Bộ trưởng KH-ĐT lý giải việc chậm giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021

Làm rõ thêm một số vấn đề sau 2 ngày Quốc hội thảo luận báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và dự kiến kế hoạch của năm 2022, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch-Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, nhấn mạnh, từ công tác phòng, chống dịch và phát triển kinh tế xã hội vừa qua đã cho thấy rất nhiều bài học quý báu, đặc biệt đã cho thấy những khiếm khuyết cần phải điều chỉnh kịp thời để bảo đảm phát triển an toàn hơn và bền vững hơn.

3 bài học rút ra từ công tác phòng, chống dịch

Theo Bộ trưởng, 3 bài học đó là:

Thứ nhất là năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng còn thiếu và yếu, dẫn tới lúng túng trước những diễn biến nhanh và phức tạp của dịch bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe tính mạng của người dân, hoạt động kinh tế, việc làm, đời sống nhân dân. 

Thứ hai là năng lực quản trị xã hội, quản lý nhà nước, xử lý tình huống của chúng ta còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu, dẫn đến lúng túng, thiếu thống nhất, thiếu đồng bộ, cục bộ địa phương, làm đứt gãy quá trình lưu thông hàng hóa, chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất và tiêu thụ.

Thứ ba là sức mạnh và vai trò của hệ thống chính trị và của người dân là rất lớn; theo đó cần phải có sự kết hợp hỗ trợ của Trung ương, cộng đồng doanh nghiệp và bạn bè quốc tế.

"Đấy là 3 vấn đề mà các đại biểu cũng nêu mà chúng tôi thấy rất tâm đắc và thống nhất cần phải khắc phục trong thời gian tới", Bộ trưởng nêu rõ.

Theo Bộ trưởng, đến nay thì tình hình dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc. Tuy vậy, trong giai đoạn đầu mở cửa trở lại của nền kinh tế, số ca nhiễm có thể tăng lên, nhất là tại một số địa phương có độ bao phủ vaccine còn thấp. Trong bối cảnh đó, các bộ, cơ quan, địa phương cần phải tiếp tục thực hiện nghiêm Nghị quyết 128 của Chính phủ, kiên định và giữ vững lập trường quan điểm: thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; không e ngại, hoang mang lo sợ trước diễn biến của dịch bệnh nhưng tuyệt đối không được lơ là, chủ quan

Về đánh giá tác động của Nghị quyết 128 sau gần một tháng triển khai thực hiện, Bộ trưởng cho biết, tình hình kinh tế xã hội của tháng 10 đã có nhiều chuyển biến rất tích cực, với nhiều điểm sáng, đã củng cố được niềm tin của người dân, của doanh nghiệp, của nhà đầu tư. Xu hướng khả năng phục hồi của nền kinh tế, hoạt động sản xuất kinh doanh, di chuyển của người dân, người lao động đang dần trở lại trạng thái bình thường mới.

Chính phủ đã giao đầy đủ kế hoạch đầu tư công năm 2021

Về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công năm 2021, trong đó có vấn đề chậm giao kế hoạch vốn, Bộ trưởng nêu rõ, theo quy định của Luật Đầu tư công và thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ kế hoạch ngân sách Trung ương năm 2021, Chính phủ đã triển khai giao kế hoạch đầu tư công năm 2021 một lần trước ngày 31/12/2020, như vậy là đã giao đầy đủ.

Theo đó, các bộ, các ngành và địa phương phải chịu trách nhiệm phân bổ chi tiết kế hoạch vốn của các chương trình, dự án cụ thể. Việc chậm phân bổ bốn kế hoạch đầu tư công, tập trung ở 2 nội dung chính: Thứ nhất là việc giao kế hoạch vốn của 3 chương trình mục tiêu quốc gia hiện nay đang trong giai đoạn phải thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật, hiện nay chưa xong, Chính phủ đang chỉ đạo trong tháng 11, 12 này phải hoàn thành toàn bộ các thủ tục để có thể giao được vốn và thực hiện được ngay vào đầu năm 2022.

Riêng chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội của đồng bào dân tộc miền núi, trong tuần tới, sẽ trình Thủ tướng Chính phủ để xem xét thông qua định mức, tiêu chí, nguyên tắc định mức phân bổ, trên cơ sở đó có thể giao vốn chi tiết được ngay và có thể triển khai ngay vào đầu tháng 12 năm nay. 2 chương trình kia sẽ cố gắng hoàn thành trong tháng 12 để đầu năm 2022 có thể triển khai được ngay. 

Thứ hai là việc phân bổ chi tiết của các bộ, các ngành, địa phương cho các dự án cụ thể thì còn một phần vốn chưa thể bổ sung cho các dự án khởi công mới của năm 2021. Chính phủ cũng đang chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục phê duyệt quyết định đầu tư theo thẩm quyền, bảo đảm đủ căn cứ để giao kế hoạch chi tiết theo quy định của Luật Đầu tư công.

Đối với phần vốn chưa phân bổ Chính phủ cũng đang chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện các thủ tục đầy đủ và sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi phân bổ theo quy định của Nghị quyết 29 của Quốc hội.

Chậm giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021 vì một số lý do đặc thù

Về vấn đề chậm giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021, Bộ trưởng cho biết, bên cạnh các nguyên nhân đã tồn tại từ lâu như là chuẩn bị dự án chưa tốt, công tác giải phóng mặt bằng, thời gian điều chỉnh dự án, điều chỉnh năng lực của Ban Quản lý, năng lực nhà thầu..., riêng năm 2021 còn có một số lý do đặc thù: Thứ nhất, đây là năm đầu chúng ta thực hiện kế hoạch đầu tư công của giai đoạn 2021-2025, năm đầu chúng ta cũng thực hiện Luật Đầu tư công năm 2019, do vậy chúng ta đang tập trung vào các dự án chuyển tiếp và đang chuẩn bị đầu tư vào các dự án năm 2022 mới thực hiện được. Thứ hai, do tác động của Covid-19 giãn cách xã hội và dẫn đến ảnh hưởng cho tiến độ. Thứ ba là giá cả nguyên vật liệu tăng rất cao.

Liên quan đến sửa đổi các luật về đầu tư công cơ bản đã hoàn chỉnh. Còn một vài điểm nữa trong thời gian tới được phép của Quốc hội, Chính phủ đang hoàn thiện dự án luật để sửa đổi 10 luật, trong đó sẽ giải quyết tiếp tất cả những vấn đề đang còn vướng mắc trong Luật Đầu tư công để đẩy nhanh phân cấp, phân quyền, rồi đẩy nhanh tiến độ hơn.

Về giải phóng mặt bằng, Chính phủ cũng đang trình Quốc hội một đề án trong thời gian tới là tách giải phóng mặt bằng và tái định cư thành một đề án riêng để cho phép thực hiện trước, đảm bảo làm sao rút ngắn thời gian, tiến độ để thực hiện dự án./.