Nghi lễ đón Tết của người Dao quần chẹt Hoà Bình

Hàng năm, mỗi gia đình người Dao quần chẹt ở Hoà Bình đều chọn  một ngày đẹp trong tháng chạp để tổ chức “buá nháng” hay còn gọi là lễ tổng kết cuối năm. Trong lễ búa nhnáng, gia chủ sẽ chuẩn bị củi, rượu, thịt, gạo nếp.

Tại nhà Tổ của dòng họ phải chuẩn bị một con lợn để làm lễ dâng lên tổ tiên. Đây là bữa cơm quan trọng tổng kết một năm cũ để đón năm mới về nên gia chủ phải chuẩn bị chu đáo từ đồ cúng đến nghi thức mời ông bà tổ tiên.

Trong lễ cúng này bắt buộc phải mời bốn thầy cúng tương ứng với bốn ban bệ và mâm lễ khác nhau. Ban thờ của người Dao quần chẹt được làm bằng gỗ tốt, được trạm trổ những con vật linh thiêng và có ba tầng: Thượng, Trung; Hạ.

Sau khi cúng mời gia tiên xong gia chủ tổ chức bữa cơm mời anh em họ hàng đến hưởng lộc. Sau khi bủa nhnáng, gia chủ phải thắp hương sáng, tối trên bàn thờ đến rằm tháng riêng mới thôi.

Trong đêm 30 tết, lễ vật thắp hương của các gia đình người Dao quần chẹt có con gà trống đỏ được cắt tiết, lấy tiết gà trộn lẫn với gạo nếp, đem luộc chín để lên ban thờ, bà con gọi lễ vật này là “Chè Zúa”. Trong đêm 30, gia chủ chuẩn bị thêm một cái nỏ, gồm 7 tên.

Gia chủ chuẩn bị một con hươu hoặc một con gấu bằng bù nhìn. Chuẩn bị một bó hoa hái trong thiên nhiên, ba cục đá, hai cục đất bằng nắm tay, để sẵn theo hướng mình đã định. Đúng 12 giờ kém 30 phút, phải thắp hương thỉnh 3 lần các vị thần linh về phù hộ. 

Tết của người Dao quần chẹt Hoà Bình xưa và nay đều giữ đuợc các nghi lễ truyền thống. Đây là nét đẹp văn hoá có ý nghĩa tâm linh sâu sắc được các thế hệ gìn giữ, lưu truyền./.