Hiệp định FTA sẽ tạo ra hành lang thông thoáng cho các DN Việt Nam

Ngày 29/5, tại Kazakhstan, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng các nước thành viên Liên minh Kinh tế Á – Âu sẽ ký Hiệp định Thương mại Tự do, Hiệp định đầu tiên mà Liên minh này ký với một quốc gia ngoài thành viên.

Như vậy là cuối cùng, với những nỗ lực rất cao của tất cả các bên, một Hiệp định về tự do thương mại giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á–Âu sắp được ký kết tại Kazakhstan, một trong 3 nước thành viên đầu tiên của Liên minh.

Phóng viên Đài TNVN hiện đang có mặt tại Astana (Kazakhstan), đã phỏng vấn ông Đặng Hoàng Hải, Trưởng đoàn đàm phán cấp Kỹ thuật của Việt Nam, xung quanh sự kiện quan trọng này:

Ông Đặng Hoàng Hải, Trưởng đoàn đàm phán kỹ thuật của Việt Nam nói về ý nghĩa của FTA đối với VN và các nước thành viên Liên minh Kinh tế Á - Âu

PV: Thưa ông, như vậy là tiến trình đàm phán cũng như chuẩn bị cho việc ký kết Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam với Liên minh Kinh tế Á – Âu đã gần như  được hoàn tất. Chúng ta đã cùng đi được một chặng đường khá dài. Bây giờ nhìn lại tiến trình đó, ông có thể nói điều gì?

Ông Đặng Hoàng Hải:  Quả thực là thời gian rất nhanh. Tôi vẫn còn nhớ những ngày đầu tiên khi chúng ta bắt đầu tiến hành nghiên cứu khả thi về Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) này: đầu tiên là với LB Nga và sau đó là Liên minh Hải quan và bây giờ là thành Liên minh Kinh tế Á – Âu (LMKTAAu). Tức là lúc đầu chúng ta nghiên cứu FTA này chỉ là với một nước và bây giờ là FTA với 5 nước. Riêng phần này chúng ta đã mất 2 năm, tuy nhiên đó là phần rất quan trọng, đóng góp cho việc chúng ta đàm phán Hiệp định (HĐ) này rất nhanh. Khởi động là tháng 3/2013, cho đến nay, tức là mới khoảng hơn 2 năm thì chúng ta đã chuẩn bị ký kết HĐ này.

Tôi muốn nói rằng, HĐ này có một đặc điểm rất riêng và rất khác với quá trình đàm phán các HĐ khác. Đó là các nước mà chúng ta tiến hành đàm phán FTA này, các nước trong LMKT Á- Âu, là những nước vốn có tình hữu nghị truyền thống với Việt Nam: từ Liên bang Nga, cho đến Belarus, Kazakhstan và các thành viên mới là Armenia, Kyrgyzstan đều đã tham gia quá trình xây dựng đất nước Việt Nam rất lâu rồi, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cũng đã sát cánh cùng nhân dân Việt Nam… Những tình cảm hữu nghị như thế có lẽ là rất hiếm, bởi vậy chưa hề có trong các tiến trình đàm phán FTA. 

Tuy nhiên, quá trình đàm phán vẫn diễn ra rất nghiêm túc. Nhưng nhờ tình hữu nghị nên sự hiểu biết lẫn nhau rất cao và cũng vì tình hữu nghị nên hai bên rất tôn trọng lợi ích của mỗi bên, tính đặc thù của mỗi nước và đều tiến tới một mục đích là phải cân bằng lợi ích giữa hai bên trong tiến trình đàm phán. Đến nay, khi tiến trình đàm phán đã kết thúc thì chúng tôi thấy rằng, một trong những mục đích ấy đã đạt được. Việc ký FTA đảm bảo đã tính đến lợi ích của mỗi nước trong Liên minh cũng như của Việt Nam và cũng bảo đảm cân bằng lợi ích của cả hai bên.

PV: Như vậy là chỉ còn rất ít thời gian nữa thôi, Việt Nam chúng ta sẽ ký với Liên minh Kinh tế Á – Âu một Hiệp định Thương mại tự do. Ông đánh giá thế nào về ý nghĩa của Hiệp định này đối với Việt Nam cũng như từng thành viên của Liên minh?

Ông Đặng Hoàng Hải: Tôi nghĩ rằng, về tổng thể là rất có ý nghĩa. Đối với chúng ta, thị trường của Liên minh này khá tiềm năng. Liên minh hiện nay có 5 nước với số dân trên 170 triệu và GDP theo sức mua là khoảng 4.000 tỷ USD… Con số này đã nói lên đây là một thị trường rất hứa hẹn cho Việt Nam. 

Đặc biệt, HĐ này đã đạt được mục tiêu cơ bản mà chúng ta đã đặt ra, đó là những hàng hóa nằm trong sự quan tâm ưu tiên cao thì chúng ta đã đạt được những điều kiện thuận lợi. Chẳng hạn như thủy sản, chúng ta đã đạt được gần như 100% khối lượng các mặt hàng chúng ta đang xuất đi thế giới được hưởng thuế suất bằng không ngay lập tức. Hàng dệt may chúng ta cũng đạt khoảng 80% xóa bỏ thuế quan ngay, sau đó thì theo lộ trình và xuất xứ là theo công đoạn… Đó là những yếu tố hết sức quan trọng đối với ngành dệt may để tiến hành xuất khẩu.

Da giày cũng như vậy: hiện nay xuất xứ theo cách là yêu cầu mũ da giày sản xuất tại nội địa, còn lại có thể nhập khẩu nguyên liệu… thì với xuất xứ như vậy và việc cắt giảm thuế suất về “không” thì da giày của chúng ta sẽ rất có lợi ở các thị trường này. Lợi thế bao trùm lên tất cả là chúng ta là người đầu tiên ký FTA với LMKTAAu, được hưởng lợi thế cắt giảm thuế quan đầu tiên đối với một đất nước. Tôi nghĩ rằng, đó là một lợi thế rất lớn.

Đồng thời, trong đàm phán HĐ này chúng ta đã đạt được những tiến bộ trong những quy định về “hàng rào kỹ thuật”; rồi kiểm tra, kiểm dịch chất lượng. Đây là những tiến bộ sẽ làm tăng thuận lợi về hàng hóa và giúp làm tăng hiệu quả của HĐ. 

Về phía bạn, cũng có những tác động rất tốt bởi chúng ta cũng đã chú trọng đến những mặt hàng mà bạn ưu tiên cao. Ví dụ như sắt thép, hàng công nghiệp, một số mặt hàng nông nghiệp… Chẳng hạn như, hiện nay chúng ta cũng sẵn sàng mở cửa ngay, xóa bỏ ngay thuế quan đối với thịt bò, sữa là những mặt hàng mà bạn quan tâm. Rồi bột mì, hạt mì, thịt, cá chế biến… một số mặt hàng khác thì chúng ta mở lộ trình. 

Đối với sắt thép là mặt hàng bạn rất quan tâm thuộc dòng thuế không nhạy cảm với chúng ta thì chúng ta cũng mở cửa và tương tự như thế đối với một số hàng hóa khác. Tôi nghĩ, sự tác động của Hiệp định sẽ rất tốt bởi nó thể hiện tốt các lợi ích của cả hai bên và chú trọng đúng những mặt hàng mà hai bên đều quan tâm ưu tiên.

PV: Trong quá trình làm việc với các đối tác, ông có nhìn nhận gì về sự đánh giá của các bên đối với thị trường cũng như tiềm năng của Việt Nam khi triển khai các điều khoản của Hiệp định?

Ông Đặng Hoàng Hải: Các bạn cũng đánh giá Việt Nam là một thị trường rất tiềm năng. Các bạn đánh giá Việt Nam có một vai trò rất tích cực trong ASEAN và Việt Nam sẽ là một cửa ngõ để LMKT Á- Âu vào ASEAN và khu vực châu Á. Các hàng hóa đã thân thiện, đã có lợi thế cạnh tranh trên thị trường Việt Nam thì chắc chắn sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh cho các bạn trên các thị trường ASEAN và châu Á. 

Cùng với sự thông thoáng trong thỏa thuận về nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực đầu tư thì bạn thấy rằng bạn cũng có nhiều cơ hội trong việc đầu tư và dịch vụ đầu tư… tạo Việt Nam thành một điểm đến và sẽ xuất khẩu đầu tư và dịch vụ đầu tư sang các nước ASEAN và các nước xung quanh.

PV:  Vậy các doanh nghiệp Việt Nam cần có những nỗ lực như thế nào trong việc triển khai các điều khoản trong Hiệp định?

Ông Đặng Hoàng Hải: Tuy Hiệp định này sẽ tạo ra rất nhiều cơ hội nhưng những thách thức để chúng ta tận dụng hiệu quả Hiệp định không phải là ít. Trước hết tôi phải nói về khoảng cách địa lý. Việt Nam chúng ta cách rất xa các nước trong LMKT Á- Âu. Và cũng không phải là thị trường quen thuộc đối với các doanh nghiệp, bởi vậy đây là điều các doanh nghiệp phải hết sức chú ý. Từ việc khảo sát các con đường vận tải, rồi bến bãi, kho tàng… để bảo đảm chi phí của chúng ta và vẫn giữ được chất lượng hàng hóa. Rồi việc tìm hiểu các quy tắc, luật lệ của bạn. Bởi vì không phải tất cả các nước này đã vào WTO. Mỗi nước lại có những đặc điểm riêng, có hàng rào kỹ thuật riêng cũng như những quy định riêng… - đó sẽ là những trở ngại cho Việt Nam nếu chúng ta không tìm hiểu kỹ.

Điểm thứ hai là trước đây chúng ta cũng từng xuất khẩu, nhưng là xuất khẩu sang LB Nga. Thế nhưng các nước như Armenia, Kyrgyzstan (2 nước thành viên mới) thì chúng ta cũng chưa tìm hiểu kỹ lắm… - đây là thời điểm để chúng ta khảo sát tốt hơn thị trường, từ thị hiếu người tiêu dùng, khí hậu… rồi tất cả các điều kiện khác để bảo đảm hàng hóa của chúng ta thuận lợi trên đất bạn.

Xin cảm ơn ông./.