 sẽ đảm bảo nguyên tắc mỗi cảng hàng không, sân bay có một nhà khai thác cảng hàng không, sân bay như quy định của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO).

Bộ GTVT đề xuất giao ACV triển khai đầu tư không qua đấu thầu dù có nhiều nhà đầu tư mong muốn tham gia dự án.

Theo ông Nguyễn Minh Phương, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án xây dựng nhà ga hành khách T3, Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, trong đó đề xuất 4 hình thức đầu tư gồm giao cho ACV-Người khai thác cảng làm chủ đầu tư thực hiện bằng nguồn vốn của doanh nghiệp, sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, thành lập tổ chức kinh tế để đầu tư, đầu tư xây dựng theo hình thức PPP (công-tư).

Nhấn mạnh Bộ GTVT đã phân tích cụ thể các ưu nhược điểm của từng phương án liên quan đến khả năng đảm bảo tiến độ, năng lực đầu tư và đồng bộ trong quản lý khai thác, ông Phương cho rằng, Bộ GTVT đề xuất chọn phương án giao ACV do đây là doanh nghiệp Nhà nước chiếm 95,4% vốn chủ sở hữu, đồng thời là doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận khai thác cảng nên việc giao đầu tư các dự án có hiệu quả tài chính để bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là cần thiết.

Tại sao không đấu thầu, công khai xây dựng nhà ga nhà ga hành khách T3 Tân Sơn Nhất?

Vị Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch Đầu tư nhìn nhận, ACV cũng thể hiện được năng lực qua các công trình quan trọng được đơn vị đầu tư trong suốt thời gian qua. Đặc biệt, ACV đầu tư, quản lý, khai thác nhà ga hành khách T3 sẽ đảm bảo nguyên tắc mỗi cảng hàng không, sân bay có một nhà khai thác cảng hàng không, sân bay như quy định của ICAO.

“Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ thẩm định các đề xuất và Thủ tướng Chính phủ mới là người cuối cùng quyết định lựa chọn phương án nào, có giao ACV thực hiện nhà ga hành khách T3 hay không,” ông Phương cho hay.

Cũng liên quan đến việc chọn ACV xây dựng nhà ga T3 Tân Sơn Nhất, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, thời gian qua, có nhiều nhà đầu tư tư nhân rót vốn vào hàng không, đặc biệt là sự thành công tại dự án Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn. Nếu nhà đầu tư thực hiện những dự án Cảng hàng không quốc tế mới như Vân Đồn rất thuận lợi, Bộ GTVT hoàn toàn ủng hộ.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Đông bày tỏ quan điểm, hiện Chính phủ giao ACV quản lý, khai thác 21 cảng hàng không, một cảng hàng không thì chỉ một người khai thác, cũng có thể có vốn tư nhân đầu tư nhưng quản lý thì nhất định phải là ACV theo quy định của ICAO.

“Đối với việc đầu tư vào nhà ga như T3 Tân Sơn Nhất, phải xem xét sự đồng bộ trong quản lý, khai thác cho phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như khuyến cáo của ICAO. Không thể tách ra nhiều nhà khai thác trong một cảng hàng không,” ông Đông nói./.

Tầm nhìn trong quy hoạch của ACV có vấn đề?

Trong kết luận của Thanh tra Bộ GTVT vừa có kết luận thanh tra trách nhiệm trong huy động, quản lý, sử dụng các nguồn đầu tư do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) quản lý giai đoạn từ 3/2012 đến 12/2016 khẳng định ACV còn thể hiện sự hạn chế trong quy hoạch. Theo đó, một số dự án vừa đầu tư xong đã phải nâng cấp mở rộng như dự án kéo dài, nâng cấp đường CHC, đường lăn và sân đậu sân bay Pleiku (Gia Lai).

Việc này cho thấy tầm nhìn của ACV quá hạn chế. Và mới đây, có lẽ “tầm nhìn hạn chế” của ACV còn được thể hiện ngay tại báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tại sân bay Tân Sơn Nhất.

Cụ thể hơn, Công ty Tư vấn ADP-I của Pháp đề xuất xây dựng thêm một nhà ga hành khách của sân bay Tân Sơn Nhất với diện tích sàn 200.000 m2, để có thể phục vụ 20 triệu hành khách mỗi năm ở phía nam, tức phía nhà ga hiện hữu.

Phương án này của ADP-I đã được Thủ tướng đồng ý. Tuy nhiên, theo báo cáo nghiên cứu Tiền khả thi của ACV trình Bộ GTVT chỉ đề xuất xây dựng công trình trên với công suất thiết kế 20 triệu khách mỗi năm, tổng diện tích mặt sàn khoảng 100.000 m2 (nhỏ hơn 100.000m2 so với phương án của ADP-I).

Nếu giao cho ACV thực hiện mở rộng Tân Sơn Nhất liệu có giống như dự án mà Tổng công ty này đã “gây ra” ở sân bay Pleiku, vừa đầu tư xây dựng đã phải nâng cấp mở rộng.

Một vấn đề thể hiện tầm nhìn của ACV có vấn đề đó là công tác quy hoạch các cảng hàng không do ACV quản lý chưa dự báo sát tốc độ tăng trưởng lưu lượng hành khách, hàng hoá.