Kiến nghị thanh tra toàn diện hoạt động bảo hiểm nhân thọ

Dành gần như toàn bộ thời gian thảo luận hội trường sáng nay 31/5 để đề cập về hoạt động bảo hiểm nhân thọ, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh, bản chất của loại bảo hiểm này mang tính nhân văn cao, giúp con người giảm thiểu những mất mát, thiệt hại trước những rủi ro liên quan tính mạng, sức khoẻ, ốm đau, bệnh tật. Tuy nhiên, sau nhiều kiện cáo của khách hàng, được đăng tải công khai thời gian vừa qua khiến dư luận không khỏi nghi ngại.

Đến chuyên gia cũng khó hiểu hết hợp đồng bảo hiểm

Theo nữ đại biểu, nhiều người vội vã kiểm tra lại hợp đồng của mình và không khỏi hoang mang. Nhiều người thì mang hợp đồng đến công ty bảo hiểm hỏi nhưng nhận được thông tin hoàn toàn khác thông tin mà tư vấn viên đã cung cấp cho họ. Nhiều người đang có kế hoạch mua bảo hiểm nhân thọ đã tạm gác lại với sự cảnh giác cao.

“Thật buồn cho thị trường bảo hiểm trong nước, khi vừa qua, nhiều báo đăng tải các bài chỉ cách cho người dân tránh rủi ro khi mua bảo hiểm nhân thọ. Có báo đăng 6 bài về “bẫy ngầm” trong bảo hiểm nhân thọ, đã cho thấy đến lúc cần nghiêm túc xem xét vấn đề này để giá trị cốt lõi, nhân văn của bảo hiểm này không bị ảnh hưởng bởi đối tượng cố tình vi phạm để trục lợi” – bà Nguyễn Thị Thuỷ nhấn mạnh.

Vị đại biểu đoàn Bắc Kạn cho biết, thông thường mỗi hợp đồng bảo hiểm dày 70-100 trang, là sản phẩm tài chính phức tạp với nhiều thuật ngữ chuyên ngành, mà sự thua thiệt chủ yếu nằm về phía người mua nếu gặp phải tư vấn viên không có tâm. Ngay chuyên gia pháp luật, chuyên gia tài chính không phải chuyển ngành bảo hiểm cũng gặp khó khăn trong tiếp cận. Nhiều chuyên gia cho biết chỉ hiểu 70% nội dung hợp đồng.

Hơn thế nữa, các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trong thời gian gần đây thường dưới dạng liên kết đầu tư, tức một phần tiền của khách hàng được các hãng đưa vào các quỹ chứng khoán, trái phiếu cho nên lại càng phức tạp. Nhiều người chia sẻ, có đọc kỹ đến mấy cũng không hiểu nổi sự linh hoạt của các gói bảo hiểm, không thể hiểu nếu thanh lý hợp đồng sau 3 năm, 5 năm hay 10 năm thì sẽ nhận lại bao nhiêu số tiền đã đóng.

Tư vấn thiếu minh bạch chỉ để mong nhanh “chốt đơn”

Đề cập vấn đề tư vấn viên, bà Nguyễn Thị Thuỷ cho đây là điểm mấu chốt dẫn đến nhiều kiện cáo vừa qua. Chính vì tính chất phức tạp của hợp động bảo hiểm nhân thọ nên mới cần đội ngũ tư vấn viên, tuy nhiên, không ít tư vấn viên thay vì giải thích rõ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là phòng ngừa rủi ro, thì cố tình tư vấn mập mờ, thậm chí sai lệch về sản phẩm bảo hiểm để nhanh chóng chốt đơn, ký được hợp đồng.

Theo quy định của Bộ Tài chính, tỷ lệ hoa hồng tối đa mà tư vấn viên được hưởng lên tới 40% của năm thứ nhất của hợp đồng. Hiện nay các công ty bảo hiểm đang để dao động ở mức 30-40%. Ví dụ hợp đồng 100 triệu đồng thì tư vấn viên hưởng ngay 30-40 triệu đồng ngay năm đầu. Để đạt doanh số và hưởng hoa hồng hậu hĩnh, không ít tư vấn viên cố tình tư vấn sai lệch, khiến cho khách hàng lầm tưởng mình đang tham gia một sản phẩm đầu tư sinh lãi cao, vừa được bảo vệ sức khoẻ, vừa được đền bù nếu chuyện không may xảy ra, và khi kết thúc hợp đồng còn nhận được toàn bộ số tiền đã đóng cộng với lợi nhuận.

Song thực tế không lời lãi như lời tư vấn viên. Với một số loại hợp đồng liên kết đầu tư thì lợi nhuận cũng chỉ là kỳ vọng, hoàn toàn phụ thuộc thị trường. Chính công ty mang số tiền của khách hàng đi đầu tư, cũng không chắc chắn 100% rằng khoản đầu tư này sẽ sinh lợi.

Bên cạnh đó không ít tư vấn viên chỉ nói cho khách hàng về quyền lợi được hưởng mà không chỉ rõ cho khách hàng về điều khoản ràng buộc, điều khoản bất lợi nếu thanh lý hợp đồng trong 1-2 năm đầu có nguy cơ gần như mất trắng số tiền đã đóng... Đây là nguồn cơn dẫn đến nhiều bức xúc vừa qua do thiếu minh bạch trong tư vấn. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đội ngũ tư vấn viên được đào tạo chuẩn chỉ, làm việc có tâm, có trách nhiệm.

Về công ty bảo hiểm và đại lý bảo hiểm, bên cạnh công ty làm ăn uy tín thì thời gian qua cũng phát sinh nhiều vấn đề. Theo hiệp hội bảo hiểm Việt Nam, năm 2022, qua thanh tra phát hiện 3100 trường hợp đại lý bảo hiểm có sai phạm, trong đó có lỗi cố tình tuyên truyền sai về bảo hiểm.

Bên cạnh đó, dư luận cũng đặt câu hỏi: Từ các vụ việc vừa qua, có hay không việc công ty bảo hiểm biết nhưng cố tình bỏ qua lỗi của tư vấn viên, gây bất lợi cho khách hàng. Các công ty làm thể nào để khách hàng ngay cả khi không nhận được bảo hiểm cũng cảm thấy tâm phục khẩu phục. Đừng để khách hàng bức xúc cho rằng hợp đồng thì không rõ ràng, tư vấn thì thiếu trung thực, chưa đạt yêu cầu.

“Một bên là công ty bảo hiểm chuyên nghiệp với một bên người mua không chuyên nghiệp, trong khi không ít tư vấn viên không đủ cả tâm, cả tầm mà đẩy hết trách nhiệm cho phía người mua là không hợp lý, hợp tình” – nữ đại biểu nói.

Dẫn số liệu thống kê cho thấy tỉ lệ tham gia bảo hiểm ở Việt Nam thấp trên thế giới khi chỉ chiếm 11% dân số, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng, để đạt tỉ lệ tham gia cao như các nước thì chắc không có tư vấn viên thiếu trung thực, thiếu minh bạch như ở nước ta vừa qua. Tham gia bảo hiểm cần trung thực, minh bạch ở cả hai phía thì mới mang lại lợi ích.

Kiến nghị thanh tra, xác minh

Nhấn mạnh bảo hiểm nhân thọ vẫn là tốt ở khía cạnh quản lý rủi ro và quan tâm cho tương lai, là sản phẩm hữu ích cho mỗi gia đình, nữ đại biểu cho rằng, còn nhiều việc cần phải làm để thời gian tới lành mạnh hoá thị trường này.

Từ phân tích trên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp kiến nghị Bộ Tài chính tiến hành thanh tra toàn diện hoạt động bảo hiểm nhân thọ, trong đó tập trung vào loại hình liên kết đầu tư.

Đại biểu Quốc hội này cũng kiến nghị Bộ công an, từ các đơn tố cáo và dư luận phản ánh vừa qua, xác minh làm rõ có hay không dấu hiệu của tội lừa đảo, tội lừa dối khách hàng. Nếu có thì đề nghị khởi tố, điều tra

Với các công ty bảo hiểm, bà Nguyễn Thị Thuỷ lưu ý, đã đến lúc rà lại các khâu của quá trình bảo hiểm, từ thiết kế hợp đồng, tư vấn bảo hiểm, ký kết hợp đồng và giải quyết khiếu nại của khách hàng.

“Chỉ khi thực sự minh bạch và thành tâm thì người dân mới không quay lưng với bảo hiểm nhân thọ” – nữ đại biểu khẳng định./.