Vì sao TP.HCM, Bình Dương mời các chuyên gia cùng giám sát với đại biểu dân cử?

Huy động trí tuệ của chuyên gia

"Đây là một di tích thuộc về làng nghề rất nổi tiếng của Nam Bộ, Sài Gòn. Đó là xóm Lò gốm của Sài Gòn xưa. Và nó chỉ có một di tích duy nhất. Toàn bộ lò gốm ở Quận 11, Quận 6 không còn nữa. Nhưng mà các anh chị cứ quan điểm là di tích đó bao nhiêu tiền thì chúng ta còn mất di tích nữa".

Đây là ý kiến của Tiến sĩ khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu, Tổng Thư ký Hội Sử học TP.HCM trong buổi khảo sát, giám sát cùng Ban Văn hóa- Xã hội, HĐND TP.HCM về di tích Lò Gốm Hưng Lợi ở trên địa bàn Quận 8, một di tích cấp quốc gia bị quên lãng và nay đã trở thành phế tích.

Từ ý kiến của chuyên gia Nguyễn Thị Hậu, ông Nguyễn Thanh Sang - Phó Chủ tịch Thường trực UBND Quận 8 mới vỡ lẽ: "Báo cáo với anh Bình và các anh chị, tôi cũng nói thật luôn, tới bây giờ mới nghe đầy đủ chỗ, tiến sĩ Hậu nói giá trị của di tích này chứ thực ra là giờ chỉ thấy có cái gò, có khu đất vậy thôi là hết rồi. Địa phương ít được thông tin về giá trị. Sau ngày hôm nay thì Quận sẽ chỉ đạo các ngành rào chắn lại".

Ở TP.HCM, hoạt động giám sát, khảo sát của các Ban, của Thường trực HĐND với sự tham gia các chuyên gia, nhà khoa học được triển khai từ nhiệm kỳ 8 (năm 2011-2016) đến nay. Theo ông Cao Thanh Bình–Trưởng ban Văn hóa xã hội, HĐND TP.HCM luôn coi hoạt động khảo sát, giám sát là "mũi nhọn" để nâng cao hiệu quả hoạt động. Chính bởi vậy, sự tham gia của chuyên gia, nhà khoa học giúp công tác giám sát chuyên sâu hơn, hiệu quả hơn:

"Ở những khóa trước khi giám sát về lĩnh vực an toàn thực phẩm thì mời các chuyên gia của trường Đại học Nông Lâm. Qua đó, đi thực tế ra ngoài chợ, mình nhìn các món thực phẩm, mình đâu biết được là dùng những chất bảo quản gì. Nhưng các chuyên gia chỉ cần nhìn qua là biết, thực phẩm đó có chất bảo quản, chất cho phép hay không?. Và chuyên gia chỉ cho mình dùng những giấy quỳ hoặc dùng những thao tác nhanh để test xét nghiệm là phát hiện ngay"- ông Cao Thanh Bình nói.

Bên cạnh TP.HCM, HĐND tỉnh Bình Dương cũng mời chuyên gia cùng tham gia công tác giám sát, khảo sát của mình. Đơn cử, từ hoạt động khảo sát thực tế với sự tham gia của Tiến sĩ Nguyễn Quốc Cường, Hiệu trưởng trường Đại học Thủ Dầu Một và Tiến sĩ Nguyễn Đình Phúc, Phó trưởng khoa Nhà nước và Pháp luật – Học viện Chính trị khu vực II, Ban Pháp chế HĐND đã "giải mã" được Bộ chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) gần 150 trang. Từ đó, có kiến nghị để giúp cải thiện chỉ số PAPI của Bình Dương từ hạng 35/63 tỉnh thành năm 2019, lên hạng 2/63 tỉnh thành trong hai năm: 2021, 2022.

Bà Nguyễn Thị Thanh Mai, Trưởng Ban Pháp chế, HĐND tỉnh Bình Dương cho biết, trong việc cải thiện thứ hạng PAPI, chuyên gia đã đưa ra 2 khuyến nghị sát thực là nâng cao nhận thức của cán bộ công chức cấp xã về chỉ số PAPI; phát huy tốt vai trò ban điều hành khu phố, tổ chức chính trị ở khu phố để chăm lo tốt cho người dân, cũng như trở thành “cánh tay nối dài” chính quyền cấp cơ sở trong hướng dẫn, tuyên truyền về chuyển đổi số.

Bà Nguyễn Thị Thanh Mai cho rằng, thời gian sắp tới, chính quyền của tỉnh Bình Dương tiếp tục dồn nguồn lực bằng ngân sách, từ vận động xã hội hóa để chăm lo tốt hơn cho các khu phố, tăng các chế độ hỗ trợ. Từ đó, huy động càng nhiều những người dân có tâm huyết với địa phương để tham gia các hoạt động các khu phố”.

Tiếp nhận ý kiến phản biện

Có thể khẳng định rằng, thời gian quan, HĐND các cấp không ngừng đổi mới hình thức, phương thức giám sát từ đó nâng cao vai trò, vị thế của HĐND trong công tác giám sát thực thi pháp luật, giám sát thực hiện các Nghị quyết trong phát triển kinh tế xã hội ở địa phương. Và nhất là sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học đã giúp chất lượng khảo sát, giám sát của HĐND được nâng lên. Bởi, không phải đại biểu HĐND nào cũng am tường mọi lĩnh vực.

Bà Nguyễn Trường Nhật Phượng, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Bình Dương cho rằng:  "Chuyên gia tham gia trong đoàn giám sát đã đóng góp rất nhiều ý kiến ở góc độ chuyên môn, ở góc độ khách quan và có những ý kiến phản biện lại đối với những cách làm của các cơ quan Nhà nước. Với cái góc nhìn của chuyên gia như vậy, HĐND tỉnh sẽ có những góc nhìn phong phú hơn, đa dạng hơn về các nội dung giám sát và từ đó nâng cao hơn chất lượng giám sát của HĐND cũng như của các Ban của HĐND".

Không chỉ huy động trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học trong giám sát, khảo sát, HĐND TP.HCM còn mời các chuyên gia tham gia chương trình “dân hỏi, chính quyền trả lời” phát định kỳ 1 tháng một lần, tham gia các phiên giải trình, phiên chất vấn của HĐND, tham gia thẩm tra các tờ trình, các buổi tọa đàm về những lĩnh vực mà cử tri quan tâm.

Ông Nguyễn Văn Dũng–Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM cho biết, các hoạt động của đội ngũ nhà khoa học, các chuyên gia mà các Ban và HĐND TP mời tham gia cùng với đoàn góp thêm kiến thức, góp thêm kinh nghiệm thực tiễn, góp thêm kiến thức khoa học để giúp công việc giám sát và khả năng phát hiện vấn đề, đặt vấn đề đối với các cơ quan điều hành của chính quyền. Giúp cho đại biểu HĐND có thêm một cái kênh để vừa tham gia cùng với đoàn, vừa để đại biểu HĐND học tập thêm để nâng cao trình độ, hoạt động giám sát.

Có thể khẳng định rằng, với vai trò là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền làm chủ của nhân dân, thời gian qua hoạt động của HĐND đã có những bước đi đổi mới, chủ động, sáng tạo. Và việc huy động trí tuệ của đội ngũ chuyên gia, các nhà khoa học vào tham gia nhiều hoạt động giám sát như HĐND TP.HCM và HĐND Bình Dương đang làm thì chắc chắn hiệu quả công tác giám sát sẽ ngày càng được nâng cao./.