Thủ tướng chủ trì phiên họp thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP 26

Biến đổi khí hậu đã trở thành xu thế không thể đảo ngược, thách thức lớn nhất đối với nhân loại, đã và đang tác động đến mọi mặt: kinh tế, chính trị, ngoại giao, an ninh toàn cầu. Mỗi quốc gia phải chủ động thích ứng nhằm hạn chế các tác động tiêu cực, đồng thời có trách nhiệm giảm phát thải khí nhà kính theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu kể từ năm 2021 trở đi nhằm giữ cho mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở ngưỡng 1,5oC vào cuối thế kỷ này.

Đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 là mục tiêu phát triển tất yếu của thế giới, thực hiện chủ yếu thông qua chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ, phát triển phát thải thấp. Đây cũng là “luật chơi” mới về thương mại, đầu tư toàn cầu đã được xác lập kể từ sau Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (Hội nghị COP26). Việt Nam đã cam kết rất mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đồng thời gương mẫu, trách nhiệm triển khai những cam kết của mình.

Ngay sau Hội nghị COP26, Việt Nam đã khẩn trương cụ thể hóa, bắt tay thực hiện ngay những cam kết của mình trước cộng đồng quốc tế. Việt Nam đã thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia để trực tiếp chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Có thể nói, chỉ trong một thời gian ngắn, nhận thức của cán bộ, Đảng viên và nhân dân về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu nói chung, đặc biệt là các nội dung cam kết và thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 đã có bước thay đổi rất đáng kể.

Tránh tình trạng “họp xong để đó”

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị tập trung thảo luận đánh giá lại từ phiên họp thứ 2 đến giờ đã làm được gì, chưa làm được gì, cái gì cần rút kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo để tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ đã đề ra, tháo gỡ những khó khăn, những cơ chế, chính sách pháp luật tạo thuận lợi thực hiện các cam kết của Việt Nam tại COP26. Chống biến đổi khí hậu là vấn đề có tính toàn cầu, toàn dân, cho nên phải có cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân.

Bên cạnh đó Ban Chỉ đạo cũng sẽ xem xét cho ý kiến về dự thảo Đề án tổ chức Hội nghị đối thoại hợp tác tiết kiệm thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” và chuyển đổi năng lượng của Ban Chỉ đạo đối với các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển tới đây. Đây là hội nghị quan trọng để tăng cường nhận thức, thống nhất hành động, nhất là với các đối tác quốc tế để có nhận thức tổng thể, khách quan liên quan thực hiện chương trình công tác, đặc biệt thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26.

Nhấn mạnh Việt Nam đang là nước đang phát triển phải thực hiện như các nước phát triển, Thủ tướng lưu ý việc đề nghị các đối tác dựa trên công bằng, công lý, có bước đi lộ trình phù hợp cũng như có sự giúp đỡ về hoàn thiện thể chế, nguồn nhân lực, nguồn vốn, công nghệ, cách quản trị. 

Thủ tướng đề nghị các đại biểu thảo luận tập trung trọng tâm, trọng điểm, quan trọng là đưa ra giải pháp. Các bộ, ngành trên cơ sở chức năng, quyền hạn tổ chức thực hiện, tránh tình trạng “họp xong để đó”; sau mỗi phiên họp phải đánh giá được kết quả thực hiện của phiên họp trước, đề ra nội dung cho phiên họp tới. Vừa có vấn đề trước mắt hàng quý, hàng tháng, vừa có vấn đề dài hạn 5 năm, vì công việc này không phải chỉ làm trong vài năm mà phải có chiến lược đến 2050, nhưng trong từng năm, phải đề ra mục tiêu cụ thể hoàn thành nhiệm vụ gì để từ đó thực hiện lộ trình khoa học, thực tiễn, hiệu quả.

Cần đổi mới cách lãnh đạo, chỉ đạo, trong từng bộ, ngành, từng cấp theo chức năng, quyền hạn tổ chức thực hiện thành công; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi thực tiễn xuất hiện; kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền các khó khăn. Bên cạnh sự chủ động, tích cực của các bộ, ngành, địa phương thì phải phải đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện.

Bộ ngành, địa phương đang triển khai tích cực

Trình bày báo cáo tổng hợp kết quả thực hiện các nhiệm vụ được giao theo Chương trình công tác năm 2022 của Ban Chỉ đạo, các nhiệm vụ được giao tại Cuộc họp lần thứ hai, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, mặc dù trong thời gian ngắn nhưng các Bộ, cơ quan liên quan đã tập trung xây dựng các Đề án, Chiến lược, Chương trình, Kế hoạch hành động để triển khai thực hiện cam kết.

Cụ thể như đã rà soát lại dự thảo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045; hoàn thành được Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP26; dự thảo Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050; Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải; Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030; Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê tan đến năm 2030…

Một số bộ, ngành đã và đang xây dựng Kế hoạch hành động của ngành triển khai cam kết tại COP26, như Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Xây dựng, Bộ Ngoại giao; các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công an, Quốc phòng cũng đang triển khai tích cực. Nhiều Bộ, ngành đã ký kết các thỏa thuận, Bản ghi nhớ hợp tác thực hiện cam kết với nhiều tổ chức quốc tế, các định chế tài chính quốc tế. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chủ động làm việc với một số ngân hàng, tổ chức tài chính quốc tế tiềm năng để trao đổi huy động nguồn lực.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ động khâu nối, đôn đốc triển khai nhiệm vụ; đã xây dựng và công bố Báo cáo tiềm năng năng lượng gió, sóng ngoài khơi tại các vùng biển Việt Nam để các ngành, địa phương, doanh nghiệp tham khảo; đã tổ chức tiển khai cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) năm 2022, xây dựng Báo cáo kế hoạch thích ứng của Việt Nam phù hợp lộ trình phát thải ròng bằng “0” và các cam kết của Việt Nam tại COP26 để gửi Ban thư ký Công ước trước Hội nghị COP27.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thành lập Nhóm làm việc đàm phán Tuyên bố chính trị thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với Vương quốc Anh, Liên minh châu Âu và một số đối tác phát triển; Nhóm cũng đã kết nối làm việc với Đại sứ Nguyễn Hoàng Long tại Vương quốc Anh (đầu mối cấp kỹ thuật) để trao đổi, đàm phán.

Về lĩnh vực xây dựng, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết Bộ Xây dựng đang triển khai mạnh mẽ đồng loạt trên các phương diện mà bộ quản lý, đặc biệt trong hợp tác quốc tế về giảm carbon các công trình xây dựng và phát triển đô thị xanh bền vững.

Cụ thể, với hợp tác quốc tế, Bộ Xây dựng và triển khai thực hiện nhiều như dự án nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong tòa nhà thương mại và chung cư cao tầng tại Việt Nam. Hợp tác quyền sử dụng năng lượng, hiệu quả và chuyển hóa carbon thấp trong công trình xây dựng và phát triển đô thị bền vững hợp tác để triển khai quy hoạch đô thị xanh; triển khai thực hiện một số dự án để hỗ trợ xây dựng kế hoạch hành động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong công nghiệp sản xuất xi măng, cũng như hỗ trợ xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam về vật liệu xây dựng, về xây dựng công trình, hiệu quả năng lượng, xây dựng tiêu chí đô thị tăng trưởng xanh, tiêu chí công trình xanh, quy hoạch đô thị xanh đô thị, chống chịu với biến đổi khí hậu.

“Đây là những dự án hợp tác quốc tế đã triển khai và đang tiếp tục thực hiện với kết quả tích cực trong việc mà chúng ta thực hiện cam kết COP 26" – ông Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, một số doanh nghiệp công nghệ số thộc lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông theo chỉ đạo của Bộ  đã có các nghiên cứu bước đầu, nếu Chính phủ giao nhiệm vụ thì sau 2 -3 năm thì sẽ có sản phẩm thương mại.

“Chúng ta nên đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng sau khi có thiết bị Việt Nam, làm việc này một mũi tên trúng hai đích: Một là Việt Nam thực hiện được cam kết chuyển đổi năng lượng của mình. Hai là Việt Nam làm chủ được công nghệ chuyển đổi năng lượng, phát triển một ngành công nghiệp có thị trường rất lớn trong và ngoài nước. Do vậy, Ban chỉ đạo nên có cách tiếp cận, coi đây là cơ hội cho Việt Nam phát triển công nghệ và công nghiệp năng lượng mới và có một chiến lược cho việc này. Chính phủ nên giao nhiệm vụ phát triển công nghệ công nghiệp cho một số doanh nghiệp lớn, và họ cũng đang đợi việc này" - ông Nguyễn Mạnh Hùng kiến nghị.

Thời gian qua các địa phương cũng đã nhận thức và tổ chức triển khai, quán triệt về các cam kết tại Hội nghị COP26, đặc biệt về mục tiêu giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 thông qua thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản hướng dẫn của cơ quan trung ương. Khối doanh nghiệp cũng đã bắt đầu vào cuộc, chung tay cùng với Chính phủ.

Rõ quan điểm, thực hiện quyết liệt

Kết luận phiên họp, Thủ tướng chỉ rõ, để thực hiện các cam kết tại COP26, cần xác định rõ một số quan điểm. Đó là thích ứng với biến đổi khí hậu và thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” là cơ hội để phát triển bền vững, ưu tiên cao nhất trong mọi quyết sách phát triển, tiêu chuẩn đạo đức cao nhất của các cấp, các ngành, doanh nghiệp và người dân.

Ứng phó biến đổi khí hậu được thực hiện trên nguyên tắc công lý, công bằng, với cách tiếp cận toàn cầu và toàn dân; dựa trên thể chế đồng bộ, chính sách, pháp luật hiệu lực và hiệu quả, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát huy nội lực và hợp tác quốc tế.

Ứng phó biến đổi khí hậu là trách nhiệm, nghĩa vụ của toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội, cũng là trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của mọi người dân. Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, dẫn dắt; người dân và doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm và là chủ thể thực hiện cùng với sự tham gia hiệu quả của các tổ chức chính trị - xã hội.

Triển khai các giải pháp cấp bách giảm mức độ dễ bị tổn thương, tăng cường sức chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu; ưu tiên cao nhất bảo đảm an toàn, sinh kế cho người dân ở những vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng nặng; tập trung phát triển hạ tầng ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển dịch năng lượng dựa trên tiềm năng, lợi thế của vùng, miền.

Tập trung nguồn lực cho ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy chuyển dịch đầu tư cho phát triển kinh tế ít phát thải; phát huy nguồn lực của Nhà nước làm đòn bẩy, kích hoạt mọi nguồn lực xã hội; tăng cường hợp tác công tư; góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, chủ động hội nhập quốc tế, góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, chống suy thoái, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, trong đó có cân đói về năng lượng, bảo đảm cho sản xuất, kinh doanh. Thủ tướng nhấn mạnh:

“Đề nghị các bộ, ngành tập trung hoàn thiện thể chế, làm sao cho phù hợp để chúng ta chuyển đổi, phát triển xanh. Tập trung huy động nguồn lực của cả nhà nước, toàn xã hội, nguồn lực hợp tác công tư. Về nguồn lực con người, cơ cấu lại sắp xếp lại, nâng cao chất lượng. Đổi mới khoa học công nghệ để tập trung phát triển ngành công nghiệp mang tính tự chủ của đất nước. Đổi mới cách quản trị về năng lượng, đặt bài toán tổng thể của quốc gia, của dân tộc lên trên hết, các bộ, ngành tập trung chỉ đạo thật sự quyết liệt” – Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh./.