Hội nghị Á-Phi: Cơ hội hợp tác vì hòa bình, phát triển thịnh vượng

Tối qua (24/4), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và đoàn cấp cao nước ta đã về tới thủ đô Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị Cấp cao Á-Phi tại thủ đô Jakarta,Indonesia và Lễ kỷ niệm 60 năm Hội nghị Bandung, 10 năm Quan hệ đối tác chiến lược mới Á-Phi.

Đây là hoạt động có ý nghĩa khẳng định chủ trương chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam, nhấn mạnh nguyên tắc Bandung và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác mới giữa 2 Châu Lục vì hòa bình và phát triển thịnh vượng.  

Hội nghị cấp cao Á-Phi 2015 và Lễ kỷ niệm 60 năm Hội nghị Bandung, 10 năm Quan hệ đối tác chiến lược mới Á-Phi  diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới có những chuyển biến phức tạp.

Sau 60 năm kể từ Hội nghị Bandung năm 1955, các nước Á-Phi đều đã trở thành các quốc gia độc lập, có chủ quyền, nhưng vẫn chịu những sự bất công, bất bình đẳng và nhiều thiệt thòi trong quan hệ quốc tế.

Hiện nay, Liên hợp quốc đang hoàn tất xây dựng Chương trình nghị sự phát triển sau 2015, Hội nghị lần này chính là dịp để các nước Á-Phi cùng thống nhất hành động, phấn đấu vì một trật tự thế giới công bằng hơn, ứng phó hiệu quả hơn với các thách thức chung về hoà bình, ổn định và phát triển bền vững.

Đoàn Việt Nam do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu đến với Hội nghị đầy ý nghĩa này với tư cách là một trong những nước sáng lập Hội nghị Bandung 1955, là đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của cộng đồng các nước Á-Phi. Việt Nam cùng các nước cũng đã cử đoàn cấp cao tham dự tất cả các sự kiện có ý nghĩa quan trọng với các nước đang phát triển diễn ra cùng lúc tại Indonesia như Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu dự Hội nghị nghị viện Á-Phi, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới về Đông Á...

Tại các Hội nghị Lãnh đạo cấp cao nước ta đã nêu bật nỗ lực của Việt Nam cùng các nước ASEAN xây dựng một khu vực Đông Nam Á hoà bình, ổn định và thịnh vượng, đồng thời chia sẻ các sáng kiến, kinh nghiệm của Việt Nam thúc đẩy liên kết, hợp tác phát triển với các nước châu Phi, hợp tác Nam-Nam.

Nổi bật, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã có bài phát biểu quan trọng tại phiên toàn thể thứ nhất Hội nghị cấp cao Á-Phi khẳng định Hội nghị Bandung năm 1955 đã tạo nguồn cảm hứng mạnh mẽ để nhân dân các nước Á-Phi đứng lên giành độc lập dân tộc và vươn lên phát triển về mọi mặt; ngày nay, vị trí, vai trò của hai châu lục Á-Phi ngày càng tăng trên trường quốc tế.

Chủ tịch nước cũng chia sẻ những khó khăn, thách thức mà nhiều nước Á-Phi đang phải đối mặt, đặc biệt là khủng bố, xung đột vũ trang, bất ổn, tranh chấp chủ quyền, đe doạ sử dụng vũ lực, nghèo đói, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, lương thực và nguồn nước, sự bất bình đẳng của hệ thống kinh tế, tài chính, thương mại toàn cầu.... Chủ tịch nước nêu bật thông điệp của Việt Nam là “Tăng cường kết nối Á-Phi vì hòa bình, thịnh vượng thế giới trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế”. Với 73% dân số và 30% GDP thế giới, chúng ta có cơ sở để tin tưởng triển vọng hợp tác giữa hai châu lục.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nói: “Để phát huy tối đa tiềm năng đó, Việt Nam đề nghị cần ưu tiên tăng cường liên kết bền vững Á-Phi dựa trên các luật lệ và chuẩn mực chung, nhất là kết nối về kinh tế, thông qua các sáng kiến hợp tác Nam-Nam về thương mại, đầu tư, nông nghiệp, viễn thông, lao động, y tế, giáo dục... ở cấp độ khu vực, tiểu khu vực và hợp tác song phương. Chúng ta cũng cần thúc đẩy kết nối về hàng hải, hàng không, gắn kết Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương trong môi trường an ninh và an toàn. Tại các diễn đàn quốc tế, chúng ta cần tăng cường đoàn kết, phối hợp lập trường để bảo vệ, thúc đẩy lợi ích của các nước đang phát triển trong quá trình cải tổ các thể chế chính trị, kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế và trong xử lý các vấn đề toàn cầu, nhất là việc xây dựng Chương trình nghị sự phát triển sau 2015, trong thương lượng về các biện pháp ứng phó với biến đối khí hậu và trong khuôn khổ các vòng đàm phán tại WTO”.

Đáng chú ý, tại Hội nghị lần này, Đoàn Việt Nam đã tích cực đóng góp xây dựng cho các văn kiện của Hội nghị vừa phản ánh quan tâm chung của các nước Á-Phi, vừa lồng ghép những nội dung quan trọng đối với Việt Nam liên quan đến Biển Đông, an ninh nguồn nước…

Chủ tịch nước nêu rõ: là một trong 29 quốc gia tham gia Hội nghị Băng-đung 1955, Việt Nam kêu gọi hai châu lục cần tăng cường hợp tác bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh - điều kiện tiên quyết cho sự phát triển bền vững. Đặc biệt, các nước cần tuân thủ 10 nguyên tắc Băng-đung mà đến nay vẫn còn nguyên giá trị, là “tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”, “không xâm lược, đe doạ xâm lược và sử dụng vũ lực”, “giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình phù hợp với Hiến chương LHQ”.

Chủ tịch nước nhấn mạnh tại Đông Nam Á, Việt Nam đang cùng các nước ASEAN hoàn tất xây dựng Cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay với ba trụ cột về chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội, từng bước xây dựng Đông Nam Á trở thành khu vực hòa bình, ổn định, hợp tác và phồn vinh tạo cơ sở mở rộng hợp tác giữa 2 khu vực Á-Phi.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nói: “Chúng tôi cũng đang nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải trên Biển Đông, con đường huyết mạch kết nối ASEAN với các nước và khu vực khác, trong đó có châu Phi. Chúng tôi kiên trì chủ trương giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật Biển của Liên hợp quốc 1982, thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử giữa các bên ở Biển Đông (DOC) và thúc đẩy sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC). Ở cấp độ toàn cầu, Việt Nam chủ trương tăng cường tham gia chủ động, tích cực, có trách nhiệm vào các cơ chế hoạch định chính sách, góp phần phát huy tiếng nói chung của các nước đang phát triển. Việt Nam đã tham gia các hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ ở Nam Xu-đăng, Cộng hoà Trung Phi và sẽ tăng cường tham gia các hoạt động này, đặc biệt tại châu Phi trong thời gian tới”.

Trong 2 ngày diễn ra Hội nghị cấp cao Á-Phi, các nước đã thảo luận nhiều vấn đề nóng trong khu vực đó là hòa bình, ổn định và tăng cường hợp tác phát triển. Trên cơ sở đồng thuận, Hội nghị cấp cao Á-Phi 2015 đã thông qua 3 văn kiện đó là Thông điệp Bandung về Tăng cường hợp tác Nam-Nam để thúc đẩy hoà bình và thịnh vượng trên thế giới, nhấn mạnh vai trò của Liên hợp quốc trong duy trì hoà bình và an ninh quốc tế phù hợp các nguyên tắc Bandung, trong đó có các nguyên tắc không sử dụng vũ lực, không gây sức ép, giải quyết hoà bình các tranh chấp quốc tế phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc.

Vai trò của các tổ chức khu vực trong ngăn ngừa và giải quyết hoà bình các tranh chấp ở khu vực đó cũng được đề cao. Tuyên bố về Tăng cường sức sống của Quan hệ đối tác chiến lược mới Á-Phi nêu bật 2 khu vực cần phát huy tiềm năng, thúc đẩy quan hệ thương mại, đầu tư, tăng cường kết nối, ưu tiên các lĩnh vực như an ninh nông nghiệp, lương thực, nguồn nước và năng lượng, cũng như phát triển cơ sở hạ tầng.

Nền kinh tế biển và dựa vào hàng hải được nêu đậm, trong đó có yêu cầu bảo đảm tự do đi lại trên biển, an toàn, an ninh hàng hải và Tuyên bố về Palestine khẳng định sự ủng hộ trước sau như một đối với sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân Palestine nhằm thực hiện quyền tự quyết của mình.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc cho rằng những kết quả đạt được tại Hội nghị Cấp cao Á-Phi 2015 đã tiếp nối tinh thần, giá trị của 10 nguyên tắc Bandung của 60 năm trước, vừa góp phần giải quyết những vấn đề đang nóng bỏng hiện tại, những vấn đề mà các nước Á-Phi, trong đó có Việt Nam chúng ta, đang phải đối mặt.

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc nói: "10 nguyên tắc của Hội nghị Bandung năm 1955 vẫn còn nguyên giá trị trong thời đại ngày nay và trong Hội nghị lần này các đại biểu Á-Phi đều đề cập các nguyên tắc rất căn bản, hiện đã trở thành cơ sở của luật pháp quốc tế là nguyên tắc ứng xử của các quốc gia trong thời kỳ hiện nay. Đó là các nguyên tắc tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình cách tranh chấp quốc tế trong đó có vấn đề liên quan thiết thân đến Việt Nam đấy là vấn đề chủ quyền ở Biển Đông. Các đại biểu cũng nhấn mạnh nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi không gây sức ép trong quan hệ quốc tế. Có thể nói các nguyên tắc bandung vẫn còn nguyên giá trị và một lần nữa lại được khẳng định mạnh mẽ trong hội nghị lần này. Đấy là nguyên tắc ứng xử giữa các quốc gia trên cơ sở luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc".

Cùng với hợp tác đa phương, bên lề Hội nghị lần này, hợp tác song phương cũng được Đoàn Việt Nam đặc biệt chú trọng. Chủ tịch nước và các thành viên đã hội kiến, gặp gỡ với 25 Trưởng đoàn các nước như Nhật Bản, Indonesia, Ấn Độ, Iran, Marocco, Nam Phi...thảo luận các biện pháp cụ thể nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương, đặc biệt là về thương mại và đầu tư, từ đó thắt chặt thêm tình đoàn kết với các nước Á-Phi, giành sự ủng hộ của các nước đối với các vấn đề mà Việt Nam quan tâm.

Qua các cuộc tiếp xúc, trao đổi, có thể thấy nổi bật là sự đánh giá cao của bạn bè đối với công cuộc đấu tranh giành độc lập cũng như đổi mới, xây dựng đất nước của nhân dân ta, đồng thời mong muốn tăng cường hợp tác nhiều mặt, cùng có lợi trên cơ sở mối quan hệ chính trị hữu nghị truyền thống rất tốt đẹp giữa Việt Nam và các nước đang phát triển Á – Phi.

Có thể thấy rằng, với những hoạt động thiết thực của Đoàn Việt Nam tại hội nghị cả trong lĩnh vực hợp tác đa phương và song phương đã một lần nữa thể hiện chủ trương chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam, đồng thời khẳng định Việt Nam luôn là thành viên tích cực và có trách nhiệm của đại gia đình Á - Phi.

Việt Nam cam kết làm hết sức mình để đóng góp vào việc tăng cường kết nối Á-Phi. Sự tương đồng về lịch sử, quan hệ truyền thống về chính trị, tiềm năng to lớn về kinh tế...chính là cơ sở vững chắc để hai châu lục tăng cường hợp tác và cùng nhau xây dựng vận mệnh chung vì hòa bình phát triển thịnh vượng./.