Mỹ – Iran tung “đòn gió” trước vòng đàm phán mới?

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, đang ở thăm châu Âu, kỳ vọng, vòng đàm phán thứ 7 trong những ngày tới tại Vienna, Áo sẽ thu hẹp những khác biệt lớn giữa Mỹ và Iran trong việc trở lại thỏa thuận hạt nhân 2015. Theo ông, nếu Iran tiếp tục các chương trình hạt nhân của mình, làm giàu urani ở mức độ tinh vi hơn, thì sẽ đến một thời điểm khó có thể trở lại thỏa thuận hạt nhân.

“Nếu Iran tiếp tục làm giàu urani với các máy ly tâm tinh vi hơn, ở mức độ cao hơn; nếu Iran tiếp tục theo đuổi một chương trình hạt nhân không được thỏa thuận năm 2015 cho phép; thì sẽ đến một lúc nào đó khó có thể quay trở lại tuân thủ các điều khoản mà thỏa thuận hạt nhân năm 2015 đề ra”, Ngoại trưởng Blinken nói.

Theo ông, một Iran có vũ khí hạt nhân hay có khả năng sản xuất vũ khí hạt nhân theo đơn đặt hàng, thì đó là một Iran nguy hiểm hơn hiện tại và sẽ phải chịu những lệnh trừng phạt lớn hơn.

Còn với Ngoại trưởng Pháp Jean Yves Le Drian, các bên đang chờ đợi quyết định cuối cùng được đưa ra bởi chính quyền mới Iran – đó sẽ là những quyết định “can đảm” khi đàm phán bước vào một giai đoạn khó khăn nhất.

Tuy nhiên, phía Iran lại cho rằng, “quả bóng” đang nằm trong chân Mỹ, chứ không phải Iran khi Tehran đã và đang làm tốt mọi nghĩa vụ của mình. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh, Iran là bên tích cực nhất trong các cuộc đàm phán tại Vienna, Áo khi đưa ra phần lớn các đề xuất cho dự thảo thỏa thuận. Ông cũng hi vọng rằng, các bên sẽ đi đến thỏa thuận cuối cùng; song cũng không quên cảnh báo rằng Iran sẽ không tham gia vào một quá trình đàm phán kéo dài “bất tận”. Với Iran, sự kiên nhẫn của họ cũng có giới hạn.

Trong khi đó, Chủ tịch Quốc hội Iran Mohammad Baqer Qalibaf ngày 27/6 tuyên bố sẽ không bao giờ cung cấp hình ảnh giám sát một số cơ sở hạt nhân cho Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) khi thỏa thuận giữa 2 bên hết hạn vào ngày 24/6 vừa qua. Theo Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, việc Iran không gia hạn thỏa thuận giám sát với IAEA sẽ là một “mối lo ngại nghiêm trọng” đối với các cuộc đàm phán.

Tuần trước, các bên tham gia đàm phán hạt nhân tại Vienna, Áo đã trở về nước để tham vấn, sau khi trải qua 6 vòng đàm phán tích cực. Với Iran, đây có thể là lần tham vấn cuối cùng để đưa ra quyết định. Văn phòng Tổng thống Iran từng cho biết, hơn 1.000 lệnh trừng phạt sẽ được Mỹ gỡ bỏ, liên quan đến lĩnh vực dầu mỏ và vận tải biển. Nhiều lệnh trừng phạt nhằm vào các quan chức cấp cao sẽ được xem xét, bao gồm cả Lãnh tụ tối cao Iran – Đại giáo chủ Ali Khamenei. Tuy nhiên, phía Mỹ phản bác, chưa có gì là chắc chắn cho khi một thỏa thuận đạt được với những khác biệt được giải quyết./.