Rêu suối - Món ăn dân dã của người Thái Tây Bắc

VOV.VN - Không biết từ bao giờ, đồng bào Thái Tây Bắc đã biết hái rêu từ sông suối về chế biến thành món ăn. 

Rêu chỉ mọc vào mùa thu đông khi nước sông suối trong xanh. Rêu mọc tự nhiên bám trên bề mặt những tảng đá to nhỏ khác nhau ở những khúc suối nước chảy xiết, với độ nước nông khoảng từ chân đến đầu gối, còn ở chỗ nước sâu, nước tù thì ít mọc rêu, có mọc thì rêu cũng không được sạch vì dính nhiều sạn cát.
Rêu được người dân tộc Thái nặn thành từng bánh hình tròn khoảng 1kg.
Công việc nội trợ thường là chị em phụ nữ làm, chính vì thế chỉ có phụ nữ Thái mới đi hái rêu về làm cho cả gia đình ăn. Đến mùa rêu mọc, chị em bản trên xóm dưới thường rủ nhau ra suối hái rêu. Mỗi người đeo một cái ca lếp (cái ếp) bên hông. Việc nhặt rêu cũng rất tế nhị, có bao nhiêu người cùng đi, họ sẽ dàn hàng ngang vừa cúi nhặt rêu tiến dần lên phía thượng nguồn, vừa trò chuyện hết sức rôm rả, để tránh người đi trước làm nước đục cho người đi sau, và người đi trước nhặt hết phần của người sau. Người nhặt rêu cũng cần có tính kiên trì, một tay nhặt rêu, một tay giữ rêu, cứ nhặt được đầy nắm tay thì vắt nước đi, bỏ rêu vào ếp đeo.
Chị Tòng Thị Vinh, người dân bản Mòng, xã Hua La, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La cho biết: “Nhặt rêu từ suối về rồi dùng chày gỗ, hoặc khúc gỗ bằng chuôi dao để đập dập rêu nhiều lần trên mặt tảng đá to, sạch, mặt thớt cứng, hoặc nơi bến nước sạch của bản. Sau đó nhặt sạch rác rưởi, rồi dùng xàng, rổ, rá để đãi sạch những sạn cát bám trong rêu thì mới bắt đầu chế biến món rêu theo nhiều cách khác nhau”.
 

Rêu có thể chế biến được nhiều món, như rêu phơi khô để kẹp nướng hơ trên than củi,  rêu canh, rêu gói lá nướng vùi tro bếp đang còn than hồng. Mỗi cách chế biến sẽ cho hương vị đặc trưng riêng, tuỳ theo sở thích của người ăn. Tuy nhiên, ngon nhất và phổ biến nhất mà từ xưa đến nay người Thái hay làm đó là rêu pho ( tức là rêu gói lá chuối, hoặc lá dong gói bánh chưng) vùi trên than củi, buộc túm một đầu lại, để không làm mất mùi cũng như các loại gia vị cho vào chế biến rêu. Rêu trước khi đưa vào gói lá phải được nêm nếm đầy đủ các loại rau thơm, gia vị. Việc nướng rêu gói lá, cũng phải chú ý không để gần ngọn lửa quá, vì gần lửa quá sẽ làm cháy lá gói, rêu và các gia vị khác sẽ bị chảy ra ngoài, bị dính bẩn tro bếp... Người nướng cũng thỉnh thoảng xoay chiều gói rêu cho đều bên, khi nào nhìn thấy lá gói cháy xém bên ngoài thì rêu mới chín.

Chị Tòng Thị Vinh cho biết thêm: “Để có được một gói rêu nướng ngon, thì phải có các gia vị như hành há, hành củ, tỏi, rau húng, thì là, xả, gừng, mắm muối mỳ chính trộn đều hỗn hợp vào nhau. Đặc biệt là không thể thiếu mắc khén, làm cho rêu thêm cay nồng hăng hăng đậm đà nhất. Còn lá gói dùng lá chuối, nhưng thơm ngon nhất vẫn là lá gói bánh chưng để nướng”.

Ngoài phục vụ bữa ăn hàng ngày của gia đình, đồng bào Thái giờ cũng đã biết hái rêu mang ra bày bán tại các chợ phiên, chợ cóc ven đường. Thường bà con sẽ nặn rêu thành từng bánh hình tròn, mỗi bánh rêu nặng khoảng trên dưới 1 kg, với giá bán dao động từ 15.000-20.000 đồng tuỳ từng vùng miền. Các món chế biến từ rêu cũng được nhiều nhà hàng ẩm thực dân tộc Thái đưa vào làm thành một trong những món ăn phục vụ du khách.

Anh Nguyễn Văn Lương, một du khách đến từ Hà Tĩnh cảm nhận độ mềm của rêu, cộng với hương vị thơm ngon đặc biệt từ các loại gia vị khiến ăn rồi muốn được ăn nữa.

Có lẽ cũng vì thế, cho dù đời sống bây giờ khấm khá hơn với nhiều món ăn hấp dẫn, rêu suối vẫn là một món ăn dân dã được người Thái Tây Bắc rất ưa chuộng./.


Mời quý độc giả theo dõi VOV.VN trên

Tin liên quan

Tết Canh Tý, về thăm làng ăn thịt chuột Tú Đôi, Hải Phòng
Tết Canh Tý, về thăm làng ăn thịt chuột Tú Đôi, Hải Phòng

VOV.VN - Làng Tú Đôi (Kiến Quốc, Kiến Thụy, Hải Phòng) vốn nổi tiếng với nhiều quái sản, trong đó không thể không kể đến món thịt chuột.

Tết Canh Tý, về thăm làng ăn thịt chuột Tú Đôi, Hải Phòng

Tết Canh Tý, về thăm làng ăn thịt chuột Tú Đôi, Hải Phòng

VOV.VN - Làng Tú Đôi (Kiến Quốc, Kiến Thụy, Hải Phòng) vốn nổi tiếng với nhiều quái sản, trong đó không thể không kể đến món thịt chuột.

Bánh chưng nội địa Trung Quốc đắt hơn bánh chưng Việt, để 9 tháng không hỏng
Bánh chưng nội địa Trung Quốc đắt hơn bánh chưng Việt, để 9 tháng không hỏng

Loại bánh chưng Trung Quốc được quảng cáo là hàng nội địa, có hạn sử dụng lên đến 9 tháng, được các bà nội trợ đặt mua rầm rộ vì tò mò...

Bánh chưng nội địa Trung Quốc đắt hơn bánh chưng Việt, để 9 tháng không hỏng

Bánh chưng nội địa Trung Quốc đắt hơn bánh chưng Việt, để 9 tháng không hỏng

Loại bánh chưng Trung Quốc được quảng cáo là hàng nội địa, có hạn sử dụng lên đến 9 tháng, được các bà nội trợ đặt mua rầm rộ vì tò mò...

Đặc sản thịt chuột: Món ngon lạ miệng, ẩn họa khôn lường
Đặc sản thịt chuột: Món ngon lạ miệng, ẩn họa khôn lường

VOV.VN - Nói đến thịt chuột, nhiều người sẽ có cảm giác ghê sợ, không dám ăn nhưng với người dân ở Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh) thì đó là một đặc sản.

Đặc sản thịt chuột: Món ngon lạ miệng, ẩn họa khôn lường

Đặc sản thịt chuột: Món ngon lạ miệng, ẩn họa khôn lường

VOV.VN - Nói đến thịt chuột, nhiều người sẽ có cảm giác ghê sợ, không dám ăn nhưng với người dân ở Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh) thì đó là một đặc sản.