Nghị định 08 đã làm thị trường trái phiếu nhộn nhịp trở lại?

Kể từ khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP ngày 5/3/2023 của Chính phủ về "Sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế", được ban hành tới nay, có 8 DN phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ với khối lượng 23.755 tỷ đồng. Tuy nhiên, một số chuyên gia, DN cho rằng, đây chỉ là một vài điểm sáng nhỏ, chưa thể nói lên hiệu quả của Nghị định 08.

Chỉ giải quyết được một phần khó khăn

Nghị định số 08/2023 với một số thay đổi liên quan đến trái phiếu DN như: DN có thể sử dụng các tài sản hợp pháp của mình để đàm phán với các nhà đầu tư thanh toán bằng tài sản; dừng các quy định xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân và xếp hạng tín nhiệm đối với DN phát hành; các nhà phát hành trái phiếu có thể đàm phán với các nhà đầu tư để gia hạn thêm thời gian đối với trái phiếu trên nguyên tắc được sự đồng ý của các nhà đầu tư. Sau hơn tuần kể từ khi Nghị định được ban hành, nhiều DN đã phát hành thành công một lượng trái phiếu lớn.

Có thể kể đến Công ty TNHH Kinh doanh nội thất Luxury Living (có trụ sở tại phường  An Lợi Đông, TP Thủ Đức, TP.HCM) phát hành trái phiếu có kỳ hạn 60 tháng với tổng giá trị 4.800 tỷ đồng, đáo hạn sau 5 năm. Công ty TNHH Kinh doanh bất động sản Dream City (có trụ sở tại Phường 2, quận Tân Bình, TP.HCM) phát hành thành công lô trái phiếu có tổng trị giá 2.300 tỷ đồng, lãi suất 6%/năm. Tập đoàn Hưng Thịnh Land (trụ sở tại phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM) gia hạn thành công 2 lô trái phiếu với tổng giá trị 900 tỷ đồng...

Trong các đơn vị mới phát hành thành công trái phiếu, các DN bất động sản có tổng giá trị trái phiếu phát hành cao nhất, lên tới gần 19.000 tỷ đồng (chiếm tới gần 80% tổng lượng trái phiếu phát hành trên thị trường gần 20 ngày qua).

Ông Lê Viết Hải, Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HBC), đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu Xây dựng TP.HCM nhận định, hiện nay thị trường bất động sản gặp nhiều khó khăn, kéo theo nhiều đơn vị có liên quan như nhà thầu thi công, nhà cung cấp vật liệu, nhà đầu tư,… bị ảnh hưởng nặng nề. Nhiều DN không thể thanh toán các khoản nợ đúng hạn, đặc biệt là nợ trái phiếu. 

Theo ông Lê Viết Hải, Nghị định 08 có quy định gia hạn nợ là hết sức cần thiết cho các DN bất động sản, xây dựng,… Bản thân Tập đoàn Hòa Bình cũng được hưởng lợi từ Nghị định này. Tuy nhiên, ông Hải lo ngại, chỉ gia hạn nợ trong bối cảnh hiện nay là chưa đủ.

“Các bên tham gia vào thị trường đã bị tác động rất xấu. Việc giãn nợ chỉ có thể khắc phục vấn đề này nhưng chỉ giải quyết được phần nào, vì tâm lý của cả thị trường đã bị tác động xấu nên cứu vãn rất khó. Bởi vậy, những quyết định của nhà nước cần phải hết sức thận trọng”, ông Hải đánh giá.

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhận định, việc các DN có thể phát hành thành công một lượng lớn trái phiếu thời gian qua là tín hiệu tốt cho thị trường. Tuy nhiên, điều đó chưa khẳng định Nghị định 08 đã có hiệu quả.

Khôi phục niềm tin cho thị trường trái phiếu

Theo ông Nguyễn Trí Hiếu, Nghị định 08 chỉ tạo ra lợi ích cho nhà phát hành, không có lợi ích mới đối với nhà đầu tư. Việc gia hạn thêm thời gian thanh toán chưa chắc giúp nhà đầu tư thu về được tiền, vì không biết 2 năm nữa nhà phát hành có thanh toán được gốc và lãi cho trái chủ hay không. Hơn nữa, trong trường hợp nhà đầu tư mua trái phiếu được đảm bảo bằng tài sản, không biết giá trị tài sản đó sẽ hao hụt như thế nào khi đến ngày đáo hạn.

“Cần phải tiếp tục tạo điều kiện đúng đối tượng, tạo cơ hội cho nhà phát hành trái phiếu trả nợ. “Với những nhà phát hành đã làm đúng quy định, sử dụng số tiền huy động đúng mục đích như đã tuyên bố và không có những mánh lới lừa đảo nhà đầu tư; những nhà phát hành làm ăn tốt nhưng hiện tại thị trường đang khó khăn trong vấn đề trả nợ, Chính phủ nên có một chương trình cho họ hoãn nợ 2 năm. Như vậy các nhà phát hành có thời gian phục hồi kinh doanh và trả nợ cho các nhà đầu tư”, TS. Nguyễn Trí Hiếu kiến nghị.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cũng nhấn mạnh, để thị trường trái phiếu nóng trở lại, các nhà phát hành cần phải tìm cách khôi phục niềm tin từ các nhà đầu tư. Bởi Nghị định 08 tạm dừng xếp hạng tín nhiệm DN và chưa siết lại điều kiện để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp, có thể khiến một số người không có khả năng phân tích thị trường. Từ đó, nhà đầu tư lại đầu tư theo cảm tính, đổ tiền ào ạt vào các trái phiếu được quảng cáo lợi nhuận nhưng chứa đựng nhiều rủi ro.

Như vậy trên thực tế, Nghị định 08 mặc dù đã tạo ra một số tín hiệu tích cực nhưng chưa giải quyết được khó khăn hiện nay của thị trường trái phiếu DN. Bởi vậy, các chuyên gia cho rằng, cần phải khôi phục niềm tin của nhà đầu tư bằng việc công khai minh bạch, kịp thời tình hình tài chính của các nhà phát hành trái phiếu, kế hoạch sử dụng vốn, rủi ro đầu tư và các chỉ số tài chính khác./.