Tư tưởng của phán quyết PCA về Biển Đông phù hợp UNCLOS 1982 nên được ủng hộ rộng rãi

Trả lời phỏng vấn bên lề Hội thảo Quốc tế về Biển Đông lần thứ 12 đang diễn ra tại Hà Nội, ngày 16/11, Đại sứ Nguyễn Hồng Thao - thành viên Ủy ban Luật pháp quốc tế (thuộc Liên Hợp Quốc) nhấn mạnh, qua các Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 và 37, tất cả các nước trong khu vực đều thống nhất với Việt Nam rằng Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) là cơ sở pháp lý duy nhất để giải quyết vấn đề Biển Đông. Việt Nam sẽ cùng với tất cả các nước thúc đẩy nhanh tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) để sớm có một văn bản điều chỉnh cách xử sự trên biển của các bên liên quan ở Biển Đông vì hòa bình và thịnh vượng.

PV: Thưa Đại sứ, nhìn lại tất cả các Hội nghị ASEAN từ đầu năm nay, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 53 và mới nhất, ở Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 vừa kết thúc ngày hôm qua, chúng ta thấy rất rõ một sự thay đổi trong các các đối tác quốc tế lớn, đặc biệt là EU và Liên Hợp Quốc cũng như là những định chế lớn trong vấn đề Biển Đông, ông bình luận như thế nào về những sự thay đổi này?

Đại sứ Nguyễn Hồng Thao: Thứ nhất, chúng ta thấy rằng là vấn đề Biển Đông hiện nay đã trở thành vấn đề quốc tế, vì bản thân Biển Đông đã là biển quốc tế. Ở đó, các quyền tự do hàng hải và quyền tự do của các nước khác cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của các quốc gia ven biển cần phải được tôn trọng.

Thứ hai, 4 năm sau phán quyết của Tòa trọng tài Quốc tế về vụ kiện Biển Đông, chúng ta nhận thấy các bên cũng nhận thức được đầy đủ hơn về tác động của phán quyết đó. Kể cả dù không phải là các bên trực tiếp tham gia phán quyết, không có trách nhiệm bắt buộc phải thực hiện phán quyết nhưng tư tưởng của phán quyết phù hợp với UNCLOS 1982 nên được sự ủng hộ rộng rãi.

Và qua một loạt những cuộc tranh luận về công hàm vừa qua, lần đầu tiên có hơn 30 công hàm tất cả các nước để trao đổi về vấn đề Biển Đông sau khi Malaysia đưa ra hồ sơ về ranh giới thềm lục địa vào tháng 12/2019. Chúng ta thấy trong năm qua tình hình ở Biển Đông có thay đổi rất nhiều và điều này cho thấy vấn đề Biển Đông cần phải được giải quyết thông qua hợp tác chung tất cả thế giới cũng như khu vực.

PV: Theo Đại sứ, diễn biến ở Biển Đông trong thời gian tới sau những cuộc tranh luận công hàm này sẽ theo xu hướng như thế nào?

Đại sứ Nguyễn Hồng Thao: Tôi nghĩ là càng ngày thế giới sẽ cần nhìn nhận rõ hơn vai trò của UNCLOS 1982 và các nước sẽ cùng nhau đi đến tìm những biện pháp để giải quyết. Tất nhiên còn có rất nhiều trở ngại, bất đồng nhưng chúng ta tin tưởng rằng với sự đoàn kết trong ASEAN cũng như nhận thức về luật pháp quốc tế - công cụ để giải quyết tranh chấp thì chúng ta sẽ dần dần tiệm cận được với một giải pháp mà tất cả các bên có thể chấp nhận được.

PV: Đại sứ đánh giá như thế nào về tuyên bố cứng rắn về Biển Đông của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterter tại Hội nghị cấp cao Đông Á hôm 14/11 vừa qua?

Đại sứ Nguyễn Hồng Thao: Tôi nghĩ đây là chính sách ngoại giao của mỗi nước, cũng có lúc mềm, lúc cứng và có những tính toán riêng của họ. Bản thân Tổng thống Duterter cũng vẫn nói rằng khi cần thiết thì sẽ sử dụng đến phán quyết chứ không phải là bỏ qua phán quyết. Như thế, người ta cũng tin tưởng rằng vai trò của luật pháp quốc tế sẽ được tất cả các bên, trong đó có Philippines tôn trọng.

PV: Có thông tin nói rằng đàm phán về COC năm vừa qua không có thêm tiến triển do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Vậy tiến trình đàm phán hiện nay thế nào, thưa Đại sứ?

Đại sứ Nguyễn Hồng Thao: Chúng tôi là bên quan sát không được biết rõ tiến trình nhưng qua phát biểu của các bên liên quan thì thấy rằng Trung Quốc, ASEAN và kể cả các nước bên ngoài cũng đều mong muốn các bên sẽ sớm kết thúc đàm phán. Nhưng tất nhiên không phải đạt được COC bằng mọi giá, mà phải phù hợp với lợi ích của tất cả các bên.

PV: Vâng, xin cám ơn Đại sứ!./.