Sáng 7/8, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cải thiện năng suất lao động quốc gia. Cùng dự có Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, lãnh đạo các bộ, ngành, chuyên gia, doanh nghiệp.

Thủ tướng trao đổi với các đại biểu tại Hội nghị.

Năng suất lao động của Việt Nam chỉ cao hơn Lào, Campuchia, Myanmar

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năng suất lao động Việt Nam được tính bằng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân trên 1 lao động đang được làm việc trong 1 năm. Đây là cách tính phù hợp với thông lệ quốc tế hiện nay. Thời gian qua, năng suất lao động của nước ta tiếp tục cải thiện đáng kể và có tốc độ tăng cao so với các nước trong khu vực ASEAN. Cụ thể, nếu tính theo giá hiện hành năm 2018 thì ước tính năng suất lao động của năm 2018 là 102 triệu đồng/lao động, tương đương 4.521USD/người, tăng 6% so với năm 2017. 

Tuy nhiên, năng suất lao động của Việt Nam hiện vẫn rất thấp so với các nước trong khu vực, khoảng cách chênh lệch tuyệt đối vẫn tiếp tục gia tăng. Tính theo sức mua tương đương năm 2011, năng suất lao động năm 2018 của nước ta đạt 11.142 USD, chỉ bằng 7,3% mức năng suất của Singapore, 19% của Malaysia, 37% của Thái Lan, 45% của Indonesia... 

Tại hội nghị, đại diện của UNDP cho rằng, khi so sánh năng suất lao động cần so sánh ở từng công đoạn riêng biệt thay vì so sánh chung nhiều công đoạn. Ví dụ, nếu so sánh ở công đoạn gia công cuối cùng của sản phẩm điện tử thì năng suất lao động tại Việt Nam và nhiều nước là tương đương. Nhưng nếu so sánh chung nhiều công đoạn thì năng suất lao động của Việt Nam thấp hơn.

Song, nhiều ngành công nghệ cao ở Việt Nam hiện nay là doanh nghiệp FDI, trong khi doanh nghiệp trong nước rất khó tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất của họ, khiến năng suất lao động không cao.  

Để khắc phục việc này, các đại biểu cho rằng, cần tập trung vào những ngành có thể tạo chuỗi giá trị sản xuất với giá trị gia tăng cao và là thế mạnh, trong đó, chế biến thực phẩm là ngành mà trong nước có nguồn cung sản phẩm nông nghiệp rất dồi dào, giúp gắn kết doanh nghiệp chế biến với các nông dân, vừa nâng cao giá trị gia tăng, vừa nâng cao năng suất lao động.  

Cũng chung quan điểm này, bà Thái Hương, Nhà sáng lập - Chủ tịch Hội đồng Chiến lược Tập đoàn TH cho biết, việc ứng dụng công nghệ cao trong phát triển chuỗi giá trị sản xuất của Tập đoàn. Điều đó giúp giá trị gia tăng cao và năng suất lao động của Tập đoàn cao tốp đầu châu Á.

Tuy nhiên, cho rằng vẫn còn ít doanh nghiệp Việt Nam đầu tư nông nghiệp công nghệ cao nên bà Thái Hương đề nghị cần có cơ chế hấp dẫn hơn nữa để thu hút doanh nghiệp, từ đó mới phát triển được các chuỗi giá trị sản xuất với giá trị gia tăng và năng suất cao.  

Ở tầm vĩ mô hơn, cũng có đại biểu cho rằng, cần tập trung vào khâu quy hoạch, gồm quy hoạch ngành nghề cho phù hợp với người Việt Nam; quy hoạch phát triển theo vùng thay vì dàn trải địa phương; quy hoạch phát triển các doanh nghiệp đầu tàu để tạo sự lan tỏa, thúc đẩy phát triển. 

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, nếu lấy GDP chia cho số lao động thì năng suất lao động của Việt Nam còn thấp và chỉ cao hơn Lào, Campuchia, Myanmar. Nêu ra các nguyên nhân của thực tế này, Thủ tướng cho rằng, một trong số đó là xuất phát điểm của nước ta thấp. Bên cạnh đó, GDP của nước ta hiện nay chưa được tính đúng, tính đủ:  

Vừa qua, với sự giúp đỡ của IMF, Tổng cục Thống kê đã tính lại GDP năm 2017. Chính phủ yêu cầu tính lại GDP và mức tăng là 25,4%. Mức tăng này nhân với 245 tỷ GDP hiện nay để có tổng GDP mới và chia cho số người lao động. Mặt khác, cơ cấu lao động nông nghiệp chiếm tỷ lệ quá cao, 37% cả nước. Trong khi nước Nhật, hay Anh thì tỷ lệ nông nghiệp chỉ 2 hay 3%. Số lao động nông nghiệp này cộng với lao động thời vụ khiến mẫu số quá lớn và năng suất lao động thấp. 

Dù năng suất lao động hiện chưa cao như mong muốn, song Thủ tướng cho rằng, nước ta đang đi đúng hướng để tăng năng suất lao động và nêu ra nhiều tiềm năng tăng năng suất lao động. Trong đó, Thủ tướng dẫn phân tích của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết, tăng trưởng năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) của Việt Nam từ năm 2013 đến nay đã tăng lên đáng kể, đạt mức tăng bình quân 1,7%.

Với sự gia tăng dòng vốn FDI, giảm lao động làm việc trong nông nghiệp và tăng cường đầu tư của khu vực tư nhân trong nước... sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng TFP mạnh mẽ hơn nữa.

Với các động lực đang cải cách đó, Thủ tướng cho rằng, tăng trưởng TFP giai đoạn 2018-2023 kỳ vọng đạt mức bình quân từ 1,8% trở lên, cao hơn nhiều so với bất kỳ giai đoạn tăng trưởng kinh tế nào của Việt Nam kể từ sau đổi mới (năm 1986).  

Tập trung cải thiện tính hiệu quả của thị trường lao động 

Chỉ ra các điểm nghẽn của tăng năng suất lao động, Thủ tướng cho rằng, có điểm nghẽn về thể chế kinh tế; trình độ, kỹ năng nguồn nhân lực còn thấp; thiếu nhân lực kỹ năng cao, đặc biệt là kỹ năng mới nổi của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nền kinh tế số; động cơ sáng tạo đổi mới còn thiếu và yếu.

Thủ tướng phát biểu tại hội nghị.

Từ thực tế đó, Thủ tướng nêu một số định hướng lớn để tăng năng suất lao động của nước ta thời gian tới. Trong đó có việc tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế, nâng cao năng lực quản trị Nhà nước, năng lực cạnh tranh quốc gia, nâng cấp chất lượng môi trường kinh doanh, xây dựng cơ chế để mọi lao động được trao cơ hội, qua đó có thể phát huy tối đa năng lực của mình, đóng góp vào sự thịnh vượng chung của nền kinh tế và xã hội.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh định hướng tiếp tục hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, tham gia vào các dòng chảy thương mại và đầu tư quốc tế, các chuỗi giá trị toàn cầu, biến các dòng chảy đó trở thành lực đẩy cho các cải cách, nâng cao năng lực cạnh tranh và năng suất quốc gia.

Từ định hướng đó, Thủ tướng nêu ra các nhiệm vụ quan trọng để thúc đẩy năng suất lao động. Trong đó có việc thúc đẩy cải cách mạnh mẽ hơn nữa các nền tảng về thể chế để mọi nguồn lực, trong đó có nguồn nhân lực, có thể được huy động, phân bổ và sử dụng một cách hiệu quả nhất. Tập trung cải thiện tính hiệu quả của thị trường lao động cả ở phía cung lẫn phía cầu. 

Dẫn ra câu nói của người Việt Nam là: "Một người lo bằng một kho người làm", Thủ tướng cho rằng, người tài bao giờ cũng giải quyết được nhiều vấn đề, trong đó có vấn đề tăng năng suất lao động. Do đó Thủ tướng cho rằng,  cần thiết lập một cơ chế khuyến khích đủ mạnh để thu hút những người tài năng, các chuyên gia giỏi, các nhà quản lý xuất sắc đến với Việt Nam. Cùng với đó là nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực.

Thủ tướng nhấn mạnh, định hướng ưu tiên đào tạo các tài năng cá biệt và các kỹ năng mới nổi sẽ luôn là quốc sách hàng đầu đối với Việt Nam trong giai đoạn phát triển.

Nhấn mạnh đến chiến lược đào tạo kỹ năng chuyên môn cho lao động, Thủ tướng cho rằng, chiến lược này phải gắn liền và tương thích với chính sách đầu tư cho công nghệ để tạo hiệu quả cao nhất.  

Tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phát động phong trào “Năng suất lao động quốc gia” và yêu cầu tổ chức sâu rộng phong trào này. "Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ luôn đồng hành và mong muốn cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân, nhà đầu tư và các tầng lớp hãy nỗ lực hơn nữa, chủ động tham gia, tích cực thực hiện đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp để tăng năng suất lao động; kề vai sát cánh, chung sức đồng lòng, cùng nhau tạo nên một cuộc bứt phá mới trong năng suất lao động để đưa đất nước Việt Nam vượt lên, phát triển nhanh và bền vững" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng, đây là nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội, đặc biệt là vai trò tiên phong, sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân, đội ngũ các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và nhà quản lý. Trong đó cần tập trung vào nguồn lực con người và ứng dụng khoa học công nghệ./.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Chủ tịch Tập đoàn TTI

VOV.VN - Chiều 6/8, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Chủ tịch Tập đoàn TTI - Horst Julius Pudwill.

Thủ tướng: “Học để làm việc chứ không phải có bằng tượng trưng“

VOV.VN - "Chúng ta không thể chấp nhận tình trạng chất lượng đào tạo giáo dục đại học, trung học thấp. Học ra để làm việc chứ không phải có bằng tượng trưng".