Bức tranh về doanh nghiệp nội xám màu hơn 2 năm trước

Sáng nay (4/11), Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, Tổng cục Thống kê và Trường đại học Copenhagen (Đan Mạch) tổ chức hội thảo công bố Kết quả điều tra doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) năm 2013 – Đặc điểm môi trường kinh doanh ở Việt Nam.

Cuộc điều tra này được tiến hành với gần 2.500 DNNVV hoạt động trong lĩnh vực chế biến ở 10 tỉnh thành (gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Tp HCM, Hà Tây (cũ), Phú Thọ, Nghệ An, Quảng Nam, Khánh Hòa, Lâm Đồng và Long An.

15% DN không cảm thấy những tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng 2007 – 2008 (Ảnh minh họa: KT)

Theo đó, có khoảng 70% các doanh nghiệp nói rằng cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu vẫn có ảnh hưởng tiêu cực đến điều kiện kinh doanh năm 2013 và chỉ có 15% doanh nghiệp không cảm thấy những tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng 2007 – 2008.

Tương tự như trong năm 2011, các doanh nghiệp siêu nhỏ ít bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng hơn so với các doanh nghiệp lớn. Môi trường kinh doanh về tổng thể dường như không được cải thiện so với giai đoạn trước khảo sát. Trong giai đoạn 2009 – 2011 tỷ lệ doanh nghiệp không phải đối mặt với những trở ngại trong kinh doanh rất thấp. Chi phí phi chính thức và tiếp cận tài chính vẫn là một trong những vấn đề nghiêm trọng, tương tự như tình hình của giai đoạn 2009 – 2011.

Tỷ lệ doanh nghiệp có chi phi phi chính thức năm 2013 cao hơn năm 2011 và tương tự như năm 2009, kết qủa điều tra cho thấy chính thức hóa và tăng xác suất chi phí chính thức có quan hệ thuận chiều.

Các phân tích về mục đích của các khoản chi phí chính thức cho thấy doanh nghiệp có các khoản chi phí nhằm đối phó với cơ quan/người thu thuế cũng như kết nối với dịch vụ công. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp lớn không tiết lộ lý do về khoản chi phí này.

Tỷ lệ đổi mới giảm mạnh so với năm 2011 kể cả về giới thiệu sản phẩm mới và cản tiến sản phẩm hiện có. Đặc biệt, các doanh nghiệp siêu nhỏ nông thông là động lực chính cho sự suy giảm này.

Năng suất lao động của năm 2013 giảm so với năm 2011, đặc biệt sự suy giảm này chủ yếu do doanh nghiệp siêu nhỏ ở nông thôn.

Tỷ lệ doanh nghiệp thực hiện giảm đầu tư so với năm 2011, nhất là các doanh nghiệp siêu nhỏ ở thị trường miền Nam. Số tiền trung bình của các khoản đầu tư từ lợi nhuận giữa lại giảm so với năm 2011, tỷ trọng các khoản đầu tư từ các nguồn phi chính thức tăng lên.  

“Trong bối cảnh đầu tư giảm, các chính sách kinh tế cũng cần xác định xu hướng giảm này cùng với sự chuyển dịch sang sử dụng tín dụng phi chính thức của các DNNVV” – Báo cáo khuyến cáo.

Từ những chỉ số trên, báo cáo kết luận: Kết quả này cho thấy một bức tranh xám màu hơn so với 2 năm trước do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính vẫn còn tiếp diễn.  Đồng thời, phản ánh những thách thức cấu trúc cần phải được giải quyết thông qua một loạt các chính sách mới và chiến lược phát triển mới để cải tạo môi trường kinh doanh ở Việt Nam./.