Lãnh đạo tập đoàn Nhà nước có quyền quyết định vốn quá lớn

Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách trung ương năm 2013 vừa được thông qua. Theo đó, một số tập đoàn, DNNN được bố trí hỗ trợ vốn, trong đó Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) được bố trí 1.600 tỷ đồng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam 238 tỷ đồng…

Bên lề kỳ họp Quốc hội, phóng viên VOV phỏng vấn ông Bùi Đức Thụ - Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội về việc quản lý, sử dụng vốn của Nhà nước tại các Tập đoàn, tổng công ty (TCT) Nhà nước.

Ông Bùi Đức Thụ phát biểu tại Hội trường.

PV: Ông đánh giá thế nào về hiệu quả hoạt động của các tập đoàn, TCT Nhà nước?

Ông Bùi Đức Thụ: Hiện nay, có tình trạng, nhiều tập đoàn, TCT Nhà nước hoạt động không hiệu quả. Có những tập đoàn, TCT thua lỗ lớn. Tôi cho rằng, trách nhiệm trước hết là thuộc về những người đứng đầu DN. Vấn đề quan trọng là phải làm rõ nguyên nhân và hướng khắc phục. Theo đó, cần phải rà soát để hoàn thiện; trách nhiệm quản lý, điều hành của người lãnh đạo trong tập đoàn, TCT dẫn tới thua lỗ lớn phải chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, nhân dân và phải xử lý kịp thời, nghiêm minh.

PV: Với thực trạng hoạt động như vậy, tại sao chúng ta vẫn tiếp tục hỗ trợ vốn cho một số tập đoàn, TCT trong năm 2013. Có ý kiến cho rằng, việc làm này là để giải quyết lỗ cho các tập đoàn, thưa ông?

Ông Bùi Đức Thụ: Phân bổ ngân sách Nhà nước năm 2013 có bố trí một số khoản chi cho các tập đoàn, TCT không phải để xử lý lỗ của DN. Chi cho PVN 1.600 tỷ đồng là thực hiện theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, theo Luật khoáng sản và theo Thỏa ước của Chính phủ Việt Nam với các bên liên doanh khai thác dầu khí như Liên Xô trước kia và Liên bang Nga hiện nay. Theo qui định, phải để lại tối thiểu 50% lợi nhuận của nước chủ nhà để tái đầu tư cho PVN. Với sản lượng dự kiến khai thác năm 2013, chúng tôi tính toán để lại cho PVN khoảng 10.000 tỷ mới đúng qui định. Nhưng năm 2013, kinh tế trong nước và thế giới đứng trước nhiều khó khăn, tác động trực tiếp đến cân đối ngân sách, nguồn thu NS và vì vậy Chính phủ trình phương án đầu tư trở lại cho PVN 1.600 tỷ là theo qui định đó. Thực tế, mức chi này là thấp hơn qui định hiện hành.

Việc bố trí một số khoản vốn cho các tập đoàn, TCT ở đây không phải để bù lỗ cho hoạt động kém hiệu quả của các tập đoàn này. Về bản chất, đây là các dự án, công trình thuộc nhiệm vụ đầu tư của Nhà nước do NSNN đảm nhận., nhưng vì những nhiệm vụ này được giao cho các tập đoàn, TCT thực hiện. Vì vậy, Nhà nước phải bố trí ngân sách để cho các TĐ,TCT này thực hiện nhiệm vụ của Nhà nước giao.

Còn việc đầu tư ngoài ngành của các tập đoàn này cần phải xem xét, rà soát lại.

PV: Thưa ông, việc phân cấp, phân quyền quản lý tại các TĐ, TCT Nhà nước hiện nay thì sao?

Ông Bùi Đức Thụ: Việc phân cấp thẩm quyền, nhất là việc quản lý vốn, tài sản Nhà nước tại DN cũng như quản lý đầu tư cho các TĐ, TCT là có vấn đề. Ở chỗ, trước kia đầu tư đối với các DNNN có luật riêng nhưng sau này, chúng ta ban hành Luật DN chung thì lại ghép DNNN vào được đối xử gần như các DN khác dẫn đến thẩm quyền của lãnh đạo các DN này quá lớn. Có nhiều TĐ, TCT đầu tư 1 năm hơn 100.000 tỷ là hoàn toàn trên cơ sở chiến lược phát triển, được Thủ tướng Chính phủ qui định, các lãnh đạo TĐ, TCT có quyền quyết định đầu tư. Nhưng đối với ngân sách Nhà nước, năm 2013, tổng vốn đầu tư từ NSNN có 175.000 tỷ đồng mà chia cho tất cả các bộ, ngành, cơ quan trung ương và 63 tỉnh, thành cho những nhiệm vụ chi tiết và việc thay đổi từ bất cứ khoản chi nào cũng phải trình Quốc hội. Trong khi đó, một tập đoàn, TCT chi đầu tư rất lớn thì lại giao cho một số ít người có thẩm quyền quyết định. Qui định này là quá thông thoáng và cần phải rà soát lại.

Một điều nữa là DNNN khác với DN của các thành phần kinh tế khác. Vì người lãnh đạo TĐ, TCT nói riêng, và DNNN nói chung chỉ là người thay mặt Nhà nước quản lý, sử dụng nguồn vốn được Nhà nước giao, chỉ là người đại diện chủ sở hữu chứ không phải là chủ sở hữu thật sự. Vì vậy, cần phải có cơ chế thích ứng điều này để tránh tình trạng lợi dụng tiền của Nhà nước đầu tư cho các tập đoàn, TCT nói riêng, DNNN nói chung, gây thất thoát, kém hiệu quả.

PV: Theo ông, cơ chế đó cần được thay đổi và thực hiện như thế nào?

Ông Bùi Đức Thụ: Việc này đụng chạm đến các văn bản pháp luật, cần rà lại Luật doanh nghiệp để có những quy định chung về cơ chế quản lý đối với DNNN và trên cơ sở đó rà soát lại các văn bản hướng dẫn thi hành luật đó. Cũng như việc rà soát lại luật Đầu tư công, Luật mua sắm công - là các luật liên quan đến quản lý sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước phải đồng bộ và xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của người liên quan. Quyền càng lớn trách nhiệm càng cao, mới đảm bảo được việc quản lý sử dụng vốn tài sản Nhà nước một cách có hiệu quả.

PV: Một vài báo cáo gần đây cho biết, các T Đ, TCT Nhà nước chiếm tới 70% nợ xấu hiện nay. Tình trạng này có lo ngại và xử lý thế nào?

Ông Bùi Đức Thụ: Trong hoạt động kinh doanh, bất cứ DN nào cũng có nợ vay và nợ phải trả. Tôi cho đó là chuyện bình thường. Nhưng căn cứ vào quy mô tài sản, hiệu quả sử dụng vốn, khả năng bảo tồn vốn để xem xét giới hạn vay như thế nào cho hợp lý, đảm bảo an toàn để khắc phục tình trạng đừng để DN vay quá lớn đến khi phá sản để lại những di chứng, những hậu quả đối với xã hội.

Nợ xấu hiện nay là quan ngại của mọi người dân, của các đại biểu Quốc hội. Bằng mọi cách phải quản lý tài sản, cải tiến đổi mới trong quản lý điều hành ngân sách, sản xuất kinh doanh, phải hướng đến việc làm tăng hiệu quả quản lý sử dụng vốn nói chung của nền kinh tế. Chỉ có trong chừng mực đó nợ xấu mới giảm.

Vừa qua một số tập đoàn, tổng công ty có nợ xấu, Chính phủ cũng chưa có báo cáo cụ thể chi tiết về cơ cấu nợ xấu, lĩnh vực nợ xấu và phải có đề án để xử lý nợ xấu. Trung ương vừa qua cũng bàn đến vấn đề này, đặc biệt là nợ xấu trong hệ thống ngân hàng. Tất cả các DN vay phần lớn là vay vốn từ các TCTD. Nợ xấu ngân hàng tăng sẽ dẫn đến ách tắc trong lưu thông tiền tệ, chu chuyển vốn trong nền kinh tế và ảnh hưởng đến nền sản xuất kinh doanh.

Ngân hàng, hệ thống tín dụng hiện nay đang bộc lộ nhiều bất cập. 9 tháng qua, huy động vốn tăng 12,7% nhưng dư nợ cho vay chỉ tăng 2,52%. Như vậy là còn hơn 10% huy động vốn đang tồn đọng, không cho vay ra nền kinh tế trong khi đó DN thì khát vốn, không tiếp cận được nguồn vốn.

PV: Xử lý nợ xấu đối với tập đoàn, TCT Nhà nước, theo ông, Chính phủ có cần báo cáo cụ thể với Quốc hội và đưa hướng xử lý như thế nào?

Ông Bùi Đức Thụ: Tôi đề nghị Chính phủ cần báo cáo vấn đề này. Không chỉ báo cáo nợ xấu, cơ cấu nợ xấu, các lĩnh vực nợ xấu của các tập đoàn, TCT Nhà nước mà phải báo cáo kể cả nợ xấu của nền kinh tế, của hệ thống ngân hàng. Thống đốc NHNN báo cáo, đến thời điểm này nợ xấu lên tới trên 8% tổng dư nợ cho vay nền kinh tế, tức 200.000 tỷ -250.000 tỷ đồng. Đây mới là cái lớn.

PV: Xin cảm ơn ông!/.