Kỳ họp bất thường lần thứ nhất được tổ chức theo hình thức trực tuyến từ 4-11/1 và được tiến hành trong bối cảnh thực tiễn đất nước đòi hỏi Quốc hội cần phải xem xét, quyết đáp ngay một số vấn đề quan trọng để giải quyết kịp thời những yêu cầu cấp thiết của cuộc sống, khẩn trương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần thúc đẩy, phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và phòng, chống dịch COVID-19.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ không ít lần nhấn mạnh rằng “tình huống đặc biệt cần có quyết sách đặc biệt”. Tuy nhiên, để có thể triệu tập một kỳ họp bất thường ngay trong những ngày đầu tiên của năm 2022 và cận kề Tết Nguyên đán để bàn thảo, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng là điều không hề đơn giản, vì đụng đến quốc kế dân sinh, có nội dung không chỉ có ý nghĩa trước mắt mà còn mang tính chiến lược lâu dài của đất nước, luôn phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cân nhắc thận trọng.
Kỳ họp bất thường xem xét vấn đề cấp bách, song thực tế những nội dung trình Quốc hội vừa qua đã có sự chuẩn bị từ sớm, từ xa. Vì như ông Vương Đình Huệ từng nhấn mạnh phải siết chặt kỷ luật, kỷ cương. Vấn đề bức thiết nhưng không phải làm ào ào, bởi nếu làm không kỹ thì quyết không trúng, không đúng. Và cũng bởi “nhân dân, cử tri rộng lượng nhưng cũng đòi hỏi rất cao”.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, kỳ họp bất thường lần thứ nhất thành công về mọi mặt, thể hiện ở chỗ ý tưởng đúng, chuẩn bị kỹ, phối hợp tốt, tiến hành gọn và ra văn bản nhanh. Thực tế ý tưởng tổ chức kỳ họp bất thường đã có ngay từ lúc Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp để chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 2, rằng chỉ xem xét trình ra Quốc hội những nội dung được chuẩn bị kỹ lưỡng, đảm bảo chất lượng, còn vấn đề nào chưa kỹ, chưa kịp thì tiếp tục nghiên cứu và sớm xem xét.
Nhấn mạnh “cấp bách nhưng không được nóng vội”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng chia sẻ: “Quan điểm khi chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 2 là cái gì chưa đủ kỹ, chưa kịp trình thì có thể tổ chức kỳ họp bất thường để xem xét. Khi đó tôi nói thì có bộ ngành không tin, tưởng rằng đó là cách từ chối khéo để không đưa vào chương trình kỳ họp. Nhưng chúng ta nói là làm chứ không phải nói mà không làm”.
Có ý kiến nhấn mạnh 3 chữ “quyết đoán, quyết tâm và quyết định”, song ông Vương Đình Huệ cũng lưu ý “đoán được và chuẩn bị kỹ lưỡng, đủ rõ mới quyết, cấp bách nhưng không nóng vội”. Như gói tài khóa, tiền tệ là nội dung khó, phức tạp mà ban đầu có ý kiến dự đoán rằng Quốc hội sẽ họp riêng (không có báo chí dự -pv) song thực tế Quốc hội bàn công khai và nhận được sự đồng thuận cao. Đó là nhờ quá trình chuẩn bị bài bản, bàn nhiều lần, rà soát cân nhắc, suy nghĩ chín chắn và quyết định một cách quyết đoán.
“Bao nhiêu cuộc tọa đàm với doanh nghiệp, cơ quan, hiệp hội, nhiều đại sứ, các tập đoàn lớn, rồi Diễn đàn Kinh tế Việt Nam diễn ra cả ngày với nhiều tư tưởng, kinh nghiệm quốc tế được chia sẻ. Quá trình chuẩn bị triển khai thì cá nhân tôi không nhận được phản hồi băn khoăn hay không thuận gì cả. Tất nhiên không có gì là hoàn hảo và chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện, nhưng điều đó cho thấy dư luận xã hội chấp nhận” – Chủ tịch Quốc hội nói.
Cũng theo ông Vương Đình Huệ, việc tổ chức kỳ họp bất thường hoàn toàn có cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn vững chắc. Thành công tốt đẹp về mọi mặt của Kỳ họp bất thường lần thứ nhất cho thấy sự tìm tòi, trăn trở, đổi mới của Quốc hội trong thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình.
Sau 4,5 ngày làm việc với tinh thần khẩn trương, khoa học, dân chủ và trách nhiệm cao, Quốc hội xem xét, thông qua 1 Luật, 4 Nghị quyết với sự thống nhất cao.
Nhiều vấn đề phức tạp, nhạy cảm, mới được nghiên cứu, thảo luận sôi nổi, tạo nên những dấu ấn quan trọng của kỳ họp, như gói chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; chủ trương xây thêm 729km tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông hay quyết định "không bổ sung hình thức sử dụng đất không phải là đất ở làm dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại" vì vấn đề này cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng hơn và chưa đạt được sự đồng thuận cao…
Và để đi đến sự thống nhất cao đó, theo Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và cơ quan có liên quan làm việc ngày đêm, tổng hợp đầy đủ, tiếp thu, giải trình nghiêm túc, cầu thị các ý kiến của đại biểu Quốc hội để hoàn thiện các dự án, dự thảo đảm bảo chất lượng trình Quốc hội.
Là một trong những cơ quan đảm trách nhiều việc tại kỳ họp bất thường, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh thông tin, thành công nhờ sự phối hợp hiệu quả không chỉ giữa cơ quan của Quốc hội với cơ quan của Chính phủ mà còn giữa các cơ quan của Quốc hội.
Như dự án 1 luật sửa 9 luật, dù Ủy ban Kinh tế được giao chủ trì nhưng có sự phối hợp tích cực, nhịp nhàng của các ủy ban, 9 bộ ngành từ giai đoạn thẩm tra sơ bộ, thẩm tra chính thức đến khi ra Quốc hội rồi tổng hợp ý kiến, tiếp thu giải trình để đạt sự đồng thuận cao khi biểu quyết.
“Có lẽ ghi vào lịch sử bếp núc của Quốc hội vì phải gửi xin 17 chữ ký của các bên liên quan trước khi trình Chủ tịch Quốc hội ký chứng thực ban hành. Cơ quan của Quốc hội phải làm việc ngày đêm, hồ sơ gửi xin ý kiến lúc 3h để có sản phẩm trình Quốc hội vào sáng cùng ngày” – ông Vũ Hồng Thanh cho biết.
Cũng từng phải thức đêm để cho ý kiến về những nội dung liên quan, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Vũ Quang Huy đồng tình đánh giá, thời gian kỳ họp ngắn trong khi nội dung phức tạp nên nếu không có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan của Quốc hội và Chính phủ thì rất khó đạt kết quả như vừa qua.
“Tôi thấy Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Tài chính – Ngân sách, Văn phòng Quốc hội làm việc cả ngày lẫn đêm. Có ngày 20h đến 1 thông tin, 23h30 lại 1 thông tin khác, 2h sáng rồi 5h sáng thêm cũng có thông tin đề nghị góp ý để chuẩn bị cho ngày làm việc hôm sau” – ông Vũ Quang Huy dẫn chứng.
Chia sẻ những ngày đi chúc Tết và thấy cử tri đánh giá cao quyết sách của Quốc hội với nhiều nội dung khó, phạm vi rộng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tinh thần làm việc rất cao khi “có người có con nhỏ mà 3-4h sáng mới ra về. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lãnh đạo Quốc hội họp bàn liên tục, thấu đáo, có nội dung họp từ 3 đến 4 lần; Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng; phối hợp đồng bộ với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng”.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng cho biết “các cán bộ làm việc thì lãnh đạo Quốc hội cũng trực cả đêm, cả thứ Bảy, Chủ nhật để văn bản đến lúc nào là ký lúc đó”.
Nhấn mạnh sự linh hoạt trong điều hành, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, nội dung chương trình kỳ họp ban đầu không có nghị quyết chung, nhưng sau khi Quốc hội quyết định ban hành thì đầu mối là Ban Thư ký, Văn phòng Quốc hội bắt tay vào làm việc nghiêm túc, kịp thời và chất lượng dù thời gian rất gấp.
“Nghị quyết viết rất hay, ngắn gọn nhưng rất đầy đủ. Nghị quyết khẳng định nội dung kỳ họp, nói về chương trình phục hồi phát triển kinh tế, chương trình phòng chống dịch; về phòng chống tham nhũng, cụ thể hoá kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, trong đó có đề cập vụ Công ty Việt Á. Cuối cùng là kêu gọi quốc dân đồng bào nỗ lực thực hiện” – ông Nguyễn Khắc Định nêu rõ.
Tất cả những nỗ lực trên đã hội tụ trong quyết sách của Quốc hội, không chỉ đáp ứng đòi hỏi trước mắt mà còn có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Thành công của kỳ họp bất thường lần thứ nhất là tiền lệ tốt để hướng tới một Quốc hội hoạt động thường xuyên, chuyên nghiệp hơn, góp phần thực hiện tốt hơn nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân./.
