GS Việt tại Hàn: Thực trạng nền giáo dục Việt Nam chưa được làm rõ

Là người có nhiều năm giảng dạy tại Hàn Quốc, Giáo sư Trần Hải Linh, giảng viên đại học Inha, Chủ tịch người Việt Nam tại Hàn Quốc cho rằng, Hàn Quốc không có nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhưng phát triển được như ngày hôm nay một phần là nhờ biết tận dụng nguồn chất xám của đội ngũ trí thức Hàn Quốc được đào tạo bài bản ở nước ngoài trở về đóng góp cho đất nước.

Việt Nam sẽ tạo ra những “kỳ tích sông Hàn”?

Cùng với đó, những chính sách về đổi mới giáo dục đại học kèm theo các chương trình phát triển nhân lực trình độ cao trong khoa học, công nghệ, công nghiệp đã đóng vai trò then chốt trong việc phát triển nền kinh tế. Điều làm nên thành công của Hàn Quốc chính là sự đồng thuận và quyết tâm cao của Chính phủ và người dân Hàn Quốc, trong đó có sự đóng góp rất lớn của đội ngũ Hàn kiều được đào tạo bài bản ở tất cả các nước tiên tiến trên thế giới quay trở về nước tham gia vào sự phát triển đất nước. Chính những con người này cùng với sự hỗ trợ chính sách đặc biệt của Chính phủ và phối hợp, đồng thuận của các cơ quan chức năng, đã đưa Hàn Quốc trở thành một nước phát triển như hiện nay, dựa trên nền tảng sự phát triển vượt bậc về khoa học và công nghệ cao trong một thời gian ngắn.

“Là người đang sinh sống, làm việc, nghiên cứu và học tập tại Hàn Quốc, cũng là những người luôn theo dõi bước chuyển mình của quê hương, chúng tôi có một niềm tin mạnh mẽ là Việt Nam sẽ tạo ra những “kỳ tích sông Hàn” như đất nước Hàn Quốc”- GS Trần Hải Linh nói.

Giáo sư Trần Hải Linh, giảng viên đại học Inha, Chủ tịch người Việt Nam tại Hàn Quốc

Theo GS Trần Hải Linh, báo cáo dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII đã nêu lên tầm quan trọng của giáo dục. Giáo dục là quốc sách hàng đầu, có sứ mệnh nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bối dưỡng nhân tài. Các Nghị quyết của Đảng về giáo dục, đào tạo được lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, đạt được những thành quả nhất định. Quy mô, mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo tiếp tục được mở rộng. Hệ thống giáo dục và đào tạo các cấp từ cơ sở đến đại học, dạy nghề được tổ chức lại một bước. Quan tâm đầu tư cho giáo dục, đào tạo (bằng 20% tổng chi ngân sách nhà nước). Chất lượng giáo dục và đào tạo có tiến bộ. Cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục, đào tạo được cải thiện và có bước hiện đại hoá. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục phát triển cả về số lượng và chất lượng. Xã hội hoá giáo dục được đẩy mạnh. Công tác quản lý giáo dục và đào tạo có bước chuyển biến. Chủ trương đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho con người đã được các cấp uỷ, chính quyền quan tâm chỉ đạo thực hiện và nhận được sự ủng hộ của toàn xã hội.

Tuy nhiên, theo GS Trần Hải Linh, phần dự thảo Văn kiện ở mục 5 chưa nêu bật rõ được thực trạng nền giáo dục Việt Nam hiện nay. “Cần phải hiểu rõ thực trạng nền giáo dục hiện nay thì mới đưa ra được những định hướng phát triển trong tương lai. Báo cáo cần đưa ra những con số cụ thể về nền giáo dục từ mầm non, tiểu học, trung học, đại học, sau đại học và dạy nghề. Từ đó rút ra những gì đã làm được và chưa làm được cũng như so sánh với các nước trong khu vực để thấy được nước ta còn yếu kém trong những mặt nào”.

GS Trần Hải Linh cho rằng, dự thảo Văn kiện đề ra mốc thời gian phấn đấu đến năm 2030 đưa nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. Tuy nhiên, những giải pháp đưa ra một cách chung chung, chưa có lộ trình và hướng dẫn thực hiện cụ thể. Hiện nay thì nguồn nhân lực của nước ta đang trong thời kỳ vàng của dân số thể hiện trên bình diện trẻ về độ tuổi lao động, trình độ tay nghề tốt, và kỹ năng lao động thành thạo, dễ tiếp thu cái mới và đào tạo.

Giao quyền phong GS, PGS cho các trường Đại học

Theo GS Trần Hải Linh, vấn đề manh mún trong đào tạo và giáo dục ngày càng thể hiện rõ nét, đó là không có chiến lược cụ thể trong phát triển mạng lưới các trường đào tạo, các cơ sở giáo dục cao cấp như trường đại học, viện nghiên cứu. Tỉ trọng dành cho giáo dục quá thấp trong ngân sách, ngang hàng với các nước kém phát triển, nghèo đói. Tỉ lệ sinh viên ra trường thất nghiệp quá cao, trình độ sinh viên quá thụ động, không có tư duy sáng tạo trong môi trường công việc. Tỉ  lệ phân bố nhân lực cao cấp như Tiến sĩ, Phó Giáo sư, Giáo sư trong các tỉnh thành chênh lệch quá cao, chủ yêu tập trung ở các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh.

“Chúng ta cần nghiên cứu các nền giáo dục hiện đại trên thế giới và khu vực để chọn lọc phương thức áp dụng vào Việt Nam. Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội cần phải có chiến lược rõ ràng về giáo dục, định hướng rõ trong 10 năm về việc đổi mới và phát triển giáo dục, và thực sự coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu để phát triển đất nước”.  Trong đó cần chú trọng việc tập trung vào việc đổi mới giáo dục đại học”- GS Trần Hải Linh đề xuất.

Cần chú trọng việc tập trung vào việc đổi mới giáo dục đại học

Theo GS Trần Hải Linh, để giáo dục Việt Nam thực sự có sự có sự chuyển mình mạnh mẽ, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội tăng tỉ lệ phần trăm dành cho giáo dục lên mức 5% GDP vì hiện nay tỉ lệ này quá thấp, nhỏ hơn 1% GDP. Mặt khác, trao quyền tự chủ cho các trường đại học có thể coi là một trong các biện pháp hữu hiệu để phát triển giáo dục đại học. Trường nào không có khả năng đáp ứng được nhu cầu của xã hội, của quốc gia sẽ tự dần phải thay đổi hoặc tự đào thải chính mình.