Bài 1: Nhức nhối hướng dẫn viên

Lượng khách tăng nhanh nhưng đội ngũ hướng dẫn viên và công ty lữ hành trong nước làm ăn chân chính đều chịu thua ngay trên sân nhà mặc cho các loại hình du lịch trá hình làm mưa làm gió. Tệ hơn, thị trường du lịch bị lũng đoạn, hình ảnh điểm đến ngày càng xấu đi.

Khu di tích danh thắng Ngũ Hành Sơn, một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng ở thành phố Đà Nẵng luôn hấp dẫn du khách đến tham quan. Trong vai một du khách, chúng tôi lẫn vào đoàn khách Trung Quốc đến tham quan tại đây. Dẫn đoàn là một thanh niên trẻ người Việt Nam có đeo thẻ hướng dẫn viên du lịch. Sau khi làm thủ tục vào cổng, người thanh niên này chỉ ngồi trông giữ đồ, còn lại việc hướng dẫn, thuyết minh đều do một người Trung Quốc thực hiện.

Từ đầu năm đến nay, lượng khách Trung Quốc đến Nha Trang tăng đột biến

Một hướng dẫn viên tiếng Trung có nhiều kinh nghiệm ở thành phố Đà Nẵng rất bất bình khi nhiều lần chứng kiến người Trung Quốc, Hàn Quốc làm hướng dẫn viên tại khu du lịch.

Ông khẳng định, những hướng dẫn viên  người Trung Quốc thuyết minh sai sự thật, xuyên tạc lịch sử Việt Nam: "Người ta có những thuyết minh sai lệch về chủ quyền, văn hóa của người Việt Nam, về chủ quyền biển đảo .... Tất cả những thuyết minh, những tuyên truyền sai lệch đó có thể khiến cho khách nghe theo lời của họ, ảnh hướng lớn đến hiểu biết của người Trung Quốc đối với người Việt Nam".

Một hướng dẫn viên người Trung Quốc hướng dẫn du khách  tham quan thành phố Nha Trang

Trong 2 năm gần đây, sau khi có các chuyến bay thuê bao trực tiếp từ Trung Quốc đến sân bay Quốc tế Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa và sân bay Quốc tế Đà Nẵng, khách du lịch Trung Quốc đến các tỉnh miền Trung tăng đột biến. 

Tại các điểm tham quan nổi tiếng ở Khánh Hòa, Đà Nẵng, Quảng Nam đều xảy ra tình trạng người nước ngoài làm hướng dẫn viên, thuyết minh trái phép.

Ông Đinh Hài, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam thừa nhận, đã từng chứng kiến hướng dẫn viên người Trung Quốc hành nghề trái phép tại Cù Lao Chàm, thành phố Hội An: "Chúng ta đang để cho một số các công ty lữ hành tự chi phối toàn bộ điểm đến của chúng ta. Khách Trung Quốc tự do hoành hành rất ồn ào, mất hình ảnh. Tỉnh đã bỏ ra bao biết nhiêu tiền, phối hợp với  UNESCO cấp bằng thuyết minh viên di sản. Có lần tôi đi tôi nghe họ nói mà phát mệt luôn, nói tầm bậy tầm bạ".

Lãnh đạo ngành du lịch các địa phương cho rằng, sự tăng trưởng quá nhanh khách Trung Quốc, Hàn Quốc đã dẫn đến tình trạng dịch vụ không đáp ứng kịp nhu cầu, đặc biệt là đội ngũ hướng dẫn viên du lịch rất thiếu. Theo ông Ngô Quang Vinh, Giám đốc Sở Du lịch thành phố Đà Nẵng, 6 tháng đầu năm nay, Đà Nẵng đón hơn 210 ngàn khách Trung Quốc, tăng 83% và hơn 200 ngàn khách Hàn Quốc, tăng 154% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó Đà Nẵng chỉ có 360 hướng dẫn viên tiếng Trung và khoảng 60 hướng dẫn viên tiếng Hàn Quốc, trình độ cũng còn nhiều hạn chế.

Ông Ngô Văn Vinh thừa nhận: "Một số người Hàn Quốc và Trung Quốc, kể cả các công ty lữ hành của Trung Quốc họ nói với tôi hướng dẫn viên của mình chỉ đáp ứng được 50%, vì ngoại ngữ chưa thông thạo. Thứ hai, tập quán từng nước, tâm lý của từng loại khách thì chỉ có người của họ mới hiểu nhanh nhất tốt nhất. Chúng ta cũng chưa đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên này. Thị trường khách nóng, dứt khoát nó phải chui nhủi, nó chạy đầu này chạy đầu kia. Lúc đó có 2 việc xảy ra, một là khách không tới hoặc khách tới thì nó phải xì đầu này, chạy đầu kia, biến tướng đủ kiểu".

Một hướng dẫn viên Trung Quốc đưa du khách đi mua hàng

Ngành du lịch các địa phương vin vào lý do hướng dẫn viên tại chỗ vừa thiếu, vừa yếu ngoại ngữ, để bao biện cho sự quản lý yếu kém hiện nay. Ông Nguyễn Quang Thắng, Giám đốc Tic Tour, Uỷ viên Ban chấp hành Hiệp hội Lữ hành Việt Nam khẳng định, chúng ta không thiếu hướng dẫn viên; đây chỉ là cái cớ đề một số doanh nghiệp lữ hành Trung Quốc, Hàn Quốc sử dụng người của mình trong vai trò trưởng đoàn kiêm hướng dẫn viên du lịch.

 "Tôi khẳng định là hướng dẫn viên chúng ta không thiếu. Nếu như khách đông thì chúng ta có kế hoạch kêu gọi các nhân viên đến từ các tỉnh phía Bắc, từ Sài Gòn để hỗ trợ. Ở đây có nhiều lý do. Trong đó có một phần một số các công ty chúng ta bán giá tua ở nước ngoài quá thấp. Sau đó đưa khách qua thì họ sử dụng người của họ để chăm sóc khách và cố gắng thu thêm nguồn thu từ các hoạt động khác", ông Nguyễn Quang Thắng cho biết.

Đồng tình với quan điểm này, bà Hà Nguyệt Mỹ, một hướng dẫn viên quốc tế có nhiều kinh nghiệm cho rằng, lý do mà các công ty lữ hành ở Trung Quốc hay Hàn Quốc dùng người của họ để dễ làm ăn chụp giật, móc túi du khách: "Nhiều công ty do người Trung Quốc đứng đằng sau điều hành thì thích chọn người hướng dẫn từ bên Trung Quốc qua. Cho nên hướng dẫn địa phương bây giờ có nguy cơ rất cao bị mất việc. Bên Trung Quốc họ không trả công tác phí cho hướng dẫn, bản thân họ giảm được một phần chi phí rồi. Mà hướng dân viên Trung Quốc là ăn bằng “hoa hồng” khi khách đi mua hàng tại các shop của người Trung Quốc mở luôn. Đây là "vòng tròn khép kín” thì công ty được lợi nhuận cao hơn".

Tình trạng hướng dẫn viên du lịch chui ngày càng trở nên nhức nhối. Nhiều hướng dẫn viên người Việt Nam chấp nhận làm sitting guide cho các đoàn khách nước ngoài. Nghĩa là họ đi theo đoàn hỗ trợ cho hướng dẫn viên Trung Quốc, Hàn Quốc, nhưng thực chất chỉ để đối phó với cơ quan chức năng. Những người này cho biết đã từng phát hiện các hướng dẫn viên Trung Quốc giới thiệu sai về văn hóa, lịch sử của Việt Nam, sai phạm nghiêm trọng về chủ quyền của nước ta.

Mới đây, hơn 100 hướng dẫn viên tiếng Trung ở thành phố Đà Nẵng đã đình công và đề nghị Hiệp hội Du lịch thành phố lên tiếng bảo vệ những người hoạt động du lịch đúng pháp luật. Họ bức xúc vì đã được cấp phép, có thẻ hành nghề, am hiểu văn hóa lịch sử nước mình, nhưng lại bị đánh bật ra khỏi cuộc chơi, đứng nhín hướng dẫn viên chui làm mưa làm gió ngay trên quê hương mình.

Ông Huỳnh Tấn Vinh, Chủ tịch Hiệp hội du lịch thành phố Đà Nẵng bày tỏ lo ngại, điều tệ hại sẽ xảy ra khi các đoàn khách Trung Quốc đến Đà Nẵng không sử dụng hướng dẫn viên Việt Nam: "Hướng dẫn viên du lịch của thành phố Đà Nẵng họ rất phẫn uất, bởi vì khách Trung Quốc đến đây không cần hướng dẫn viên Việt Nam, đối xử rất tệ trong môi trường du lịch. Và ai biết rằng họ giới thiệu về Đà Nẵng như thế nào. Ai biết rằng những hướng dẫn viên Trung Quốc đó giới thiệu như thế nào về Việt Nam. Cơ quan quản lý nhà nước của ngành du lịch và ngành liên quan phài chấn chỉnh ngay việc này. Không để bản thân công ty có quyền lực của nhà nước làm chui với Trung Quốc phải làm lành mạnh hóa môi trường du lịch của Đà Nẵng. Nếu chúng ta không chấn chỉnh ngay bây giờ thì hệ quả rất xấu"./.