Giảm lãi suất chủ chốt, dòng tiền tiết kiệm sẽ chuyển hướng?

Ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thông báo sẽ giảm một loạt lãi suất chủ chốt từ ngày mai (18/3), Ngân hàng HSBC nhận định: Việc giảm lãi suất này sẽ có nhiều khả năng khiến cho người dân gửi tiết kiệm theo đuổi các hình thức đầu tư tài sản khác với lãi suất cao hơn, thay vì thúc đẩy các hoạt động của nền kinh tế.

Bản thân lãi suất không phải là vấn đề...

Cụ thể, HSBC dẫn chứng: NHNN vừa thông báo sẽ cắt giảm lãi suất tái cấp vốn từ 7% xuống còn 6,5% và hạ trần lãi suất huy động từ 7% xuống 6%. NHNN cũng cho biết sẽ cắt giảm một vài mức lãi suất khác nữa.

Theo quyết định của NHNN, từ ngày 18/3, sẽ giảm một loạt lãi suất chủ chốt (Ảnh: TBNH)

HSBC kỳ vọng lãi suất thị trường mở OMO sẽ được giảm xuống 5% vào ngày mai. Trong khi động thái này cho thấy mục đích của NHNN nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, HSBC không nghĩ các điều kiện tín dụng sẽ có thay đổi lớn.

Theo phân tích của HSBC, bản thân lãi suất không phải là vấn đề vì lãi suất đã được đưa về khung hợp lý và tiền đồng đang trong tình trạng dư thừa. Vấn đề chính yếu của Việt Nam là nợ xấu mà phần lớn vẫn chưa được giải quyết rốt ráo. Với lạm phát tăng trong vài tháng tới, chúng tôi không kỳ vọng sẽ có thêm đợt cắt giảm nào nữa.

NHNN đã từng thông báo có ý định cắt giảm lãi suất cho vay để thúc đẩy nhu cầu trong nền kinh tế. Cả việc chỉ số lạm phát toàn phần thấp trong tháng 2 và tăng trưởng tín dụng ỳ ạch trong cả năm đều ám chỉ nhu cầu cầu nội địa rất yếu. Lạm phát toàn phần tháng 2 tăng 4,6% so với cùng kỳ năm ngoái so với mức 5,5% của tháng 1.

Trong khi lạm phát theo tháng chỉ tăng 0,5% với nguyên nhân chính đa phần là do lạm phát giá cả thực phẩm trong khi giá của một số mặt hàng cơ bản lại giảm. Điều này phản ánh nhu cầu tiêu thụ và đầu tư của người Việt yếu. Mức chênh lệch sản lượng tiếp tục âm và chúng tôi cho rằng tăng trưởng sẽ ở dưới mức khuynh hướng trong năm nay và năm sau, khiến cho nguồn vốn quốc gia và lao động tiếp tục tiếp tục dư thừa trong thời gian dài hơn nữa.

Đáng chú ý nữa, theo HSBC, tăng trưởng tín dụng tính đến thời điểm hiện tại vẫn âm cho thấy hệ thống ngân hàng Việt Nam sẽ còn đóng băng trừ khi những cải cách thực sự quan trọng được tiến hành để giải quyết vấn đề nợ xấu. Nguồn vốn tiền đồng dư thừa trong hệ thống phản ánh nhu cầu vay thấp. Việc giảm lãi suất huy động tiền đồng và giảm lãi suất tái cấp vốn là những nỗ lực của NHNN để hỗ trợ nền kinh tế đang bị bủa vây.

“Nhưng việc giảm trần lãi suất huy động sẽ có nhiều khả năng khiến cho người dân gửi tiết kiệm theo đuổi các hình thức đầu tư tài sản khác với lãi suất cao hơn, thay vì thúc đẩy các hoạt động của nền kinh tế”- HSBC nhấn mạnh.

Và trong bối cảnh lãi suất cho vay qua đêm hiện tại ở mức 1,3% và lãi suất thị trường mở OMO ở mức 5,5% (nhiều khả năng giảm xuống 5% vào ngày mai), các điều kiện cấp vốn tiền đồng rẻ cho thấy lãi suất không phải là thủ phạm đứng đằng sau hiện tượng tăng trưởng tín dụng trì trệ của Việt Nam.

Cắt giảm lãi suất không ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng cho vay

Loại bỏ yếu tố lạm phát, HSBC chỉ ra rằng, lãi suất chính sách thực tế tại Việt Nam ở mức rất hợp lý, với lãi suất OMO thực tế trung bình đang ở ngưỡng âm. Cứ cho rằng lãi suất OMO sẽ được cắt giảm 0,5% vào ngày mai và lạm phát toàn phần tháng 3 chỉ tăng ở mức 0,1% so với tháng trước thì mức lãi suất chính sách thực tế trong tháng 3 sẽ chỉ bằng 0%. Điều đó có nghĩa rằng đối với các doanh nghiệp và cá nhân quản trị tài chính tốt thì các điều kiện huy động vốn khá rẻ.

Đối với nền kinh tế, HSBC cho rằng, cắt giảm lãi suất sẽ không có ảnh hưởng lớn đến việc tăng trưởng cho vay. Một khi các khoản nợ xấu vẫn còn chưa được giải quyết, ngân hàng sẽ khó có thể thúc đẩy tăng trưởng cho vay được. Điều đó có nghĩa rằng nhu cầu nội địa ở Việt Nam sẽ còn tiếp tục trì trệ khiến cho tăng trưởng sẽ vẫn nằm dưới mức khuynh hướng chỉ khoảng 5,6% trong năm 2014. Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển với nền kinh tế không đồng đều, trong đó những doanh nghiệp thiên về xuất khẩu sẽ nổi trội hơn trong khi những doanh nghiệp phục vụ thị trường nội địa sẽ chịu những điều kiện tín dụng khó khăn và nhu cầu trì trệ.

HSBC kỳ vọng lạm phát sẽ tăng trong những tháng tới mặc dù sẽ chậm do mặt bằng giá cả không mấy thuận lợi (từ tháng 3 đến tháng 6/2013, lạm phát theo tháng trung bình 0%), lạm phát giá cả thực phẩm và giá điện nhiều khả năng tăng cao hơn trong những tháng đầu hè). Điều đó có nghĩa NHNN không có các động thái cắt giảm trong quý II/2014./.