“Năng lực, trách nhiệm của cán bộ ngành Kiểm sát chưa đáp ứng yêu cầu“

Những kết quả tích cực

Theo báo cáo của Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí, từ đầu nhiệm kỳ đến kỳ họp Thứ 6, Quốc hội khóa XIV, Viện trưởng VKSND tối cao đã quán triệt, chỉ đạo toàn Ngành thực hiện nghiêm Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn; khẩn trương báo cáo, giải trình, đồng thời chỉ đạo giải quyết kịp thời, nghiêm minh các vụ, việc theo đúng quy định của pháp luật; nghiêm túc tiếp thu những chất vấn, kiến nghị của các Ủy ban thuộc Quốc hội và Đại biểu Quốc hội đối với công tác chung của Ngành, đề ra các giải pháp bảo đảm thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của ngành Kiểm sát. Đồng thời, cũng xác định rõ vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu đối với những tồn tại, hạn chế của Ngành.

Thông qua thực hiện nghị quyết giám sát của Quốc hội, các chất vấn của Đại biểu Quốc hội và kiến nghị của các ủy ban của Quốc hội, đã góp phần quan trọng giúp cho Ngành hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Kết quả nổi bật là: ngành Kiểm sát đều thực hiện vượt các chỉ tiêu, nhiệm vụ theo yêu cầu trong các nghị quyết của Quốc hội, các chỉ tiêu đạt được năm sau tốt hơn năm trước; trách nhiệm công tố có chuyển biến rõ nét; đã phối hợp tốt với các cơ quan chức năng trong việc điều tra, truy tố, đưa ra xét xử nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận đồng tình ủng hộ, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa trong xã hội, củng cố thêm niềm tin của nhân dân vào công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Những vụ, việc oan, sai giảm dần theo các năm, việc bỏ lọt tội phạm từng bước được hạn chế; vai trò của hoạt động kiểm sát trong quá trình giải quyết vụ án hình sự ngày càng được khẳng định, góp phần quan trọng bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, dân sự được nâng cao về chất lượng và tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, ngày càng hiệu quả hơn; đã khẩn trương triển khai thi hành và thực hiện tốt các nhiệm vụ của Viện kiểm sát theo quy định mới của các đạo luật; kịp thời phát hiện nhiều vi phạm pháp luật xảy ra trong hoạt động tư pháp, yêu cầu các cơ quan hữu quan khắc phục, phòng ngừa vi phạm; hiệu lực các kháng nghị, kiến nghị được nâng lên, số lượng và chất lượng vượt chỉ tiêu Quốc hội giao, góp phần quan trọng tăng cường pháp chế trong hoạt động tư pháp, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân được tôn trọng, thực hiện nghiêm minh. 

Bên cạnh các kết quả nổi bật, Viện trưởng Lê Minh Trí cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân. Theo đó, trách nhiệm thực hành quyền công tố trong hoạt động điều tra đối với một số vụ án chưa tốt, có trường hợp phải đình chỉ do bị can không phạm tội; các vụ án về tham nhũng, kinh tế, việc giải quyết còn kéo dài, tỷ lệ trả hồ sơ để điều tra bổ sung đối với loại án này còn cao; vẫn có trường hợp Tòa án tuyên bị cáo không phạm tội (mặc dù có nhiều trường hợp Viện kiểm sát kháng nghị theo hướng có tội và được Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận). Tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đáp ứng yêu cầu của Quốc hội đặt ra.

Những hạn chế, tồn tại trên chủ yếu là do năng lực, trình độ, ý thức trách nhiệm của một số lãnh đạo, công chức, Kiểm sát viên của một số đơn vị chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Quan hệ phối hợp công tác giữa các cơ quan tư pháp với Viện kiểm sát ở một số nơi chưa chặt chẽ, kịp thời. Nhiều quy định mới của pháp luật chậm được hướng dẫn. Công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế gặp nhiều khó khăn, nhất là các vụ án do các cơ quan tiến hành tố tụng trung ương giải quyết. Một số nhiệm vụ được tăng thêm theo quy định của Luật Tổ chức VKSND năm 2014 và các đạo luật mới về tư pháp nhưng Viện kiểm sát các cấp còn thiếu biên chế, chưa đủ cán bộ có chức danh tư pháp; cơ sở vật chất, phương tiện, điều kiện làm việc trong thời gian qua đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra; chế độ, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, Kiểm sát viên chưa phù hợp với tính chất đặc thù của Ngành.

Một số khó khăn, vướng mắc 

Nhiều quy định mới của các đạo luật về tư pháp đã có hiệu lực thi hành nhưng nhận thức giữa các cơ quan tiến hành tố tụng còn chưa thống nhất; bên cạnh đó, Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước với những quy định rất chặt chẽ về trách nhiệm đang là thách thức lớn đối với các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là đối với Viện kiểm sát.

Việc giải quyết các vụ án tham nhũng, kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong xác định tội danh, trưng cầu giám định, định giá tài sản, thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự với nước ngoài.

Thực hiện Bộ luật tố tụng hình sự mới, nhiệm vụ của Viện kiểm sát tăng lên rất nhiều, xuyên suốt từ khi tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm; đặc biệt, việc thực hiện quy định Kiểm sát viên phải tham gia một số hoạt động điều tra và trực tiếp điều tra đang gặp nhiều khó khăn về nguồn lực cán bộ và kinh phí, nhất là đối với đơn vị có địa bàn rộng, chưa bố trí đủ công chức, Kiểm sát viên. 

Trình độ, năng lực của đội ngũ công chức, Kiểm sát viên và số lượng biên chế chưa đủ để đáp ứng về khối lượng và yêu cầu nhiệm vụ; kinh phí phân bổ như hiện nay chưa bảo đảm để thực hiện nhiệm vụ có tính chất đặc thù của Ngành theo quy định mới của luật, nhất là nhiệm vụ chống oan, sai; chế độ, chính sách đối với đội ngũ công chức của Ngành còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với nhiệm vụ đảm nhiệm./.