Bảo tồn di sản đô thị trong quá trình hiện đại hóa

Vấn đề này một lần nữa được đưa ra tại tọa đàm “Bảo tồn di sản đô thị trong quá trình hiện đại hóa” diễn ra tại Hà Nội, do tạp chí Tia Sáng tổ chức. 

Tại buổi tọa đàm các đại biểu cho rằng, tiến trình đô thị hóa ở thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội không phải là một đường thẳng, bằng phẳng với xu hướng tích cực mà đã phát sinh không ít những vấn đề nan giải, đòi hỏi các nhà quản lý đô thị phải có tầm nhìn và chính sách để “phát triển bền vững”.

Một góc phố cổ Hà Nội (Ảnh: Tạp chí Kiến trúc)

Một trong những vấn đề quan trọng nhất là làm thế nào để xây dựng thành phố văn minh hiện đại nhưng không mâu thuẫn với việc bảo tồn những di sản văn hóa của đô thị. Tình trạng “hiện đại hóa” bằng cách xóa bỏ những di sản của các đô thị diễn ra dồn dập trong nhiều năm gần đây đã gióng lên tiếng chuông báo động: “di sản văn hóa vật thể không được bảo tồn thì di sản văn hóa phi vật thể cũng không thể duy trì”.

Theo TS Nguyễn Thị Hậu, Phó Tổng thư ký Hội khoa học lịch sử Việt Nam, từ 20 năm nay, mâu thuẫn giữa “phát triển” hay “bảo tồn” di sản, giữa lợi ích kinh tế của nhà đầu tư hay lợi ích “giá trị tinh thần” lâu bền của cộng đồng;  vai trò “làm chủ” đô thị - của chính quyền hay cộng đồng đang diễn ra ngày càng gay gắt.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu nói: "Nếu như mình thực sự coi trọng di sản đô thị, thì trong chính sách hiện đại hóa mình sẽ có những chính sách để bảo tồn, giữ lại, hay là có sự cân bằng nhất định, nếu như mình cũng chỉ quan niệm rằng nó chỉ là những gì không quý lắm. Đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh còn quan niệm nó là di sản thời Pháp, rồi trước năm 1975, kể cả ý nghĩ chính trị bị lồng vào đấy thì rõ ràng chúng ta sẽ không đủ sự quan tâm, nhận thức về giá trị của nó. Cho nên là quá trình hiện đại hóa nó chỉ là bề nổi của cái khó khăn thôi"./.