Người dân thấp thỏm sống dưới quả núi nứt

Sau hoàn lưu bão số 2 hồi tháng 7 vừa qua, trên địa bàn bản Đông Pao 1, xã Bản Hon, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu xuất hiện vết nứt núi rộng và kéo dài, khiến hàng nghìn mét khối đất, đá có nguy cơ đổ ập xuống hàng chục hộ dân sinh sống dưới ta luy âm. Thế nhưng, đến nay các cấp chính quyền địa phương vẫn chưa thực hiện việc di chuyển.

Trở lại bản Đông Pao 1 những ngày này, dù người dân ở đây đang rất bận với việc thu hoạch lúa mùa và làm đất chuẩn bị cho vụ chiêm xuân, nhưng gia đình nào cũng phải cử người ở nhà để trông chừng vết nứt. Đặc biệt, trong số đó có 26 hộ dân sinh sống gần sát với ta luy âm buổi tối phải di chuyển toàn bộ phụ nữ và trẻ em đến ở nhờ nhà người khác vì sợ đất, đá sạt xuống. Cuộc sống, giờ giấc sinh hoạt xáo trộn khiến các hộ dân ở đây, trong đó có nhiều hộ nghèo vốn đã khó khăn lại càng thêm khó khăn.

Bà Lò Thị Chay, người dân sinh sống ở đầu bản Đông Pao 1, ngay phía dưới điểm nứt núi cho biết: Mùa mưa vừa qua người dân ăn không ngon, ngủ không yên, đêm có mưa là phải thức. Dân bản đã lấy cát cho vào bao tải, đắp ngăn không cho nước, đất, đá vào nhà nhưng vẫn không thể ngăn được. Bây giờ đã ít mưa hơn, nhưng bà con trong bản không yên tâm vì vết nứt trên núi ngày một rộng và dài hơn.

Bà Chay nói: “Đến mùa mưa này chúng tôi lo lắng, ăn không ngon, ngủ không yên. Đêm mưa chúng tôi phải dậy để xem, lấy cát vào trong bao, cũng không ngăn nổi nước tràn trong nhà. Mong sao Nhà nước xem xét cho dân trong bản chuyển khỏi khu vực nguy hiểm”.

Trước nỗi lo an toàn tính mạng và tài sản của người dân, nhiều tháng nay các đoàn thể ở bản như mặt trận, chi bộ, phụ nữ, trưởng bản, công an viên… phải gác lại công việc của gia đình, cắt cử nhau túc trực, kiểm tra hiện trạng vết nứt để kịp thời cảnh báo cho người dân khi có nguy hiểm. Việc hỗ trợ người dân bị thiệt hại do đợt mưa lũ vừa qua và kiến nghị di chuyển đến nơi ở an toàn đã được bản kiến nghị với xã, huyện. Huyện và Sở Giao thông – Vận tải đã về kiểm tra và thị sát vết nứt, nhưng đến nay nỗi lo của người dân vẫn chưa được giải tỏa. 

Ông Tao Văn Đa, Bí thư Chi bộ bản Đông Pao 1 kiến nghị cơ quan chức năng có giải pháp để di chuyển các hộ dân có nguy cơ ảnh hưởng. Sớm khắc phục hai con mương để cho bà con có nước tưới tiêu vụ chiêm xuân. Có chính sách đền bù một số diện tích ao cá không thể khắc phục được cho bà con.

Hiện tượng sạt lở ở đây bắt đầu xuất hiện từ tháng 7 vừa qua, và khối lượng, cường độ đất, đá sạt xuống ngày càng nhiều, trong đó có hai điểm sạt lở lớn cách nhau khoảng 50m. Điểm sạt lở thứ nhất ở phía taluy âm, nằm sát khe nước đầu nguồn của bản nên mưa lũ về, làm hàng trăm mét khối đất, đá tràn xuống bản, vùi lấp mương nước, rãnh thoát nước, đường bê tông nội bản và gây thiệt hại một số diện tích ao cá, ruộng lúa, hoa màu của bà con. Điểm sạt lở thứ hai xuất hiện ở đầu bản, phía taluy dương, làm hàng nghìn mét khối đất, đá từ đây đã tràn xuống tỉnh lộ San Thàng – Đông Pao.

Ông Nguyễn Kiên Chung, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần quản lý và xây dựng cầu đường 3 tỉnh Lai Châu - đơn vị quản lý tuyến đường này cho biết: Phía trên cao xuất hiện nhiều vết nứt núi kéo dài, trong đó có nhiều vết trượt sạt sâu. Khối lượng sạt trượt ước tính khoảng 50.000m3, gây nguy hiểm cho các hộ dân sinh sống dưới ta luy âm. Hiện nay, do người dân cản trở không cho hót sụt sạt nên giao thông trên tuyến qua đây chỉ đi được bằng xe máy và đi bộ.

Ông Nguyễn Kiên Chung cho rằng: “Nguyên nhân dẫn đến lượng đất đá trôi xuống ruộng lúa và ao của dân là do trôi từ ta luy sụt sạt xuống. Đến nay, vẫn chưa có phương án cụ thể nên người dân vẫn chưa cho đơn vị thi công hót sụt sạt ở vị trí này. Đơn vị kiến nghị Sở Giao thông – Vận tải và Ủy ban Nhân dân huyện Tam Đường sớm có phương án hỗ trợ cho người dân bị thiệt hại. Công ty cũng đề nghị nghiên cứu kỹ địa chất, địa hình tại vị trí hình thành cung trượt để có phương án xử lý triệt để, đảm bảo an toàn cho người dân”.

Việc nứt núi, đe dọa tính mạng hàng chục hộ dân bản Đông Pao 1 được chính quyền xã Bản Hon khẳng định là do việc mở đường đi qua cánh rừng đầu bản. Quá trình thi công đã cắt chân núi, độ dốc mặt đường cao nên khi mưa to gây sói lở. Xã đã kiểm tra đồng thời vận động bà con tự nạo vét đất, đá ở kênh mương, ruộng để khôi phục sản xuất nhưng khối lượng đất, đá quá lớn không thể khắc phục.

Ông Lò Văn Lả, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Bản Hon, huyện Tam Đường cho biết: “Do năm nay có mưa to, mỗi lần mưa xuống đều có sạt lở, nứt nẻ. Cuối tháng 7 ở bản có mưa kéo dài và nứt xuống ở đỉnh cao nhất. Chúng tôi đã nhiều lần cùng với cơ quan của huyện đi kiểm tra, xác minh, đã tiến hành họp dân thống nhất và lập biên bản, kiến nghị với bên cầu đường sớm khắc phục hậu quả. Bên cầu đường họ cũng nhất chí với ý kiến, kiến nghị của chúng tôi, sớm khắc phục, xử lý, nhưng mà đến nay chúng tôi không nhận được thông tin, phản hồi”.

Trong khi chờ đợi các cấp chính quyền và các ngành chức năng vào cuộc thì hiện nay hàng chục hộ dân nơi đây vẫn phải thấp thỏm sinh sống trong nỗi lo sạt núi. Từ đầu mùa mưa đến nay, trên địa bàn tỉnh Lai Châu, mưa lũ đã làm 15 người chết, trong đó có những trường hợp đáng tiếc bị đất, đá sạt xuống vùi lấp dù đã được cảnh báo. Do vậy, việc cần làm ngay bây giờ là phải di chuyển gấp các hộ dân trong vùng nguy hiểm ở bản Đông Pao 1 đến nơi an toàn trước khi quá muộn./.