“Điện một giá bằng 145% - 155% giá bán lẻ điện bình quân là quá cao”

Để thấp hơn các bộ không đồng ý?

Bộ Công Thương vừa công bố dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện để lấy kiến.

Ngay sau khi dự thảo được đưa ra đã nhận được sự quan tâm rất lớn từ phía dư luận, đặc biệt là phương án “điện một giá". Nhiều chuyên gia cho rằng, mức điện một giá bằng 145-155% giá bán lẻ điện bình quân là không hợp lý.

Trả lời báo chí, lý giải mức giá điện một giá ở cả hai kịch bản lên tới gần 3.000 đồng/kWh, Bộ Công Thương cho rằng: "Phương án 1 giá bằng giá điện sinh hoạt bình quân không nhận được sự ủng hộ của phần đông các Bộ, ngành đã lấy ý kiến".

Lý do là, với phương án một giá bằng giá sinh hoạt bình quân, tiền điện các khách hàng sử dụng điện mục đích sinh hoạt có mức sử dụng điện dưới 200 kWh/tháng (khoảng 18,7 triệu khách hàng) phải trả tăng từ 19.000 đến 39.000 đồng/khách hàng/tháng.

Số tiền ngân sách hỗ trợ cho hộ nghèo và hộ chính sách xã hội hàng năm tăng từ mức trên 1.000 tỷ đồng/năm lên khoảng 1.240 tỷ đồng/năm (tăng thêm khoảng 240 tỷ đồng/năm) do mức giá điện một giá cao hơn so với giá bậc 1 hiện hành.

Do đó, biểu giá điện một giá lần lượt được Bộ Công Thương đề xuất ở mức 145% và 155% giá bình quân (gần 3.000 đồng/kWh, chưa bao gồm thuế VAT). Theo đó, với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành là 1.864,44 đồng/kWh, người dùng sẽ phải trả khoảng 2.703 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT) nếu chọn phương án 145% và khoảng 2.890 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT) nếu chọn phương án 155%.

“Việc áp dụng giá điện một giá cho tất cả các đối tượng khách hàng sẽ không khuyến khích được việc sử dụng điện tiết kiệm hiệu quả”, đại diện Bộ Công Thương cho hay.

Các chuyên gia chỉ rõ sự bất hợp lý

Tuy nhiên, theo ông Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, không nên đưa ra 2 mức tính bằng 145% và 155% mức giá bán lẻ điện bình quân. Đó là bởi mức giá này ở sát với mức cao của biểu giá bậc thang, chứ không phải trung bình bậc 3. Điều này khiến những người tiêu dùng ít điện chịu thiệt. Do đó, ông Long cho rằng, từ 5 bậc nên xem xét tới phương án 3 bậc trước khi chuyển ngay xuống 1 giá.

"Điện 1 giá trước sau gì chúng ta cũng phải tính đến khi hoàn thiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, nhưng từ đây đến khi đó còn mấy năm nữa. Do vậy, thời điểm này chưa thích hợp để áp dụng điện 1 giá", ông Long nói.

Theo ý kiến của ông Long, phương án 3 bậc sẽ bao gồm: bậc 1 từ 1-100kWh cho những gia đình khó khăn ở mức giá được hỗ trợ, bậc tiếp theo từ 101- 499 kWh với mức giá bình quân, còn lại khách hàng trên 500kwh thì sẽ phải giá cao hơn vì đây là mức dùng nhiều với các hộ khá giả.

Không đồng tình với phương án điện một giá như dự thảo đưa ra, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam cũng cho rằng, phương án điện một giá bằng 145% và 155% giá bình quân là quá cao so với giá bán lẻ hiện hành nếu tính từ biểu giá bậc thang là 2.018 đồng/kWh.

Nếu so sánh trong nội bộ từng phương án giữa một giá và biểu giá điện bậc thang thì 92,9% số hộ dùng điện trả tiền điện tăng thêm từ 15.000 - 102.500 đồng (2A) và 52.000 - 122.100 đồng/hộ/tháng (2B). Còn lại 7,1% số hộ tiền dùng điện được giảm từ 83.000 - 240.000 đồng (2A) và 27.900 - 355.000 đồng/hộ/tháng (2B).

“Phương án một giá bằng 145% và 155% của giá bán lẻ bình quân là cao. Tôi cũng không hiểu tại sao đưa ra mức này, tôi không tán thành. Người dùng sẽ phải trả khoảng 2.703 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT) nếu chọn phương án 145% và khoảng 2.890 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT) nếu chọn phương án 155%. Mức giá trên đều cao hơn giá bán lẻ bình quân. Nó đã phá vỡ nguyên tắc cải tiến nhưng không được làm tăng giá bình quân. Điều này phải được minh bạch”, ông Nguyễn Tiến Thỏa nêu quan điểm.

Theo Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, việc cải tiến biểu giá điện phải theo nguyên tắc không làm tăng giá bán lẻ điện sinh hoạt bình quân, tức là không làm tăng doanh thu ngành điện. Tuy nhiên, cũng cần điều chỉnh lại giá của các bậc thang để đảm bảo giá bình quân hiện hành.

“Cần điều chỉnh lại các bước nhảy của bậc không để khoảng cách quá rộng giữa bậc 2 và bậc 3 là 33%, trong khi bậc 4 và bậc 5 cần khuyến khích tiết kiệm lại chênh lệch chỉ có 8%. Giải quyết được vấn đề này sẽ hạn chế "nhảy tiền" trong những tháng hè tiêu dùng nhiều điện”, ông Nguyễn Tiến Thỏa khuyến nghị./.