Việt Nam góp phần nâng cao vị thế ASEAN và đảm bảo an ninh khu vực

VOV.VN -Việt Nam đã thể hiện là quốc gia tích cực, có trách nhiệm, đóng góp các sáng kiến, giải pháp thúc đẩy vai trò trung tâm của ASEAN.

Tối 15/11 theo giờ Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã về đến Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị cấp cao liên quan.

Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ

Đây được đánh giá là một trong những kỳ hội nghị thành công nhất của ASEAN với 63 văn kiện được thông qua. Trong đó, điểm nhấn quan trọng là các nước ASEAN, Trung Quốc và nhiều đối tác đều nhất trí việc sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông COC. Việt Nam đã thể hiện là quốc gia tích cực, có trách nhiệm, đóng góp các sáng kiến, giải pháp thúc đẩy vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao vị thế của ASEAN trong khu vực và thế giới.

Hội nghị Cấp cao ASEAN 33 và các hội nghị liên quan với các đối tác lớn gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Ấn Độ, Australia là sự kiện lớn nhất trong năm của ASEAN.

Tham dự các hoạt động, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu tại 18 hội nghị, phiên họp; có nhiều cuộc tiếp xúc song phương với Phó Tổng thống Hoa Kỳ, Tổng thống Chile, Hàn Quốc, Thủ tướng Australia, Canada, Malaysia, Quốc vương Brunei; tiếp lãnh đạo Tập đoàn Sembcorp, tập đoàn là chủ đầu tư của 9 Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) tại Việt Nam; cắt băng khai trương Tuần lễ hàng Việt Nam, sự kiện duy nhất chỉ Việt Nam triển khai vào dịp này để quảng bá hàng hóa của Việt Nam.

Hội nghị Cấp cao ASEAN 33 và các hội nghị có liên quan kết thúc với 63 văn kiện quan trọng được thông qua. Điểm lại những nội dung chính của các hội nghị, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN, cho biết, ngoài việc kiểm điểm các việc đã làm được trong năm, các nhà lãnh đạo tập trung thảo luận về những vấn đề phát triển và an ninh của khối, trong đó tập trung nhiều vào chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch đang tăng lên; sự căng thẳng thương mại giữa một số nước tác động đến khu vực và toàn cầu. Về vấn đề an ninh, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh đến chống khủng bố, an ninh mạng, phi hạt nhân hóa trên Bán đảo Triều Tiên, vấn đề biển Đông, vấn đề người di cư ở ban Rakhine của Myanmar...

Một số văn kiện quan trọng được thông qua tại kỳ hội nghị là Tuyên bố chung về đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP); Tuyên bố 45 năm kỷ niệm Quan hệ Hữu nghị và Hợp tác ASEAN-Nhật Bản; thông qua Tầm nhìn Đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc 2030, Tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc về Khoa học công nghệ và sáng tạo; thông qua Tuyên bố chung ASEAN-Nga về Đối tác chiến lược, Tuyên bố ASEAN-Nga về Hợp tác trong lĩnh vực An ninh sử dụng Công nghệ thông tin và liên lạc, Bản ghi nhớ giữa ASEAN và Uỷ ban Kinh tế Á-Âu (EEC); thông qua Tuyên bố các Lãnh đạo ASEAN+3 về hợp tác chống kháng thuốc kháng sinh vì cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân...

Trong các bài phát biểu tại các hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần tự cường và sáng tạo ASEAN cần tiếp tục được đẩy mạnh; đồng thời nhấn mạnh, đoàn kết, thống nhất ASEAN phải tiếp tục là nhân tố then chốt trong tư tưởng và hành động, vì một Cộng đồng ASEAN vững vàng, tự cường và liên kết chặt chẽ. ASEAN cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác và đối thoại xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế và ủng hộ một hệ thống quốc tế đa phương dựa trên luật lệ; tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực đổi mới sáng tạo để tận dụng tối đa cơ hội từ cách mạng 4.0.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng đã chia sẻ các sáng kiến của Việt Nam về kết nối nền tảng dữ liệu số, hài hòa giá cước di động, lập Đại học công nghệ ASEAN và xây dựng mạng lưới thông tin cảnh báo sớm thiên tai ở khu vực. Hay tại HNCC ASEAN+3, Thủ tướng nêu sáng kiến xây dựng Cơ chế cảnh báo rủi ro kinh tế vĩ mô khu vực, nâng cao khả năng sẵn sàng ứng phó của các nền kinh tế.

Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc

Một thành công mang tính điểm nhấn của kỳ hội nghị lần này chính là việc các nước ASEAN và Trung Quốc đã thống nhất sớm đạt được COC hiệu quả và thực chất.

Không chỉ tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc mà các hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đều nhấn mạnh đến vấn đề biển Đông. Thủ tướng chia sẻ tình hình trên thực địa còn diễn biến phức tạp, gây quan ngại cho tất cả các bên và có thể tác động không có lợi cho ổn định ở khu vực. Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN và Trung Quốc cần tiếp tục đề cao các nguyên tắc đã nhất trí về thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, tôn trọng luật pháp quốc tế, xây dựng và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử chung, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, không quân sự hóa, không có hành động làm phức tạp tình hình, triển khai đầy đủ Tuyên bố DOC và xây dựng một Bộ quy tắc COC hiệu quả và thực chất.

Những thông điệp của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp tục thúc đẩy sự đồng thuận của ASEAN và các đối tác trong vấn đề này. Các nước ASEAN và đối tác đều nhất trí ASEAN cần tiếp tục hợp tác và xây dựng lòng tin, trong đó có đàm phán COC hiệu quả và thực chất, giải quyết hòa bình các tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), song song với việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Nêu quan điểm của Trung Quốc, Thủ tướng Lý Khắc Cường khẳng định, Trung Quốc sẽ tiếp tục nỗ lực cùng ASEAN hoàn tất Bộ quy tắc COC trong vòng 3 năm tới, thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, đóng góp cho hòa bình, ổn định, tự do an toàn, hàng hải và hàng không, tự do thương mại ở Biển Đông.

Tại nhiều hội nghị, các đối tác ASEAN cũng nhất trí việc duy trì hòa bình, ổn định và tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông. Phó Tổng thống Hoa Kỳ khẳng định, tiếp tục duy trì hiện diện và đóng góp đảm bảo hoà bình, an ninh, ổn định tự do và an toàn hàng hải, không quân sự hoá trên biển Đông, tránh đối đầu, khuyến khích các bên liên quan thực hiện đầy đủ DOC, hướng tới sớm hoàn tất đàm phán COC hiệu quả và ràng buộc.

Quan điểm này cũng được Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Thủ tướng Australia Scott Morrison nêu ra trong các hội nghị và thể hiện sự ủng hộ lập trường của ASEAN trong việc duy trì hòa bình, ổn định và an ninh, tự do an toàn hàng hải và hàng không trên Biển Đông.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, cho rằng, việc ASEN-Trung Quốc thống nhất sớm đạt được COC là cần thiết.

"Đây là một quá trình đàm phán không dễ dàng, nhất là việc đưa ra một lộ trình cụ thể. Tuy nhiên, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần này, Thủ tướng Trung Quốc đã đặt ra mong muốn sẽ hoàn tất Hiệp định COC trong 3 năm tới. Các bên tham gia đều mong sớm có văn kiện này và việc có được sớm hay muộn còn tùy thuộc vào quá trình đàm phán. Song đây là mong muốn của các bên, trong đó có Trung Quốc, sớm muốn có COC để góp phần vào hòa bình, ổn định ở khu vực", Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng phân tích.

Về vấn đề được thảo luận nhiều tại các hội nghị là tự do hóa thương mại. Nêu lên thách thức của chủ nghĩa bảo hộ, xung đột thương mại với toàn thế giới, Thủ tướng đề nghị các nước đẩy mạnh các biện pháp thuận lợi hoá thương mại-đầu tư, giảm nguy cơ từ bảo hộ và tư duy thương mại vị kỷ. Thủ tướng cho rằng, trao đổi, đối thoại phải là “chìa khóa” cho hợp tác giữa các bên.

Hội nghị Cấp cao lần thứ 2 các nước tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)

Thủ tướng nhất trí với các nhà lãnh đạo cần thúc đẩy đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) gồm 10 nước thành viên ASEAN và các nước Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand. Thủ tướng cho rằng đây là thời điểm để kết thúc đàm phán Hiệp định.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN, đánh giá: "Các nhà lãnh đạo đã thể hiện quyết tâm rất cao hoàn thành đàm phán trong năm nay, đi đến ký kết trong năm 2019, dù còn có khó khăn lớn nhưng quyết tâm chính trị rất lớn. Ý nghĩa của sự quyết tâm chính trị này như một thông điệp đối với thế giới, ASEAN và các đối tác phản đối chủ nghĩa bảo hộ, đồng thời quan tâm đến lợi ích của các nước có trình độ phát triển khác nhau. Đây cũng chính là quan điểm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Chúng ta ủng hộ chủ nghĩa đa phương, ủng hộ tự do hóa thương mại, tạo điều kiện cho thương mại phát triển, không chỉ đối với Việt Nam mà cả khu vực, nhưng Thủ tướng cũng nêu cần quan tâm đến lợi ích chính đáng của các thành viên, nhất là những nước phát triển sau".

Có thể nói, với hơn 25 hoạt động song phương và đa phương tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị cấp cao liên quan của Thủ tướng đã kết thúc tốt đẹp, tiếp tục truyền đi thông điệp về một ASEAN hòa bình, ổn định và tự cường, một khu vực rộng mở. ASEAN cũng cho thấy vai trò trung tâm của mình, là một đối tác quan trọng thu hút được các đối tác quốc tế quan tâm và muốn nâng cấp quan hệ để mang lại thực chất và hiệu quả hơn. Trong những thành công của hội nghị lần này, sự đóng góp của Việt Nam là rất chủ động, tích cực, cụ thể và thiết thực, vừa góp phần nâng vị thế, vai trò của ASEAN, vừa làm nổi bật hình ảnh, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế./.